موسسه علمی – کاربردی فرهنگ و هنر در تدریس مهارت‌های قرآنی سنت‌شکنی کرد
گروه دانشگاه: رئیس موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر ضمن انتقاد از فضای موجود در زمینه تدریس کارگاهی دروس، تاسیس دو رشته قرآنی به صورت کارگاهی را سنت‌شکنی در این عرصه دانست.
حمید شاه‌آبادی، رئیس موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) در خصوص رشته‌های قرآنی این مرکز اظهار کرد: دانشجویان در برهه خاصی از زندگی خود هستند و هرقدر با موضوعات قرآنی ارتباط بیشتری برقرار کنند، دستمایه بهتری برای زندگی و فعالیت‌های آتی خود خواهند داشت.
وی ادامه داد: دو حوزه از فعالیت‌ها، مدنظر رئیس موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر است. ما به دلیل اینکه جمعیت کثیری از علاقه‌مندان به فعالیت در حوزه فرهنگ و هنر و زیرشاخه‌های علوم انسانی مواجه هستیم، نیاز دانشجویان به پژوهش‌های قرآنی و تعاملات این عرصه را مدنظر داریم.
شاه‌آبادی تصریح کرد: البته در این عرصه ما ویژگی خاصی داریم و همه رشته‌های ما باید جنبه مهارتی و کاربردی و کارگاهی داشته باشد. مشکلی که با آن مواجه هستیم، این است که یک دوره کارگاهی باید حتما در فضای کارگاه باشد و نمی‌شود در فضای کلاس و با استفاده از شیوه‌های مدرن صورت گیرد که این تصوری اشتباه است.
وی توضیح داد: ما از یک طرف، این احساس نیاز را داریم که دانشجو باید با مباحث قرآنی در ارتباط باشد و از سوی دیگر از حوزه نظر صرف هم باید دور باشیم و براساس تکلیفی که داریم، کاری که دانشگاه‌های نظری و مراکز دیگر می‌کنند، انجام بدهیم. در این راستا، اولین اقدامی که در دو سال گذشته صورت گرفت، تاسیس دپارتمان تخصصی علوم قرآنی است.
این استاد دانشگاه افزود: این اقدام، حرکت مهمی بود تا بتوانیم شورای گسترش را متقاعد کنیم که در حوزه قرآنی هم رشته‌ها و فضاهای گوناگونی وجود دارد که کاملا جنبه کاربردی دارد. بنابراین در گام اول ابتدا دو رشته قرآنی به عنوان تربیت مبلغ قرآنی و تربیت مربی قرآن کریم را به شورای گسترش پیشنهاد دادیم و توانستیم آنها را متقاعد کنیم که اینها هر دو حوزه جنبه‌های مهارتی و کاربردی دارند و در واقع درس نظری صرف نیستند و نیاز به جنبه‌های مهارتی دارند.
وی ضمن تاکید بر منویات مقام معظم رهبری در تربیت 10 میلیون حافظ قرآن کریم ابراز کرد: در راستای اهداف عالی نظام که مقام معظم رهبری انتظار تربیت 10 میلیون حافظ قرآن در کشور را دارند، ظرفیت اینکه ما در زمینه حفظ، رشته‌ای تعریف کنیم، وجود داشت. به هر حال در این فضا هنوز این رشته تصویب نهایی نشده است، اما دو رشته مذکور به به تصویب رسید و دانشجویان در حال تحصیل در آن هستند.
شاه‌آبادی ادامه داد: رشته سومی که به این حوزه مربوط می‌شود، آموزش مداحی و مرثیه‌سرایی است که فرآیند پیچیده‌ای دارد تا یک چنین رشته‌ای در واقع محتوای درس‌های اینکه افراد به چه حرفه‌ای مشغول خواهند شد، چه مهارتی را نیاز دارند که آموزش ببینند، این مهارت چه قدر آن جنبه‌های نظری و چقدر جنبه‌های عملی دارد، جنبه‌های عملی آن چه چیزی است و ... تمامی این سئوالات به صورت کتابچه‌های مفصل و منظم مکتوب شد و کار پژوهشی دقیقی در این زمینه انجام گرفت و در گروه فرهنگ و هنر و در شورای گسترش به تصویب رسید و الان ما در این حوزه در مراکز گوناگون دانشجو داریم.
وی خاطرنشان کرد: البته همچنان این نگاه وجود دارد که اساساً فضای این درس مهارتی نیست. در واقع می‌خواهند این درس را به حاشیه ببرند. در حالی که ابتدایی‌ترین مهارت برای سخنوری، فن بلاغت و سخنوری است. ما مبلغ قرآن کریم احتیاج داریم و این یک فن و یک مهارت و تخصص است. حتی آئین سخنوری به تنهایی کفایت از این حوزه نمی‌کند و سخنرانی دینی اضافه بر دانش قرآنی از یک ویژگی خاصی برخوردار است.
رئیس موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر اظهار کرد: باید توجه کرد که یک وقت می‌خواهیم دانش قرآنی صرف را آموزش بدهیم و یک موقع می‌خواهیم بگویم این دانش قرآنی چگونه می‌تواند در این فضا به صورت یک فن سخنوری ارائه و گفته شود که این دو رویکرد بسیار از هم متفاوت هستند.
وی ادامه داد: مجموعه مراکز آموزش عالی فرهنگی و هنر به این حوزه قرآنی وارد شد و سد موجود را شکست. هم‌اکنون در مقابل این نگاه، نگاه سنگینی بر این فضا هست که آیا اساسا مداحی و مرثیه‌سرایی یک رشته مهارتی است یا نه. در ذهن افراد ممکن است نوع نگاه مهارتی و کارگاهی به نوعی برگرفته از نگاه‌های حوزه صنعت و غیره باشد و انتقال آن به حوزه فرهنگ و هنر سخت باشد.
شاه‌آبادی یادآور شد: همه شئون یک آموزش مهارتی در حوزه صنعت در فضای فیزیکال کارگاهی دیده می‌شود، اما در حوزه فرهنگ و هنر همه چیز در وجود یک استاد متمرکز است؛ یعنی خود وجود استاد و قلمی که این استاد خوشنویس بردست می‌گیرد، در واقع همان کارگاه و فضای مورد نیاز این رشته‌ها است و نیازی به چیزی غیر از این ندارد.
وی عنوان کرد: در نتیجه به محض اینکه این فضای مهارتی استاد شاگردی پیش آمد و وارد یک مهارت، یک انتقال تجربه چهره به چهره شدند این هدف حاصل می‌شود. حال اگر این در یک فضای کلاسی هم صورت گیرد به معنای تدریس یک درس نظری نیست که یک دانش نظری پای تخته‌ای توسط استاد گفته می‌شود و دانشجویان هم فقط جزوه‌نویسی می‌کنند. به همین جهت است که از مجموعه 163 رشته ما همین سه رشته به حوزه قرآنی اختصاص پیدا کرده است.
رئیس موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر گفت: تشکیل دپارتمان قرآنی اقدام مهمی بود، زیرا شک و شبهه زیادی در اساس این کار وجود داشت که خوشبختانه این فضا را تغییر دادیم. به هر حال در حوزه آموزش با این نگاه آینده‌محور برای اینکه در همه کشور بتوانیم این حوزه را به درستی شناسایی کنیم و آن را آموزش بدهیم، این گام را برداشتیم. البته تشکیلات دیگری هم در این حوزه‌های تربیت معلم و مربی دارند کار می‌کند که تعاملات خوبی با آنها داریم.
وی افزود: ما تعاملاتی با سازمان تبلیغات اسلامی انجام دادیم زیرا این سازمان دوره‌های متفاوتی را در سراسر کشور برگزار می‌کند و می‌توانیم آرام آرام در این حوزه نزدیکتر شویم و در واقع یک نیاز سنجی دقیق براساس آمایش سرزمینی در هر منطقه داشته باشیم و نیاز هر حوزه را به درستی بتوانیم بشناسیم و در آن زمینه دانشجویی را جذب و این مهارت‌ها را منتقل کنیم و فارغ التحصیل را وارد اجتماع کنیم و این فارغ‌التحصیل در حوزه خود وارد یک مجموعه کاری شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به جدیدالتاسیس بودن رشته‌های قرآنی این مرکز توضیح داد: به خاطر جدیدالتاسیس بودن رشته‌های قرآنی در حوزه پژوهش به معنای پژوهش صرف قرآنی، دانشجویان ما هنوز به آن سطح نرسیده‌اند و ما در آغاز راه هستیم قطعاً این زمینه و ظرفیت وجود دارد از این منظر پژوهش درستی بشود. پژوهش‌های قرآنی زیادی در این فضاها صورت گرفته اما اینکه ما راه‌های صحیح دست یابی به حافظین متعدد، مبلغین متخصص و افراد توانمند در تربیت آموزش قرآن کریم و فضای این چنینی را داشته باشیم، نیازمند کار پژوهشی و مسئله‌محور در این حوزه است.
