جلد ۲۶ «المعجم فی فقه لغة‌القرآن و سرّ بلاغته» منتشر می‌شود
گروه ادب: عضو شورای نویسندگان کتاب «المعجم فی فقه لغة‌القرآن و سرّ بلاغته» از آماده نشر بودن مجلد ۲۶ این اثر خبر داد و گفت: سه دهه زمان برای نگارش این مجلدها صرف شده است.
محمدحسن مؤمن زاده، عضو شورای نویسندگان کتاب «المعجم فی فقه لغة‌القرآن و سر بلاغته»، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره انتشار این کتاب گفت: در حال حاضر بیست و پنج جلد از این اثر منتشر شده و بیست و ششمین مجلد از آن به انتشارات بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی فرستاده شده و زیر چاپ است و نیمه نخست امسال منتشر می‌شود.
وی افزود: در مجلدهایی که تاکنون به چاپ رسیده است، از حرف «الف» نظیر الم، ابراهیم، ادم، ایمان و .... شروع شده و به حرف «ر» رسیده است. یعنی در مجموع 26 جلد کتاب از «الف» تا اواسط حرف «ر» بوده و مباحث مربوط به این حروف اعم از تفسیری و غیرتفسیری در آن تبیین شده است.
بیان مباحث تفسیری، بلاغی و لغوی
مؤمن‌زاده ادامه داد: این کتاب همان طور که از نامش پیداست، یک دایرةالمعارف است و در ابتدا ریشه کلمات و لغات در آن مورد بررسی قرار گرفته است و لغات از صدر اسلام تاکنون جمع‌آوری شده‌اند. نکته حائز اهمیت در این زمینه اینکه، بحث‌های لغت براساس زمان حیات آنهاست، یعنی هر لغت‌شناسی که مباحثی در این زمینه داشته، براساس تاریخ در این کتاب بیان کرده‌ایم.
وی گفت: پس از این موضوع به مباحث تفسیری رسیده‌ایم. به این معنی که نظرات مفسران قرن اول و دوم و در رأس آنها پیامبر اکرم(ص) بیان شده است و سپس نقل قول مفسران قرون بعدی آمده است.
عضو شورای نویسندگان این دایرةالمعارف تصریح کرد: ما در مسئله نقل اقوال مفسران هم رعایت ترتیب زمان حیات مؤلفان را کرده‌ایم، البته این نقل کلمات، الفبایی نیست و نشان می‌دهد که گوینده در چه تاریخی می‌زیسته است. همچنین در ادامه تحقیقاتی در رابطه با لغت انجام شده که معنای حقیقی و مجازی آن بررسی شده است.
مؤمن‌زاده تحقیقات قرآنی در این اثر را مورد اشاره قرار داد و یادآور شد: در راستای این تحقیقات مابعد و ماقبل کلمات مورد توجه بوده است؛ به این معنی که یک کلمه در یک آیه چه معنی و مناسبتی با آیه دارد. به عنوان مثال «رئوف رحیم» در یک آیه چه مناسبتی با محتوا و مضامین آیه داشته و چه معنایی دارد. یا اگر در 50 آیه «ارض و سماء» با هم آمده و یا «ارض» به تنهایی آمده چه تفاوت معنایی دارد. در واقع در این بخش نکات بلاغی بیان شده و با عنوان استعمال قرآنی در این اثر درج شده است.
این کتاب در 50 جلد به اتمام خواهد رسید
وی با پیش‌بینی اینکه این کتاب در 50 جلد به اتمام خواهد رسید، بیان کرد: در حال حاضر بخشی از کارهای مجلدهای 27 و 28 انجام شده و دو جلد مربوط به حرف «ر» و شش جلد مربوط به حرف «س» تا حدودی آماده هستند، اما بقیه حروف هنوز مشخص نیست.
مؤمن‌زاده با اشاره به مشارکت اساتید اهل فن در این پروژه گفت: افرادی که در این زمینه مشارکت و همکاری داشته‌اند، تعدادشات متفاوت بوده است و با توجه به اینکه تاکنون سه دهه بر روی این اثر کار شده است، به طور میانگین 15 نفر به طور مستمر در این زمینه کار می‌کنند.
وی در پایان در پاسخ به این سؤال که با توجه به صرف حدود 30 سال برای تألیف و تدوین 26 مجلد، مجلدهای بعدی چه زمانی را برای اتمام نیاز دارد، گفت: پیش‌بینی شده است که این اثر تا 10 سال دیگر تمام شود؛ چرا که با استفاده از رایانه بسیاری از کارها سرعت گرفته است، در حالی که پیش از این 10 سال برای مقدمات این کار صرف شده، 10 سال کار با دست انجام شده و 10 سال اخیر نیز کار با تکنولوژی شتاب گرفته است.
گفتنی است، قبل از تأسیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی، فیشهایی از مباحث لغوی تفسیر تبیان شیخ طوسی توسط استاد واعظزادهخراسانی برای تدوین یک مجموعه لغوی درباره قرآن آماده شده بود که با تأسیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس و تشکیل گروه قرآن، آن فیشها به گروه قرآن منتقل شد و مواد اولیه کتاب را تشکیل داد. سرپرست گروه مؤلفان، استاد واعظ زاده خراسانی است که به همه مراحل کار اشراف داشته و به طور مستمر اعضای گروه را ارشاد و هدایت می‌کند.
