نشست علمی «نقد و بررسی کتاب قواعد تفسیری» برگزار شد

به گزارش خبرگزاری بین‎المللی قرآن(ایکنا) نشست نقد و بررسی کتاب قواعد تفسیری، تالیف حجت‎الاسلام والمسلمین اکبربابایی، پیش از ظهر 30 مرداد با حضور فعالان عرصه قرآن‎پژوهی در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد.
در ابتدای این مراسم حجت‎الاسلام والمسلمین محمد اسعدی، مدیرگروه قرآن  پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در سخنانی با اشاره به اهمیت این کتاب گفت: این کتاب پس از کتاب روش‎شناسی تفسیری، دومین کتاب فاخر از حجت‎الاسلام بابایی در این مورد خاص است.
وی افزود: این کتاب در فرمت آموزشی تالیف شده است و یکی از مهمترین انگیزه‎های برگزاری این نشست، ارزیابی نهایی این کار پیش از انتشار است.
در ادامه این جلسه حجت‎الاسلام والمسلمین بابایی، نویسنده این کتاب گفت: در بخش اول به ضرورت تالیف این کتاب پرداخته شده است؛ زیرا سوالاتی ممکن است ذهن مخاطبان را در بربگیرد که آیا نوشتن این کتاب چه ضرورتی دارد؛ نکته اول اینکه دلالت الفاظ بر معانی بر اساس یک قرارداد عقلانی ایجاد شده است پس باید در این حوزه این قراردادها را شناسایی کنیم.
لزوم تالیف کتاب

وی افزود: در طول تاریخ، قرآن کریم با روش‎های مختلفی تفسیر شده است و آرای مختلفی در خصوص آیات الهی بیان شده است که برخی اوقات در این فهم‎ها اشتباه صورت گرفته؛ پس باید در اینجا معیارهای تفسیر را مشخص کنیم تا از این اشتباهات تا حد ممکن جلوگیری شود.
استاد حوزه ودانشگاه گفت: یکی دیگر از ضرورت‎ها، معیار ارزیابی تفسیرهای موجود است که با این قواعد می‎توان تفاسیر موجود را ارزیابی کرد.
وی با بیان اینکه که در کتاب روش‎شناسی قرآن مطالبی گفته شده است افزود: ولی در این کتاب یک سری قواعد جدید مد نظر قرار گرفته است و عمده مباحث کتاب روش‎‌شناسی مورد بازنگری واقع شده و استدلالات مستقلی ارایه شده است.
بابایی یادآورشد: کتاب روش‎شناسی به هفت قاعده اشاره داشت در حالی که در کتاب حاضر، این قواعد به 44 قاعده رسیده و عمده مطالب کتاب قبلی مثل قاعده علمی بودن مستندات تفسیری بازنگری شده است.
وی گفت: این کتاب به عنوان یک کتاب درسی تالیف شده و سعی شد در این کتاب به مواردی که اقتضای کتب درسی است مثل خودآزمایی، چکیده مطالب، اهداف و... توجه شود.
بابایی یادآورشد: این کتاب نسبت به دیگر کتبی که در این حوزه نگاشته شده سعی کرده است که به قواعد تفسیری زیادی توجه و همه آنها را نیز مورد نظر داشته باشد؛ در این کتاب از مقالات علمی و کتب دیگران در بخش منابع استفاده بسیاری شده است و نوع دسته‎بندی‎ها نیز به شکل استانداردی آمده است.
وی اظهار کرد: این کتاب در هفت فصل نگاشته شده است که در فصل اول به ارایه طرح بحث و مباحث مقدماتی اشاره و در فصل 2 تا 6، قواعد و گام‎های تفسیری مورد بحث قرار گرفته است و در فصل هفتم نیز قواعد خاص مورد نظر واقع شده است.
این پژوهشگر و نویسنده قرآنی خاطرنشان کرد: در این کتاب سعی شده است مباحث به شکل منطقی دسته‎بندی و برای هر بخش نیز توضیحات دقیق با منابع دقیق و متقن بیان شود تا علمیت کار بالاتر رود.
ارزیابی چندباره اثر

وی در پایان تصریح کرد: این کتاب چند بار مورد ارزیابی قرار گرفته است که بسیاری از نتایج و نقدها مورد نظر واقع شده و به آنها عمل شد ولی برخی از نقدها نیز وارد نبود و با احترام به نقادان، این نقدها در اثر نهایی وارد نشد.
در ادامه حجت‎الاسلام والمسلمین محمدتقی دیاری، مدرس دانشگاه قم به عنوان ناقد در این نشست گفت: تلاش‎های پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برای ارایه بهترین خوراک آموزشی در حوزه‎های مختلف به ویژه علوم قرآنی در سطح درسی در حوزه و دانشگاه ستودنی است و این اثر نیز در همین راستا تالیف شده است.
وی افزود: اکثر کتب پژوهشی در حوزه و دانشگاه به شکل انفرادی تالیف می‎شود و حاصل یک کارگروهی نیست، مگر پژوهش‎هایی که در یک مرکز خاص یا یک پروژه علمی انجام می‎شود ولی برگزاری نشست‎های نقد و بررسی کتب پیش از انتشار، لوازم کار جمعی را در این حوزه فراهم می‎کند.
مدرس دانشگاه قم اظهار کرد: یکی از مزیت‎های این کتاب، ارایه قواعد تفسیری مختلف و ارتقای قواعد تفسیری این مولف از هفت قاعده در کتاب قبلی به چهل و چهار قاعده در کتاب فعلی است.
وی گفت: برخی از قواعد تفسیری در برخی کتب از هفت قاعده شروع شده و در برخی به 70 و در برخی منابع به 380قاعده نیز رسیده است.
این مدرس حوزه و دانشگاه بیان کرد: این کتاب نسبت به کتب قبلی دارای ویژگی‎های مثبتی است از جمله اینکه در این کتاب نسبت به کتب قبلی بسط و شرح بیشتری در مطالب دیده می‎شود؛ از دیگر سوی در بخش تکثیر و تفریع قواعد نیز خوب عمل شده است.
وی گفت: همچنین در این کتاب رویکرد درسی مورد نظر واقع شده است که در یادگیری دانشجویان و طلاب نقش مهمی دارد.
دیاری عنوان کرد: بهره‎گیری از منابع متعدد و متنوع و گسترده، دقت نظر در طرح مباحث و ارجاعات دقیق و موشکافانه از نقاط مثبت این کتاب است که نشان‎دهنده تلاش مولف در ارایه دقیق و علمی مباحث است.
یکی از ایرادات کتاب

وی گفت: یکی از نقدهایی که می‎توان به این کتاب وارد کرد، در بحث عنوان‎بندی‎هاست که در این کتاب، دسته بندی بر اساس قواعد انجام نشده و برخی اوقات عنوان دسته‎بندی با شرح آن موضوع آنچنان از نظر ساختاری تطبیق ندارد.
این کارشناس قرآنی اظهارکرد: در یک کتاب به ویژه کتاب قرآنی، مسئله عنوان بندی و انطباق عناوین با قواعد شرح داده شده در آن بسیار مهم است که باید به این موارد توجه کرد.
دیاری بیان کرد: این کتاب دارای هفت فصل است که در این فصول به منابع مختلف اشاره شده است ولی باید به یاد داشت که بهترین کار در ارجاعات و ارایه منابع، استفاده دقیق و صحیح از ترتیب تاریخی منابع است که نقش مهمی در برداشت‎های فنی از مباحث دارد.