تقوای پژوهشی در برابر قرآن داشته باشیم

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نخستین نشست از سلسله نشست‌های «قرآن در عصر حاضر» چهارم تیرماه با حضور مجید معارف از اساتید برتر دانشگاه در بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن واقع در باغ‌موزه دفاع مقدس برگزار شد.
معارف طی سخنانی در این نشست گفت: ماه رمضان، ماه نزول قرآن است که برای روشنگری مردم آمده است و در این ماه باید از طریق تدبر در قرآن، ارتباط علمی خود را با آیات قرآن قوی‌تر کنم.
 استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران اظهار کرد: قرآن، رسالتی بر دوش دارد و مدعی رسالت‌مداری است و برای این رسالت در عصر حاضر، چهار مؤلفه تعیین شده است و بررسی رسالت قرآن در عصر حاضر نیاز به بحث و بررسی دارد و مفهوم‌شناسی رسالت قرآن باید مشخص شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به این که باید اشکالات و ابهامات طرح بیان شود تا در جلسات بعد، طرح دقیق‌تری ارائه شود، عنوان کرد: باید مجموعه جلساتی در این زمینه برگزار شود و بعد از تجمیع بحث‌ها طرح عملیاتی‌تری استخراج شود که کاربردی باشد.

وی افزود: خداوند برای قرآن، نقش قائل است و فعل به قرآن نسبت می‌دهد و این قدرت را دارد که قصه بگوید به عنوان مثال نسبت به اختلافات بنی‌اسرائیل داوری می‌کند و مواردی را با یاد بنی‌اسرائیل می‌آورد که خودشان هم فراموش کرده‌اند.
معارف بیان کرد: قرآن کریم، فرقان، نور، بلاغ، کتاب مبین و آیه بینه است و اگر تمام این موارد را تحلیل کنیم، از آنها رسالتمداری برمی‌خیزد.
وی گفت: قرآن، آمده است که حقایق را برای مردم بیان کند و رسالتمداری یعنی، مجموعه‌ای با مخاطب قرار دادن انسان، برنامه‌ای را در اختیار افراد قرار دهد و انتظاری از آنها داشته باشد.
این استاد دانشگاه افزود: اگر قرآن را به عنوان کتاب در نظر بگیریم به ظاهر صامت است و زمانی قادر می‌شود رسالت خود را بیان کند که پیامش به جامعه منتقل شود که این وظیفه مبلغان و معلمان قرآن است و این مهمترین رسالت مسلمانان در قبال قرآن است.
وی با اشاره به این که بین رسالت قرآن در عصر حاضر و رسالت مسلمانان نسبت به قرآن در عصر حاضر تفاوت وجود دارد، عنوان کرد: رسالت قرآن در دوره معاصر، چهار مؤلفه دارد که شامل شناخت قرآن و کارکردهای آن، شناخت دوران معاصر و پیچیدگی‌های آن و شناخت انسان به عنوان مخاطب قرآن و شناخت راهبردی ایفای رسالت قرآن است.
معارف گفت: مراتب گوناگونی از شناخت قرآن وجود دارد که شامل تاریخی، معارف، علمی و غیره است و همچنین می‌توانیم به شناخت قرآن از زبان خود قرآن اشاره کنیم.
وی افزود: شناخت شناسنامه‌ای قرآن یعنی قرآن کتاب مقدس مسلمانان است که از 1400 سال پیش تاکنون در اختیار مسلمانان است، از جانب خدا بر پیامبر(ص) به عنوان معجزه نازل شده و سند حقانیت پیامبر(ص) است و جزء مبادی دینی ماست، در واقع قرآن به عنوان سند حقانیت پیامبر(ص) و کتاب هدایت مسلمانان نازل شده است.
این استاد دانشگاه با بیان این که با شناخت بهتر قرآن به شناخت علمی کلام وحی می‌رسیم، اظهار کرد: قرآن، کتابی است که نزول و کتابت مشخص دارد، سالم و بدون تحریف باقی می‌ماند و امروز هم مانند 14 قرن قبل معجزه است و باید دلیلی برای اعجاز قرآن پیدا کنیم که متناسب با زمان معاصر باشد.
وی عنوان کرد: در شناخت علمی به رابطه آیات، طبقه‌بندی و قصص قرآن پی می‌بریم، در دانشگاه‌ها در رشته علوم قرآن و حدیث این شناخت‌ها به دانشجویان ارائه می‌شود، یک نوع از شناخت قرآن، شناخت محتوایی و معارف قرآن است.
معارف بیان کرد: اگر قرآن را موضوع‌یابی کنیم، متوجه می‎شویم که قرآن، درباره تمامی موارد به تفصیل سخن گفته است و قرآن پر از اشارات علمی است و جامعیت موضوعی قرآن با هدف هدایتگری قرآن ارتباط پیدا می‌کند.

وی گفت: در مواجهه با قرآن باید تقوای پژوهشی داشت، یعنی با پیش‌فرض رد قرآن با قرآن مواجه نشویم، اگر پیش فرض این باشد که قرآن برای 1400 سال قبل است، قرآن نمی‌تواند افراد را هدایت کند.
معارف با بیان این که قرآن به ظاهر یک کتاب صامت است و سخنگو و مفسر می‌خواهد، عنوان کرد: شناخت قرآن، استماع قرآن و مرادیابی قرآن از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی اظهار کرد: قرآن نیاز دارد که با سنت‌های حاکم بر هستی آشنا شود و قرآن قصص پیشینیان را بیان می‌کند، به تعبیری قرآن قانون اساسی اسلام است، البته رسالت قرآن در دوران معاصرمتفاوت از 1400 سال قبل نیست، اما دوران معاصر نسبت به قبل خیلی پیچیده‌تر است و قاعدتاً کار قرآن و اصحاب قرآن سخت‌تر است، برای این که بخشی از رسالت قرآن را اصحاب قرآن باید به مقصد برسانند.
معارف بیان کرد: مستشرقین با قرآن سروکار دارند، البته به ظاهر نگاه علمی دارند و پدیدارشناسی می‌کنند، اما گاه اغراضی پشت این نگاه علمی وجود دارد، در واقع قرآن را می‌خوانند تا آیات کلام وحی را به چالش بکشانند، چون آنها پیش‌فرضهای مسلمانان را ندارند.
وی بیان کرد: غیر مسلمانان در مقابل قرآن و مکتب هدایتی قرآن، مکتب دارند، در حال حاضر، حقوق بشر یک مکتب فکری دارد و گاهی با مفاد حقوق بشر، قرآن را به چالش می‌کشند و غیر مسلمانان هم کار علمی و هم کار مکتبی در برابر هدایت قرآن می‌کنند.
این استاد دانشگاه افزود: بخشی از مردم دنیای کنونی را مسلمانان تشکیل می‌دهند که البته مسلمانان نیز چند فرقه هستند و واقعاً دسته‌بندی مسلمانان در دوران معاصر با صدر اسلام قابل مقایسه نیست.
وی عنوان کرد: زمانی 12 هزار نفر علیه حضرت علی(ع) شورش کردند، حضرت علی (ع)، ابن عباس را برای موعظه خوارج اعزام می کند، اما حضرت نمی تواند در مقابل خوارج به قرآن استناد کند و به ابن عباس می‌گوید از قرآن دلیل نیاور زیرا قرآن حامل تفسیرهای مختلف است و به جای آن از سنت دلیل بیاورید.
معارف بیان کرد: چالش‌های پیش روی قرآن در دنیای معاصر شامل به ظهور رساندن حجیت خود و تعیین دقیق مراد قرآن است و شناخت قرآن چه از حیث حقانیت تنزیل و چه از حیث مراد در دنیای کنونی خیلی پیچیده‌تر از 14 قرن قبل است.