دایرةالمعارف مضامین قرآنی اشعار فارسی تدوین می‌شود
گروه ادب: دبیر و طراح پروژه طرح ملی قرآنی ـ ادبی گفت: تحقیقات این طرح مبتنی بر بررسی مضامین قرآنی اشعار فارسی از امروز به صورت رسمی آغاز می‌شود و حاصل کار در قالب چند جلد کتاب و برنامه‌های تلویزیونی ارائه خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اسماعیل آذر در نشست خبری پروژه طرح ملی قرآنی ـ ادبی که امروز، 16 تیرماه، برگزار شد، عنوان کرد: قرآن مجید در ظرف زبان فارسی و در بُعد اسلام جای گرفته است.
بررسی مضامین قرآنی اشعار فارسی از رودکی تا امروز
وی با بیان این مطلب افزود: پروژه طرح ملی قرآنی ـ ادبی طرحی بزرگ در حوزه پژوهش قرآن کریم است که قرار است طی آن در تمام ابعاد، اشعار شاعران از ابوعبدالله رودکی ـ پدر شعر فارسی ـ تا شاعران معاصر را که اشعارشان برگرفته از مضامین و مفاهیم قرآنی است، تحقیق، گردآوری و به صورت چند جلد کتاب ارائه کنیم.
به گفته این کارشناس حوزه ادبیات، طبیعی است که جامعه ما با در اختیار داشتن چنین آثاری، در کنار هنرمندان کشورمان می‌توانند به برنامه‌های مفصل روی می‌آورند و برنامه‌ریزی مناسبی در این باره داشته باشند.
وی با اشاره به اهداف این برنامه توضیح داد: در وهله نخست، درصدد تولید آثاری فاخر و ارزشمند در این حوزه هستیم و سپس قصد داریم که این آثار را به همه افراد هنرمند و برنامه‌سازان رسانه ملی ارائه کنیم.
تلاش 50 محقق و استاد دانشگاه در این طرح
آذر در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه به دلیل برخی محدودیت‌ها در تنگنای زمانی قرار داریم، اظهار کرد: این طرح بسیار پرهزینه است و 50 محقق و سرمحقق در کنار استاد دانشگاه به مطالعه و تحقیق در این باره می‌پردازند و بعد از آن، مرحله آموزش را از سر خواهیم گرفت.
وی از آموزش جوانان و نوجوانان در این طرح یاد کرد و ادامه داد: به این گروه آموزش داده می‌شود که اشعار را چطور بازخوانی کنند و اینکه متوجه باشند و درک کنند که این اشعار بر اساس چه مضامینی از قرآن کریم سروده شده‌اند.
تبدیل حاصل این اقدام به برنامه‌های تلویزیونی
این مدرس ادبیات یادآور شد: نتایج این اقدامات در نهایت به برنامه‌های تلویزیونی تبدیل می‌شود. اجرای این طرح در ماه مبارک رمضان کلید می‌خورد و محمد فلاحتیان، مدیرعامل پرشیان فولاد، حامی این طرح است.
وی از برگزاری مشاعره ستاره‌ها، رمضان و صنعت یاد کرد و گفت: پیش از این با حمایت و همکاری فلاحتیان، چهار دوره از مشاعره‌ها را برگزار کردیم.
تدوین حاصل تحقیقات در دو تا چهار جلد
آذر عنوان کرد: این اثر در دو جلد تدوین می‌شود. ولی احتمال اینکه تا سه و چهار جلد نیز تدوین شود، وجود دارد. در حدود 20 هزار بیت شعر وجود دارد که مفاهیم آنها مأخوذ از قرآن کریم است.
طراح پروژه طرح ملی قرآنی ـ ادبی با قرائت این بیت که «گرت هواست که معشوق نگلسد پیوند/ نگه دار سر رشته تا نگه دارد» ادامه داد: این آیه بیانگر آیه 40 سوره بقره «اوفوا بعهدی، اوف بعهدکم» است.
تدوین کتب بر پایه حروف الفبا
وی گفت: در این طرح هر شعری را که شاعران گفته باشند و کلمه، مفهوم یا بیتی از آن برگرفته از قرآن کریم باشد، استخراج کرده و به اثری قرآنی تبدیل می‌کنیم. این اقدام بر پایه حروف الفبا انجام می‌گیرد.
آذر در پاسخ به این سؤال ایکنا که طرح از چه زمانی کلید می‌خورد، اظهار کرد: این اقدام از یک ماه پیش آغاز شده است، ولی شروع رسمی آن از امروز است.
تقسیم‌بندی شاعران بر پایه قرون
وی همچنین در پاسخ به اینکه کار بر چه اساس و رویه‌ای پیش خواهد رفت، گفت: تحقیق و کتابخوانی بر اساس قرون تقسیم‌بندی شده است؛ به طوری که این کار در دوره‌های سه قرن، قرن چهارم تا نهم، قرن نهم تا یازدهم، قرن یازدهم تا سیزدهم و قرن سیزدهم تا هم اکنون انجام خواهد شد.
آذر در ادامه به ارائه نمایه‌ها در کتاب‌ها اشاره کرد و افزود: افراد هر گونه اطلاعاتی را که بخواهند، می‌توانند در این نمایه پیدا کنند. برای مثال اینکه از سوره بقره چند آیه در شعر شاعران مورد استفاده قرار گرفته است یا اینکه شاعران به چه آیاتی از قرآن کریم توجه بیشتر داشته‌اند، مورد توجه قرار می‌گیرد.
تحقیقات بعد از 4 ماه به پایان میرسد
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که تحقیقات و تدوین طی چند ماه انجام می‌شود، اظهار کرد: تحقیقات طی 4 ماه انجام می‌شود. با توجه به اینکه امسال به نام فرهنگ نامگذاری شده، حامی این طرح نیز تلاش کرده است تا امسال این طرح به نتیجه برسد.
ارائه اثر به دفتر مقام معظم رهبری
آذر تصریح کرد: در صدد هستیم تا این طرح را به دفتر مقام معظم رهبری نیز ارائه کنیم؛ چرا که این اقدام در راستا پاسخ به مطالبات رهبری است.
وی به تلاش دست‌اندرکاران این طرح برای حضور نماینده مقام معظم رهبری در مراسم رونمایی از این اثر یاد کرد و درباره گروهی که به فعالیت در این باره اقدام می‌کنند، گفت: سرمحققان این گروه به قرآن کریم تسلط دارند.
آذر ادامه داد: در این راستا سرمحققان اشعاری را که استادان دانشگاه به دست آنها می‌سپارند، بررسی و تأیید می‌کنند و چگونگی ارتباط آنها با قرآن در این آثار مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه از هر اثری که مضمون قرآنی داشته باشد در این طرح بهره می‌گیریم، اظهار کرد: تمام آثار مورد تحقیق قرار می‌گیرند و علاوه بر کتاب‌ها، ابیاتی که در مقالات نیز با مفاهیم قرآنی مورد استفاده قرار گرفته باشند، استفاده می‌شوند.
شاعران پیوندخورده با قرآن جاودانه مانده‌اند
آذر از امکان اینکه چنین مضامینی در قالب مجازی نیز ارائه شوند وجود دارد، گفت: ادبیات جاودانه ادبیاتی است که محدودیت‌پذیر نیست؛ بر این اساس می‌خواهیم بگوییم که اشعار شاعرانی چون حافظ که امروز نیز بعد از قرن‌ها مورد توجه است، به دلیل استفاده از قرآن جاودانه شده‌اند.
وی به آیه کوتاه «و ما عندالله خیر و ابقی» اشاره کرد و ادامه داد: معیار و ریشه ادبیات جاودانه این آیه قرآن کریم است که هر چه به خداوند اتصال پیدا کند، باقی خواهد ماند.
این مدرس ادبیات در توضیح گفت: خداوند بی‌نهایت است و قطعاً هر آنچه به بی‌نهایت متصل شود، می‌تواند جاودانه بماند و چنین رویکردی مانع از آن می‌شود که انسان دلزده و خسته شود.
مولوی بیشترین اشعار قرآنی را دارد
آذر درباره اینکه کدام شاعر بیش از دیگر شاعران اشعارش قرآنی است، افزود: مولوی بیشتری اشعار را درباره قرآن کریم دارد. همچنین حافظ نیز در این راستا جای دارد و به نظر میرسد که در زمان سرایش، آیات قرآن در جلو چشمان وی متجلی بوده‌اند.
وی همچنین به اشعار سهراب سپهری اشاره کرد و گفت: در این طرح حتی به اشعار سهراب نیز روی آورده‌ایم و آنها را بررسی می‌کنیم و به نظر می‌آید که برخی از اشعار وی از قرآن گرفته شده باشند.
شاعران قرآنی همگی بر سر یک مخزن بوده‌اند
طراح این طرح ادبی عنوان کرد: نظامی، مولوی، حافظ، سعدی، جامی و ... بر سر یک مخزن که قرآن کریم است بودند و هر آنچه می‌گویند، محصول این مخزن است.
وی با اشاره به منظومه‌های نظامی گنجوی گفت: به نظر می‌آید که خسرو و شیرین منظومه‌ای ادبی و عاشقانه است، در حالی که اشعار پایانی آن به جهاد در راه اسلام اشاره دارد و این نشان‌گر آن است که همه اشعار گفته شده تا در پایان به این نکته برسد.
این مدرس ادبیات همچنین اظهار کرد: در هر سه قرن، آثار بزرگترین شاعران مورد مطالعه قرار می‌گیرد. مثلا در قرن 4 ـ 6 آثار رودکی، عنصری، منوچهری دامغانی و فرخی سیستانی، در سه قرن بعد، اشعار خاقانی، عنصری ابیوردی و نظامی گنجوی، در سه قرن پس از آن که اوج شکوفایی اشعار قرآنی است مورد بررسی قرار می‌گیرند.
اوج شکوفایی اشعار قرآنی
به گفته آذر، قرن ششم به بعد اوج شکوفایی اشعار قرآنی است و عطار، شمس، مولوی، حافظ و سعدی سردمداران این قرن در حوزه شعر هستند. بر این اساس دوره سوم را می‌توان دوره طلایی بهره‌گیری از قرآن کریم برشمرد.
وی با بیان این که هیچ شاعری از دیدگاه من به اندازه سعدی شریعت‌مدار نیست، ادامه داد: 75 درصد از اشعار بوستان قرآنی هستند. در هیچ حوزه‌ای از ادبیات نیست که سعدی قرآن مجید را نادیده گرفته باشد.
چاپ کتاب‌ها برعهده انتشارات سخن است
آذر درباره ناشر این طرح گفت: انتشارات سخن چاپ این آثار را برعهده خواهد داشت، ولی شمارگان آنها مشخص نیست. در ادامه این اقدام درصدد هستیم تا چند جلد از این کتاب‌ها را به کشورهای تاجیکستان و افغانستان بفرستیم و به کتابخانه‌های آنان اهدا کنیم.
وی همچنین از انجام ترجمه این آثار در آینده خبر داد و گفت: بر اساس تحقیقاتی که انجام داده‌ام، مشخص شده است که اروپا بر سر سفره ادبیات ایران بوده است و اگر اثری در اروپا ایجاد شود که مأخوذ از حکمت ادبیات ایران نباشد، خواننده نخواهد داشت.
ایران قطب فرهنگی در جهان است
در ادامه نشست محمد فلاحتیان، حامی این طرح، در سخنانی کوتاه اظهار کرد: هر چه از دست برآید برای قرآن انجام می‌دهیم زیرا برکت زندگی ما از قرآن کریم است و درصدد هستیم با این اقدام، آثاری را برای آیندگان به جا بگذاریم.
وی با بیان اینکه کشور ما در جهان از نظر فرهنگ یک قطب به شمار می‌آید که باید در حفظ آن بکوشیم، گفت: صنعت بدون فرهنگ معنا ندارد و از این رو به حمایت از این طرح اقدام کرده‌ام.
با سلام کاری ارزنده کرده اید .من در این زمینه کارکوچکی کرده و تجربه مختصری دارم که اگر بخواهید در اختیارتان خواهم گذاشت . التماس دعا. 
