نمایش جلد نخست بیش از ۱۳۰ تفسیر شیعه در نمایشگاه قرآن

غلامرضا نوعی،  مدیر کمیته بخش مکتوب بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره بخش تفاسیر شیعه گفت: در این بخش مهمترین نگاشته‌های تفسیری اندیشمندان شیعه از قرن اول هجری تا دوره معاصر در بخش نمایش آثار مکتوب معرفی شده‌اند و به همین دلیل عنوان این بخش «15 قرن با تفاسیر شیعه» نامگذاری شده است.

وی در ادامه در رابطه با سیر تفسیرنگارى و معرفى مجموعه اطلاعات تبیینى درباره آیات و سوره‌هاى قرآن کریم در مکتب تشیع افزود: باید حضرت على(ع) را آغازگر این سیر تفسیرنگاری بدانیم. تفسیر در این مکتب از همان آغاز با نقل، تألیف و تدوین مطالب تفسیرى توسط امام على(ع) و شاگردان آن حضرت شکل گرفته است.

نوعی ادامه داد: در قرون اولیه، به ویژه قرن اول و دوم تعداد آثار نگاشته شده بسیار کم بوده و این تعداد نیز از گزند حوادث روزگار مصون مانده‌اند، اما به تدریج بر حجم نگاشته‌های تفسیر مفسران افزوده شد. به طوری که در قرن چهاردهم و پانزدهم شاهد انتشار تعداد بیشتری از تفاسیر قرآن هستیم و از همین رو قرن پانزدهم در سیر تطوّر تفاسیر شیعه را اوج شکوفایى دانش تفسیر می‌دانند.

مدیر کمیته بخش مکتوب نمایشگاه قرآن در ادامه اظهار کرد: از اواخر قرن چهاردهم و با نگارش تفسیر مهم «المیزان» نقطه عطفى در تاریخ تفسیر شیعه پدید آمد و سبب تحول کمّى و کیفى شد. یکى از این تحولات، تغییر نگرش از دیدگاه فردى و اخروى به دیدگاه عرفى و اجتماعى است. ارزیابى وضعیت جهان مسلمان و طرح بازگشت به قرآن و نهضت اصلاح‌گرایانه، موجب طرح مقولات اجتماعى و سیاسى شد.

وی با بیان این که در قرن 14 هجری این زمینه نهضت نوخواهى و نواندیشى شکل مى‌گیرد، تصریح کرد: موضوعاتی همچون قرار دادن دین در متن جامعه، نیازهاى اجتماعى چون برقرارى حکومت دینى، سیستم اقتصادى، در جامعه طرح می‌شود و مفسران راهکارهاى اجتماعى از لابه‌لاى متون دینى را جست‌وجو مى‌کنند. در این میان دو گرایش بیش از همه چشمگیر است، یکى اتکاى به عقل در فهم دین و دیگرى کوشش در وفاق دادن بین اسلام و معیارهاى جدید زندگى.

نوعی ادامه داد: در سال‌های اخیر شاهد پُر برگ و بار شدن دانش تفسیری در میان اندیشمندان تشیع هستیم. از این منظر بررسی این آثار، منشاء فواید متعددی است که خوانندگان می‌توانند با آگاهى از این روش‌ها به بهترین راه هدایت دست یابند.

وی با اشاره به نحوه گزینش آثار و نمایش آنها در این بخش بیان کرد: پشتوانه نظری و علمی گزینش آثار، بر اساس مجموعه مدخل‌های تفسیر از «دایرةالمعارف بزرگ اسلامی»، «دایرةالمعارف تشیع»، «دانشنامه جهان اسلام»، کتاب «سیر تطور تفاسیر شیعه» و «دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی» و...است. در این حوزه ویژگی‌های تفاسیر قرآنی هر قرن به صورت خلاصه عرضه شده و در هر قرن آثار شاخص معرفی شده‌اند. همچنین جلد نخست بیش از 130 تفسیر در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

مدیرکمیته بخش مکتوب نمایشگاه قرآن گفت: با توجه به این که نمایش کامل این آثار در یک نمایشگاه محدود، مقدور نیست، از این رو محققان و علاقه‌مندان برای تکمیل اطلاعات خود و بهره‌مندی بیشتر از آن می‌توانند از بانک‌های اطلاعاتی و نرم‌افزارهای موجود که حاوی متن کامل اثر هستند و قابلیت جستجو دارند، در بخش مکتوب بهره ببرند. از جمله این نرم‌افزارها «نورالانوار» اثر ارزشمند «مرکز تحقیقات علوم اسلامی قم» است.

وی در پایان یادآور شد: این نرم‌افزار از قابلیت‌های بسیاری برخوردار است. از این رو آخرین نسخه آن در چند استند مجزا در اختیار محققان قرار گرفته است. محققان می‌توانند علاوه بر مشاهده و جستجو در منابع اصیل، در صورت نیاز صفحاتی از موارد تحقیق خود را چاپ و در تحقیقات خود استفاده کنند.

گفتنی است، بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن از 3 الی 23 تیرماه جاری در باغ موزه دفاع مقدس میزبان علاقه‌مندان است.