محتوای غالب کتابهای دینی دهه اخیر تکراری است
گروه ادب: نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه درباره کاهش آمار چاپ کتابهای دینی گفت: اندیشه تازه در کتابهای دینی دهه اخیر وجود ندارد و بیشتر آنها تکراری بوده و برای عرض ارادت نوشته شده‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد صحتی‌سردرودی، نویسنده و عاشوراپژوه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره محتوای کتابهای دینی گفت: در دهه اخیر کتابهای دینی از نظر محتوا افت زیادی داشته‌اند و بیشتر به خرافات، کرامات، جن، جادو و بحث‌های غیرمعقول و عوامانه می‌پردازند.
نویسندگان به موضوعات کلیدی و محتوایی نمی‌پردازند
وی افزود: این آسیب عوامل زیادی دارد و یکی از این موارد این است که نقد ادبی جا نیفتاده است و بهتر است مطبوعات و رسانه‌ها در این زمینه اقدام کرده و بخشی از کار خود را به نقد کتاب‌ها به ویژه با موضوعات دینی اختصاص دهند. البته مثلاً دوماهنامه «آئین پژوهش: در قم منتشر می‌شود، اما یک نشریه برای این امر کافی نیست و از سوی دیگر با دوماهنامه نمی‌توان کاری از پیش برد.
حجت‌الاسلام صحتی‌سردرودی با بیان اینکه صدا و سیما نیز می‌تواند در این راستا برنامه‌های محتوایی خوبی ارائه دهد و به نقد کتاب بپردازد، ادامه داد: عامل اثرگذار در این امر، عقلانیت است که باید به آن بها داده شود و سعی شود منطقی و عقلانی بحث شود؛ چرا که معتقدیم دین اسلام معقول‌ترین دین است و هر حکمی که در آن وجود دارد، حکمت و دلایل عقلی دارد.
کتابهای دینی بیشتر رویکرد اخباری دارند
وی با بیان اینکه صرفاً با وجود یک روایت درباره موضوعی، نمی‌توان به آن استناد کرد، گفت: کسانی که در حوزه دین کار می‌کنند، بیشتر رویکرد اخباری دارند و اغلب به کتاب بحارالانوار مراجعه می‌کنند و بدون بررسی اسناد و روایت‌ها، احادیثی را نقل می‌کنند؛ غافل از اینکه مرحوم علامه مجلسی این اخبار را جمع کردند تا از بین نرود.
حجت‌الاسلام صحتی سردرودی در ادامه کتابهای پژوهشی در رابطه با اخبار جعلی و غیرجعلی اظهار کرد: آیت‌الله محمد آصف محسنی از علمای شیعه افغانستان اخیراً بحارالانوار را مورد بررسی قرار داده و دو جلد با عنوان «مشرعة بحارلانوار» را به نگارش درآورده است و یا کتاب چهار جلدی «اخبارالدلیله» اثر محقق شوشتری و ترجمه فارسی «آثار و اخبار ساختگی» (دو جلد) هاشم‌الحسنی که توسط انتشارات آستان قدس رضوی منتشر شده و در حال حاضر تجدید چاپ نمی‌شود و در بازار نایاب است.
ضرورت تفکیک اخبار و احادیث جعلی و غیرجعلی
وی تصریح کرد: اخبار و احادیث ساختگی و غیرساختگی، جعلی و غیرجعلی باید در کتابهای پژوهشی بررسی شود و انواع اخبار از هم تفکیک شود، تا مخاطبان از آنها به صورت یکجا استفاده نکنند و به اخبار و احادیث صحیح مراجعه کنند.
این نویسنده یادآور شد: مهمتر موضوع در رابطه با کتابهای دینی، تفکیک اخبار است تا مخاطبان، نویسندگان، پژوهشگران و کسانی که به آن مراجعه می‌کنند، متون مستند را از غیرمستند و مشکوک تشخیص دهند و در استناد مطالب خود از آنها بهره ببرند. تا زمانی که این کار انجام نشود، افت محتوایی در کتابهای دینی را شاهد خواهیم بود.
دلایل کاهش آمار کتابهای دینی
حجت‌الاسلام صحتی‌سردرودی در پاسخ به سؤالی مبنی بر دلایل کاهش آمار کتابهای دینی در کشور و اینکه چرا نویسندگان در این زمینه دست به قلم نمی‌شوند، گفت: متأسفانه نویسندگان حمایت و تشویق نمی‌شوند و از سوی دیگر گرانی کاغذ عاملی در این زمینه شده تا کتابهای دینی مخاطبان خود را از دست دهند و ناشران رغبت چندانی برای نشر چنین آثاری نداشته باشند و به تبع آن نویسندگان نیز راغب نخواهند بود.
وی افزود: چند سال پیش کاغذ بندی 15 هزار تومان بود و اکنون به حدود 100 هزار تومان رسیده و قیمت آن به شدت بالا رفته است. ترجمه نهج‌البلاغه من که نیمه دوم سال گذشته به چاپ رسیده بود، قیمت پشت جلد آن 20 هزار تومان بود و در چاپ دوم این قیمت 35 هزار تومان بود.
بیشتر آثار دینی برای عرض ارادت نوشته شده‌اند
نویسنده کتاب «تحریف‌شناسی عاشورا» فقدان تبلیغات را عامل دیگری برای کاهش فروش و چاپ کتابهای دینی عنوان کرد و گفت: به نویسندگان و کتابهای دینی بها داده نمی‌شود و آن اندازه که ورزشکاران در صدا و سیما و سایر رسانه‌ها تبلیغ و معرفی می‌شوند، این معرفی و تبلیغ برای نویسندگان و کتابهای دینی انجام نمی‌شود. این افراد که صاحب اندیشه و فکر هستند و شهامت اندیشیدن و فکر نو دارند، نه تنها تشویق نمی‌شوند بلکه متهم نیز می‌شوند. به تبع آن خودسانسوری به وجود می‌آید و فکر تازه تولید نمی‌شود، کتاب‌ها ارزش خود را از دست می‌دهند و زمانی که مخاطب نیز فکر و اندیشه‌ای تازه در یک کتاب نمی‌بیند، مطمئناً آن را خریداری نمی‌کند.
حجت‌الاسلام صحتی‌سردرودی با بیان اینکه تکرار در آثار دینی بسیار زیاد است، تصریح کرد: همانطور که من در حدود بیست سال است در حوزه عاشوراپژوهی کار می‌کنم، یک کتابخانه تخصصی امام حسین(ع) و عاشورا دارم و بیش از 5 هزار جلد به زبان‌های گوناگون از جمله فارسی و عربی را با این موضوع جمع‌آوری کرده‌ام که محتوای بیشتر آنها تکراری است و از میان این همه کتاب شاید 20 عنوان ارزش محتوایی و تجدید چاپ داشته باشد و بقیه شاید برای قربةً الی‌الله و ثواب و عرض ارادت نوشته شده‌اند.
