سینما تصور کلیشه‌ای مردم از روحانیت را تغییر داد

عبدالرضا اکبری، بازیگر نقش حضرت امام(ره) در فیلم «فرزند صبح»، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره جایگاه روحانیت در سینما اظهار کرد: تا قبل از «زیر نور ماه» توجه به روحانیت در فیلم‌های سینمایی تنها در قالب کارهای کوتاه انجام می‌شد؛ به این معنا که یک روحانی ممکن بود در یک یا چند صحنه حضور داشته باشد، اما این که دوربین به داخل زندگی روحانیون برود، هیچگاه رخ نداده بود؛ حتی می‌توان گفت کسی اجازه و جرئت چنین کاری را به خود نمی‌داد، اما خوشبختانه در سالهای اخیر این نوع سخت‌گیریها به پایان رسیده و روحانیون همچون شخصیت‌های محوری در فیلم‌های مختلف حضور دارند. اتفاقی که برای روحانیون نیز خوب محسوب می‌شود، چون مطمئناً فیلم‌هایی همچون «زیر نور ماه»، «طلا و مس»، «فرشته‌ها با هم می‌آیند» آثاری هستند که می‌توانند تصویرسازی مثبتی از روحانیون داشته باشد، حتی باید گفت که رفتن دوربین به زندگی شخصی روحانیون سبب شده که یک نوع الگوسازی نیز از سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی به وجود آید.

بازیگر فیلم «بی‌پناه» به توضیح فوق اضافه کرد: پرداختن به روحانیت در فیلم‌های سینمایی یک نکته مثبت دیگر نیز به همراه داشت؛ آن هم رفع برخی شبهات بود که شاید اکثر مردم از آن بی‌اطلاع بودند. منظور از این گفته این است که شاید خیلی تصور می‌کردند روحانیون در زندگی شخصی خود با مشکلاتی رو‌به‌رو نیستند و معضلات مختلف اجتماعی گریبانگیر آنها نیست. با آثاری که ساخته شد، خیلی‌ها دریافتند که این قشر نیز همانند ما زندگی می‌کنند و به نوعی با مشکلات اقتصادی که جامعه با آن درگیر است، آشناست، حتی باید گفت که بخشی از روحانیون به لحاظ زندگی شاید از اکثریت جامعه درآمد کمتری داشته باشند، اما با صبر و ایمان بر این مشکلات فائق می‌آیند.

اکبری درباره توجه ویژه حوزه‌های علمیه به سینما طی سالهای اخی چنین توضیح داد: دیگر کسی را نمی‌توان یافت که به نقش سینما در تبلیغ اندیشه و تفکر باور نداشته باشد. برای همین است که می‌بینیم سینمای جهان سرمایه‌گذاری کلانی در این حوزه انجام داده است. برای نمونه می‌توان به توجه ویژه واتیکان به سینما اشاره کرد؛ حتی آنگونه که از نوشته‌ها و خبرها برمی‌آید آنها بب روی ساخت فیلم‌های پرهزینه مذهبی هم سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بنابراین غافل بودن از این حوزه، نوعی وادادن عرصه به دیگران برای تبلیغ اندیشه‌هایشان است. با این توضیح حوزه‌های علمیه دریافته‌اند که قادرند با ابزار سینما به گویاترین و جذاب‌ترین شکل موضوعات دینی و اسلامی را تبلیغ کنند؛ به شرطی که فردی که می‌خواهد در این حوزه فعالیت کند، با امور دینی و سینمایی آشنا باشد.

این بازیگر ادامه داد: حضور روحانیون در سینما تنها نباید به نوشتن مقالات و اظهار نظرها خلاصه شود، چون اگر آنها قادر باشند سینما را به طور تخصصی فراگیرند، می‌توانند به عنوان فیلمساز کارهایی تولید کنند که مفاهیم دینی و قرآنی در آن به خوبی لحاظ شده باشد. درباره حضور روحانیت در سینما باید مسئله دیگر را هم مد نظر قرار داد؛ آن نیز عکس‌العملی است که سینماگران نسبت به این موضوع داشته‌اند و آن هم برخورد خوب اهالی سینما با آنها بود. گواه این ادعا نیز برخوردهای بود که با فیلم‌هایی چون «زیر نور ماه»، «طلا و مس» و «فرشته‌ها با هم می‌آیند» شد، البته امیدوارم از طرف حوزه علمیه هم شاهد این برخورد خوب باشیم تا حوزه و سینما بتوانند در کنار هم مبلغ تفکرات انقلاب و اسلام باشند.

اکبری در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره آسیب‌هایی که ممکن است در این حوزه (فیلم‌هایی با محوریت روحانی) وجود داشته باشد؟ گفت: چند فیلمی که در این گفت‌وگو از آن نام بردم، آثار بسیار خوبی بودند که در آن به روحانیت نگاهی واقع‌گرا شده بود. در این زمینه مثال‌های دیگری چون «یک حبه قند» نیز وجود دارد که به نوعی روحانیون را در کنار مردم تصویر کرده بود. باید توجه داشت که نباید در این حوزه تیپ‌سازی کنیم؛ یعنی این که بخواهیم به روحانیون نگاهی قدیس‌وار داشته باشم، زیرا مردم اگر نتوانند با شخصیت ارتباط برقرار کنند، آن را باور نخواهند کرد و در نتیجه از آن هم استقبال نمی‌کنند. این اتفاق می‌تواند برای دیگر شخصیت‌های برجسته نیز روی دهد. یعنی در آثار سینمایی به آنها نگاهی فارغ از واقعیت شود.

وی درباره نگاه تلویزیون به روحانیت نیز چنین توضیح داد: بحث تلویزیون با سینما کمی متفاوت است، چون مخاطبان آن به لحاظ تعداد به هیچ وجه قابل مقایسه با سینما نیستند. برای همین نمی‌توان انتظار داشت که آنگونه که سینما به روحانیت می‌پردازد، تلویزیون نیز همان رویکرد را داشته باشد، چون معذوریت‌ها و محدویت‌های تلویزیون قابل مقایسه با سینما نیست. اگر در فیلمی چهره‌سازی ناصحیح از روحانیت شود، تنها بخشی از مردم آن را می‌بینند، اما در تلویزیون تمام کشور مخاطب آن هستند، پس ممکن این یک کار ناصحیح عواقب وخیمی با خود در پی داشته باشد. به همین دلیل است که تلویزیون معمولا در این حوزه کمی محتاط‌تر است.

اکبری در پایان گفت: سینمای غرب سعی دارد به هر شکل ممکن چهره‌ای نادرست و مخدوش از اسلام ترسیم کند؛ در چنین فضایی ضروریست که حوزه‌های علمیه به کمک سینما بیایند و این هنرـ صنعت را باور کنند و با همکاری مشاورتی یا سرمایه‌گذاری کمک کنند که چهره رحمانی دین اسلام به دنیا معرفی شود.