«بزرگ‌آسمانی‌نامه» در پیچ و خم اخذ مجوز از ارشاد است
گروه ادب: سیدضیاءالدین هاجری گفت: ترجمه فارسی سره قرآن یا «بزرگ‌آسمانی‌نامه» ۱۰ سال است که انجام شده و ویراست سی‌ام آن در دست بررسان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
سیدضیاءالدین هاجری، دانش‌آموخته دکترای آموزش و پرورش از بلژیک و زبانشناسی از سوربن فرانسه، نویسنده، پژوهشگر، مترجم و سرپرست انجمن پاسداری و پالایش زبان پارسی است و آثار متعددی چون «فرهنگ وندهای زبان فارسی» و «فرهنگ بیست هزار» از وی به چاپ رسیده است. هاجری در حوزه ترجمه قرآن نیز از حدود 10 سال پیش فعالیت داشته و سعی کرده ترجمه‌ای به فارسی سره عرضه کند. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگویی است که خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره ترجمه قرآن با وی انجام داده است.
ـ از چه زمانی ترجمه قرآن را آغاز کردید و الان در چه مرحله‌ای است؟
این ترجمه 10 سال زمان برده است و از سال 84 آغاز شده است و تاکنون 30 بار ویراستاری شده و در حال حاضر ویراست سی‌ام آن برای تأیید به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل شده است تا بتوانیم با تأیید معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد آن را به چاپ برسانیم.
چرا این تعداد ویراستاری بر روی آن انجام شده است؟
این تعداد ویراستاری به این دلیل بوده که واژه‌ها به فارسی سره بوده و آسانتر باشد و تاکنون کارشناسان گوناگونی آن را بررسی کرده و نظرات و دیدگاه‌های خود را در رابطه با آن مطرح کردند و من نیز آنها را چندباره ویراستاری کرده‌ام و کسانی در وزارت ارشاد هستند که نمی‌توانند واژه‌های فارسی سره را بفهمند و به همین منظور در هر بار ویراستاری، اصلاحاتی در آن انجام داده و توضیحاتی را ارائه کرده‌ام.
برای چاپ این ترجمه آن را به کدام ناشر می‌دهد؟
نشر به‌آفرین قرار است آن را منتشر کند.
برای ترجمه این اثر از چه منابعی استفاده کرده‌اید؟
در این ترجمه تکیه بر استفاده از واژه‌های فارسی است و 60 قرآن به همراه فرهنگ‌های مختلف فارسی بازنگری و بررسی شده و واژه‌ها به فارسی سره درآمده‌اند و ترجمه‌ای سراسر فارسی یا فارسی‌نگاری شده ارائه شده است.
این ترجمه را به تنهایی انجام داده‌اید یا از گروه دیگری نیز کمک گرفته‌اید؟
این ترجمه را به تنهایی انجام داده‌ام؛ چرا که کسان دیگری نداریم که بتوانند این کار را انجام دهند و ویراستاری آن را نیز خودم انجام دادم چون شیوه ویراستاری آن متفاوت بوده است و براساس دستور زبان فارسی، واژه‌شناسی و واژه‌یابی انجام شده است. به عنوان مثال واژه «جهنم» از دو واژه «گهنم» اوستایی گرفته شده است. بنابراین اینکه یک واژه در اوستایی چه بوده و در سانسکریت به چه واژه‌ای درآمده و در زبان پهلوی چه تغییراتی یافته و به صورت کنونی درآمده است، تمام آنها بررسی شده است و واژه‌هایی که در قرآن یا «بزرگ‌آسمانی‌نامه» آمده، همه به فارسی سره ترجمه شده‌اند.
واژه‌هایی که در قرآن در حال حاضر وجود دارد، از حبشی، رومی، نبتی، قبطی و ... گرفته شده است و همزمان با وحی یا پیامی که به پیامبر نازل شده است، در قرآن یا «خواند‌نامه» آمده است و اگر همه آنها را بررسی کنیم، می‌توانیم ریشه واژه‌ها را بیابیم؛ چرا که ما در زبان فارسی 1500 ریشه، 600 پسوند و 250 پیشوند داریم که اگر از آنها بهره‌برداری کنیم، می‌توانیم 226 هزار واژه در زبان فارسی پیدا کنیم، از این رو زبان فارسی به هیچ زبان بیگانه‌ای نیاز ندارد.
در ویراستاری آخر، درباره اثر و شیوه کار صحبت‌هایی شده است؟
بله، حدود سه ماه پیش با معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد صحبت‌هایی شد که به دلیل مصادف شدن با ماه رمضان به تعویق افتاد و امیدوارم که به زودی منتشر شود.
در سال 90 نیز وزیر ارشاد دستور داده بود که این ترجمه به زودی تأیید و منتشر شود و تغییرات مدیریتی در معاونت قرآن و عترت سبب شده که زمان انتشار، طولانی شود. البته من با هشت کارشناس از جمله چون علی رواقی، استادولی و ... آنها سخن گفتم و دیدگاه‌ها را روشن کردم و موضوع را باز کردم و موضوع به این سادگی نبوده است.
طبق صحبت‌هایی که با ناشر شده، قرار است این ترجمه در چند نسخه منتشر شود؟
قرار است انتشارات به‌آفرین این ترجمه را در 5 هزار نسخه منتشر کند، البته متن عربی آن توسط سازمان دارالقرآن بررسی شده و ترجمه آن نیز در حال بررسی است و یک رویه آن تازی (عربی) و یک رویه آن فارسی است و به جای سوره «نَسک» می‌گوییم و نخستین سوره آن «نسک گشایش‌نامه» یا سوره «فاتحةالکتاب» است.
به عنوان نمونه، «بسم الله الرحمن الرحیم» به صورت «به نام خداوند بخشاینده دستگیر» ترجمه شده است؛ یعنی در این زمینه از فردوسی و سعدی کمک گرفتیم که در سروده‌های خود همین واژه را به کار برده‌اند و در شعر خود «خداوند بخشنده دستگیر/ کریم خطا بخش پوزش‌پذیر» به جای مهربان دستگیر را آورده‌اند و ما نیز از همین واژه استفاده کرده‌ایم.
