به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، نشست «جهان در عصر مهدی(ع)» امروز سهشنبه 20 خردادماه، با سخنرانی محمدحسین رجبی دوانی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد و رجبی دوانی به بیان نکاتی در باب فلسفه مهدویت، علائم ظهور و وضعیت جهان در عصر ظهور پرداخت.
بنا بر این گزارش، رجبی دوانی در ابتدای این نشست، سخن گفتن در باب مهدویت را خارج از حوزه تخصص خود دانست و علت این امر را نیز مربوط نبودن این موضوع به تاریخ و بلکه متعلق بودنش به آینده عنوان کرد و گفت: آن چه که از این موضوع در گذشته میتواند جستجو شود، مربوط به احادیث است و این هم نیاز به تخصص در علم حدیث دارد و در صلاحیت بنده نیست اما من در این بحث از احادیثی استفاده میکنم که بر نقل بزرگان متخصص در این حوزه استوار است.
فلسفه غیبت
وی در ابتدا به بحث فلسفه مهدویت پرداخت و به عنوان اولین نکته بیان کرد: وجود مقدس امام زمان(ع) در شرایطی به امامت رسید که دستگاه جبار خلافت عباسی با وجود این که از نظر قدرت ضعیف شده بود و ترکان تازه مسلمان بر دستگاه خلافت سیطره پیدا کرده بودند و بنی عباس هم نمیتوانست از نفوذ آنان ممانعت کند، اما از ائمه(ع) ما به ویژه امام هادی(ع) به بعد غافل نبودند و لذا این بزرگواران را تحت منطقهای نظامی تحت کنترل و مراقبت در آوردند.
رجبی دوانی علت این امر را نقل حدیث صحیح از پیامبر(ص) توسط شیعه و سنی دانست و گفت: حضرت فرموده بود که جانشینان من از قریش هستد و تعداد آنها را هم 12 نفر گفته بود. بنی عباس هم که خویشاوندان اهل بیت(ع) بودند در آغاز شیعه بودند، اما برای حفظ قدرت از اعتقاد به امامت امامان شیعه سر باز زدند و به دیدگاه اهل تسنن روی آوردند و بر مبنای نظر خلیفه دوم در تقدم عمو بر دختر در ارث بردن، عمل کردند و خود را صاحب خلافت دانستند و در حالی که از حقیقت آگاه بودند سعی کردند امامان شیعه را به کنترل در آورند و به شهادت برسانند.
وی ادامه داد: لذا هر چه به امام دوازدهم نزدیک میشویم این کنترل شدیدتر میشود و حتی تلاش دستگاه خلافت عباسی این بود که امام عسکری دارای فرزندی نشود؛ و این از جهل و شقاوت آنها بود. و همان گونه که فرعون نتوانست مانع از تولد حضرت موسی شود، دستگاه عباسی هم نتوانست جلوی تحقق آن چه را که پیغمبر خدا(ص) وعده تحقق آن را داده بود بگیرند. منتها بشر از این بدبختیها دارد و تصور کردند که با آن ممانعتها و شهادت امام عسکری به مراد خود رسیدهاند اما هنگامی که ایشان بر پیکر پدر نماز خواند متوجه شدند که تمام تلاشهایشان بیحاصل بوده است.
وی افزود: بنابراین خطر جان امام زمان(ع) را تهدید میکرد و تا مدتها پس از شهادت امام عسکری(ع) خانه ایشان را کنترل کردند و وقتی که دشمن این گونه کمر به قتل حضرت بسته بود لازم بود که غیبت صورت بگیرد.
رجبی دوانی دومین نکته در مورد فلسفه غیبت را بر اساس سخن خود امام زمان(ع) در توقیعش مطرح کرد و گفت: حضرت میفرماید این غیبت برای این است که بیعت جباران بر گردن من نباشد. در واقع کسی که میخواهد دنیا را نجات بدهد و جباران را بکوبد نباید بیعت جباری را بر عهده داشته باشد. متأسفانه تمام امامان ما بیعت جباران و خلفای جائر را بر گردن داشتند. مفهوم مخالف آن این است که اگر امام میخواست زنده بماند و متعرض او نشوند باید تعهد به عدم مقابله با این حاکمان جائر و حکومت آنها را بپذیرد.
وی فلسفه دیگر غیبت را نیاز بشر به تجربه انواع حکومتها عنوان کرد و اظهار کرد: مردم باید بدانند که هیچ کدام از این نظامها نمیتوانند سعادت کل بشر را تأمین کنند؛ هر چند ممکن است حکومت و نظامی بتواند به شکل موقتی در محدودهای خاص رفتار عادلانه و مورد قبولی را از خود بروز دهد، اما اگر بخواهد کل جهان را نجات بدهد این شدنی نیست و تجربیات باید بشر را به سمت حکومت حضرت سوق بدهد.
مورد آخری که این عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع) در فلسفه غیبت بیان کرد امتحان و ابتلای امت دانست و گفت: خدا وعده داده است که همه امتها از جمله امت اسلام را مورد ابتلا و آزمایش قرار خواهد داد تا صدق و کذب ایمانها مشخص شود و غیبت امام(ع) امتحان بزرگی است. خیلیها بودند که ریزش کردند و چه بسا که هنوز هم ریزش کنند؛ حتی در کسوت عالم دینی.
تعریف انتظار
رجبی دوانی در ادامه با اشاره به این مطلب که مهمترین وظیفه شیعه در دوره غیبت انتظار است، در تعریف انتظار گفت: انتظار یعنی چشم به راه بودن تحقق اراده الهی و آماده ساختن خود برای ایفای نقش در تحقق اراده خداوند. منتظر کسی است که آرامش و قرار ندارد و شاید مادران شهیدانی که فرزندان آنان مفقود شدهاند مثال خوبی برای وضعیت انتظار باشند و ما باید ببینیم که چقدر آن گونه دغدغهمند آمدن امام زمان(ع) هستیم.
وی همچنین با اشاره به این مطلب که لازمه ظهور رسیدن منتظران به حد نصاب کمی و کیفی لازم است، گفت: امام(ع) بعد از ظهور، بدون هزینه کار خود را پیش نخواهد برد و این گونه نیست که آن چنان که گاهی میگویند ابزارهای دشمن از کار بیفتد و امام(ع) بدون هیچ زحمتی دنیا را بگیرد. حتی سپاه امام در مواردی شکت میخورد و از سپاهش کسانی به شهادت خواهند رسید.
علائم ظهور در بیان امام صادق(ع)
رجبی دوانی در این نشست همچنین به علائم ظهور، با قرائت حدیث معتبر و مفصلی از امام صادق(ع) پرداخت که ویژگیها و تصاویری از اوضاع اجتماعی و سیاسی پیش از ظهور را بیان کرده است.
فراگیری ظلم و چیره شدن پیروان باطل بر طرفداران حق، حلال شدن حرامها و عمل شدن به امور دین با رأی شخصی، انجام برخی اعمال خلاف شرع از سوی مردان، آمیزش حیوانی مردم، پدید آمدن آتشی در شهر عدن، کشته شدن شخصی که شب زمام حکومت را در دست دارد و صبح کشته او در کوچههاست، خلع شدن کسی از حکومت که پیش از خلع صاحب همه چیز است و بعد از آن هیچ ندارد، فتنهگیر شدن شهرهای موصل و بصره، فراگرفتن ترس و هراس مردم عراق را، بیشترین ناامنی در مصر، عراق، شام و فلسطین، کشمکش و اختلاف در سراسر کشورهای عربی و به ویژه شهرهای دمشق، حمص، حلب، فلسطین و اردن، مواردی بود که رجبی دوانی از این حدیث به آنها اشاره کرد و ضمن توضیحاتی در باب این موارد اظهار امیدواری کرد که وضع موجود مصداق این حدیث باشد.
وی همچنین از بالا آمدن شعلهای از مغرب زمین که همه را تهدید به نابودی خواهد کرد سخن گفت و افزود: امام صادق(ع) نکته جالبی را میفرمایند که: قوم یهود نیرو گرفته است و دست به فساد و طغیان و تجاورز میزنند و کار آنها سخت بالا خواهد گرفت اما سرانجام به دست افراد با ایمان و بندگان با صلابت و شایسته خداوند نابود میشوند؛ به طوری که خانه به خانه آنها را دنبال میکنند. این وعدهایست که باید تحقق یابد. بعد راوی از امام سؤال میکند که این مردان با صلابت چه کسانی هستند و امام صادق(ع) سه بار قسم جلاله میخورد و میفرماید «هم والله اهل قم».
وی نکته جالب در این جا را این دانست که در این احادیث هیچ اشارهای به آشفتگی ایران که در کنار این کشورهای عربی قرار دارد و در دوره پیش از ظهور در آتش فتنهها میسوزند نمیبینید.
جهان در عصر حضور امام زمان(ع)
رجبی دوانی در ادامه به بحث جهان در عصر حضور امام زمان(ع) پرداخت و با اشاره به این که نابود شدن قدرتهای ظالم تنها جنبه سلبی قیام حضرت است، به تشریح ابعاد ایجابی که در دوران حکومت ایشان ظهور خواهد کرد پرداخت و گفت: اولین جنبه ایجابی حاکمیت ایشان این است که همه به خدای یکتا ایمان میآورند و شاهد حاکمیت توحید بر عالم بشریت خواهیم بود و پیروان همه ادیان هم به اسلام میگروند.
وی ایجاد حکومت عدل و ایجاد امنیت را ویژگیهای دیگر آن دوران عنوان کرد و گفت: در آن دوران شیعیان فرمانروایان عالم خواهند بودو به عدل رفتار خواهند کرد. همچنین چنان امنیتی پدید میآید که بنا به تشبیه در احادیث آمده است که گرگ با گوسفند کاری ندارد و کودکان با مار و عقرب بازی میکنند و آسیبی نمیبینند و زنی که مسافتی طولانی را میپیماید نه در خطر خواهد بود و نه در ترس.
وی یکی از ویژگیهای حکومت مهدوی را که کمتر به آن پرداخته شده است ایجاد آبادانی و عمران سراسری در دنیا دانست و گفت: ما حدیث داریم که در پرتو حکومت مهدی(ع) یک وجب خاک و یک قطره بی استفاده نمیماند، ویرانهای بر روی زمین باقی نمیماند مگر که آباد میشود و خداوند گنجهای زمین را برای او آشکار میسازد، یعنی تمام ذخایر و معادنی که تا آن روز کشف نشده است بیرون ریخته میشود. گفته شده است که آب در آن دوران فزونی مییابد و زمینخوردنیهای خود را افزایش میدهد، یعنی سطح تولیدات کشاورزی زیاد میشود.
وی عدل حکومت مهدوی را در کنار رفاه و ثروت دانست و بیان کرد: در آن دوره مردم با مشقت زندگی نخواهند کرد و عمرها طولانی میشود و برکات در جهان فزونی مییابد و همه مردم در بینیازی و راحتی خواهند بود. امام باقر(ع) میفرماید که خداوند بیماری را از شیعیان ما برطرف میسازد.
رجبی دوانی در کنار توحید و عدل و رفاه و آبادانی از حاکم شدن روح معنویت نیز سخن گفت: در حدیث آمده است که امام خیمههایی را بر پا خواهد کرد تا قرآن را آن گونه که نازل شده است به مردم یاد بدهند که آن کار در آن روز و زمان مشکلترین کارهاست و در آن روز در روی زمین جایی نمیماند مگر این که بانگ «اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمداً رسول الله» بلند است.
وی به پیشرفتهای خارقالعاده علمی در آن دوران نیز اشاره کرد و گفت: متأسفانه الان چند قرن است که جهان اسلام خود را در مقابل جهان غرب و استکبار باخته است و دست برتر و تفوق در عرصههای علمی، صنعتی و فناوری را غرب دارد و مسلمانان خود را باختهاند. ما میتوانیم تا پیش از ظهور بخشی از این عقبماندگی جهان اسلام را جبران کنیم تا با ظهور حضرت آن کمال مقصود رخ بنماید و این که برتری اسلام در همه عرصهها آشکار و اثبات شود.
بشارتهای داده شده در باب ایران در عصر ظهور
این عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع) از بشارتهای داده شده در باب ایران در عصر ظهور هم سخن گفت و گفت: ما از امام صادق(ع) حدیث داریم که وقتی از ایشان میپرسند که آن مدیران اصلی سپاه حضرت یعنی آن 313 نفر چه کسانی هستند، امام میگویند که «کلهم من فرس» یعنی همه اینها ایرانی هستند و این عظمت ایران را در این مسئله میرساند.
وی با اشاره به بیانات ائمه(ع) که جهان عرب را در دوره پیش از ظهور سراسر در تلاطم و آشوب و اغتشاش و خونریزی توصیف کردهاند، گفت: در ایران هیچ این گونه نیست چون که در ایران به لطف الهی نظام ولایت برپاست و مردم در امتحان الهی به خوبی سربلند بیرون آمدهاند و به سهم خود در مقابل جباران ایستادهاند و طاغوت را برانداختند و نظام ولایی بر پا کردند و لذا نتیجه میگیریم که نظام ولایی ما ان شاء الله متصل خواهد شد به نظام ولایی امام زمان(ع).
رجبی دوانی با اشاره به حدیثی که ابوخالد کابلی از اصحاب معروف امام باقر(ع) نقل کرده است و امام صادق(ع) او را یکی از سه نفری که بعد از شهادت امام حسین(ع) مسلمان باقی مانده توصیف کرده است، گفت: امام باقر(ع) فرمودهاند: گویی مینگرم مردمی را که در طلب حق از شرق قیام میکنند و به آنها پاسخی داده نمیشود. آنها پس از مدتی باز قیام میکنند و به آنها باز پاسخی داده نمیشود و چون وضع چنین شود پیکار و مبارزه خونینی در میگیرد و اینان حکومتی را که به دست میآورند تسلیم مهدی(ع) خواهند کرد و کشته شدگان این قیام همه شهید محسوب میشوند.
وی افزود: شرق قاعدتاً ایران است و من فکر میکنم بخش نخست از حدیث مطابقت با قیام 15 خرداد دارد و بخش دوم با موضعگیری کشورهای عربی در مقابل انقلاب منطبق است و بعد هم دفاع مقدس است. این ها همه حاکی از این است که انقلاب اسلامی ایران مورد عنایات الهی است و این انقلاب وصل به قیام امام زمان میشود.
وی در پایان عنوان کرد: امام کاظم(ع) هم فرمودهاند مردی از اهل قم قیام کرده و مردم را به حق دعوت میکند و مردمی گرد او را میگیرند که از صلابت مانند پارههای آهناند، بادهای سهمگین آنها را نمیلرزاند و از جنگ ملالت و خستگی پیدا نمیکنند و ترس به دل راه نمیدهند. آنها به خدا توکل دارند و پیروزی از آن متقین است.