تبیین نیاز جامعه امروز در ابعاد مختلف به سیره امام علی(ع)

حجت‌الاسلام والمسلمین کمال عابدینی، کار‌شناس قرآن و حدیث در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به تبیین بخشی از سیره امام علی(ع) در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی که امروز کمتر مورد توجه قرار گرفته است و نیاز فردی و اجتماعی افراد جامعه را شکل می‌دهد پرداخت.

سیره امام علی (ع) در بعد سیاسی

وی در بعد سیاسی بر ضرورت توجه و حلاجی منش امام علی(ع) در ارتباط با دوستان و مخالفشان تأکید و با بیان اینکه این الگو باید امروزه مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد گفت: امام علی(ع) گاهی مسئولان را از منصب خود عزل می‌کردند و این امر صرفا به خاطر عدم کفایت آنان نبود بلکه احساس می‌کردند این فرد نسبت به ابقا و حفظ مسئولیت خود توقع زیادی پیدا کرده است.

حجت الاسلام عابدینی ادامه داد: مسئولان کشوری نیز باید در عملکرد مدیران نظارت جدی داشته و به نحوی رفتار نکنند که آنان گمان برند که این سمت برای همیشه به آنان تعلق دارد و یا آنان را همیشه در منسب‌های مختلف حفظ کنند.

وی به نظارت امام علی(ع) بر امور مختلف و اینکه ایشان افرادی را حتی مراقب مدیران خود می‌کردند اشاره و اظهار کرد: امام علی(ع) در گفت‌و‌گو با یکی از فرماندهان خود به وی یادآور می‌شود که «برای من خبر آورده‌اند که...» این امر نشان از جدیت ایشان در بررسی رفتارها و عملکرد زیردستان خود دارد.

وی چالش امروز جامعه ما را محدود شدن مسئولان به گزارش‌های ارسالی از سوی مدیران بخش‌های مختلف دانست و گفت: بر طبق سیره امام علی(ع) باید ملاک قضاوت را خروجی فعالیت‌های مدیران سازمان‌ها و نهاد‌ها قرار دهیم نه اینکه به گزارش‌های ارسالی از سوی ایشان محدود شویم و آنچه به عنوان ناهنجاری در جامعه دیده می‌شود را از یاد نبریم که چه بسا اگر این گزارش‌ها صحیح بود این حجم از ناهنجاری در جامعه نمود نداشت.

ملاک گزینش

وی به تشخیص جایگاه شیعیان با توجه به اقامه نماز اول وقت در احادیث اشاره و عنوان کرد: این امر یک ملاک فردی است و در جای دیگر نیز بیان شده است که مبادا که نماز زیاد خواندن برخی افراد شما را فریب دهد. در صورتی که امروز در گزینش مسئولان و کارمندان بیشتر به این ملاک‌های فردی که گاهی ممکن است فریب دهنده و ظاهری باشد محدود شده‌ایم، در صورتی که امام صادق(ع) ملاک قضاوت و گزینش را راستگویی و ادای امانت معرفی کرده‌اند.

عملکرد مولای متقیان در بعد اقتصادی

وی به حساسیت امام علی(ع) به بیت المال اشاره و عنوان کرد: ایشان اعلام کردند که اگر در مدینه یک درخت خرما داشته باشم از بیت المال استفاده نمی‌کنم. این عمل مولای متقیان می‌توانست الگویی برای مردم و مسئولان در دریافت یارانه باشد.

وی به حساسیت‌های امام علی(ع) در استفاده از بیت المال حتی از سوی افراد خانواده و دوستانشان اشاره و عنوان کرد: امروز در دستگاه‌های دولتی ریخت و پاش مالی زیادی شده و از ابزار و امکانات به گونه‌ای که اگر وسیله شخصی خودمان باشد استفاده نمی‌شود و این امر به وضوح مخالف با سیره امام علی(ع) است.

وی ادامه داد: کم کردن ساعت کاری ادارات در ماه رمضان و ادای حقوق کامل آنان از منابع دولتی با آنچه یک کارفرما در ارتباط با کارگر خود در ماه رمضان انجام می‌دهد متفاوت است چرا که حقوق کارگر از جیب فردی ولی حقوق کارمند از جیب دولتی تأمین می‌شود.

نگاهی به سیره امیرالمؤمنین در بعد اجتماعی

وی با بیان اینکه تمامی افراد کوفه حتی در زمان خلافت امام علی(ع) نیز همسایه ایشان محسوب می‌شده و ایشان خود اقدام به شناسایی یتیمان و فقرای شهر می‌کردند و با دست مبارک خود آذوقه به خانه این افراد می‌بردند گفت: امروز اعضای یک ساختمان کوچک نیز از حال یکدیگر بی‌خبر و یکدیگر را نمی‌شناسند و‌ این امر مغایرت با سیره امیرالمؤمنین دارد.

وی با اشاره به زمانی که در کشور اسلامی به امام علی(ع) گفتند خلخال از پای یک زن غیر مسلمان در آورده‌اند و امام فرمودند: اگر مرد مسلمان از غصه بمیرد جا دارد گرچه مسلمان نیست اظهار کرد: اما امروز حساسیت مردم در مواجهه با مشکلات مردم مسلمان سایر کشور‌ها بسیار کم است و بیشتر به ارتباطات نزدیک افراد با یکدیگر محدود شده است.

این کارشناس قرآن و حدیث با بیان اینکه در سیره امام علی(ع) دوست داشتن دیگران سبب هدایت آنان و امر به معروف و نهی از منکر آنان می‌شده است گفت: ایشان از امر به معروف دغدغه اثرگذاری و هدایت داشتند اما امروز گاهی امر به معروف ما نیز از سر کینه و ضایع کردن دیگران است.

امام علی در ارتباط با خانواده

حجت الاسلام عابدینی در بخش پایانی سخنان خود به نوع رفتار امیرالمؤمنین با همسر خود فاطمه زهرا(س) اشاره و عنوان کرد: ایشان در پاسخ به سوال پیامبر اکرم(ص) که پرسیدند فاطمه را چگونه دیدی فرمودند: فاطمه کمک خوبی در راه اطاعت خدا است. انتخاب همسری که ما را در راه عبادت خدا به توفیقات بیشتری برساند و کاهش سطح توجه از زیبایی صرف و ثروت باید مد نظر یک جوان شیعی باشد.

وی به نحوه ارتباط کلامی امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) اشاره و عنوان کرد: ایشان همیشه بانوی خود را «یا حبیبتی» می‌خواندند و در بدو ورود به خانه هنگامی که مورد استقبال همسرشان قرار می‌گرفتند با خوش رویی به منزل ورود پیدا می‌کردند.