چارچوب امر به معروف و نهی از منکر را رعایت کنیم

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، شصتمین برنامه «آیینه‌خانه» شب گذشته، هشتم مهرماه، از شبکه دو به روی آنتن رفت و حجت‌الاسلام والمسلمین شهاب مرادی، رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در نخستین روزهای ماه ذی‌‌الحجه به بحث درباره سخاوت و کرامت وجودی انسان‌ها پرداخت.

وی با اشاره به اینکه بزرگواری یک منش و خلق است و این روحیه علاوه بر لوازم، آثاری هم دارد، گفت: بر همین اساس می‌توان انسان‌ها را به دو دسته انسان‌های «بزرگوار» و انسان‌های «پَست» تقسیم کرد. حالا شاید این واژه محترمانه نباشد اما وجود دارد. نمی‌توان چشم‌ها را روی واقعیت بست و گفت همه انسان‌ها کریم هستند. بعضی افراد کریم نیستند و حتی کرامت را دوست ندارند و البته اینها می‌توانند عوض شوند.

شاکله متفاوت انسان‌ها

حجت‌الاسلام مرادی افزود: باید دید آدم‌ها دوست دارند کریم باشند یا نه. این دوست داشتن نوعی جهت‌گیری نفس است. به تعبیر قرآن «قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلَى شَاکِلَتِه؛ آدم‌ها بر اساس شاکله وجودشان رفتار می‌کنند». گرچه هم یک قاتل می‌خندد هم مادر، بچه‌ها و پدر اما همه خنده‌ها یک شکل نیست. بعضی‌ها از سر بدجنسی می‌خندند و بعضی‌ها به شکلی متفاوت. بزرگواری هم به همین شکل است و از شاکله انسان می‌آید.

وی در تعریف شاکله گفت: چند نفر پشت سر هم پادشاه یک کشور می‌شوند اما شاکله این آدم‌ها با هم متفاوت است. یکی ترسو است و یکی شجاع و واکنش آدم ترسو و شجاع در حوادث مختلف فرق می‌کند. یک آدم خسیس وقتی می‌خواهد ببخشد هم نمی‌تواند خوب ببخشد. راغب اصفهانی درباره شاکله می‌گوید این مثل بندی است که چهار دست و پای حیوان را با آن می‌بندند که بتوانند حیوان را اداره کنند. «عاقل اگر چه عاقبت از جوی بگذرد، اما مسلم است که دیوانه‌وار نیست» این رد شدن از هر حادثه اگر کریمانه باشد، متفاوت است.

اصل نیت است

مرادی با استناد به سخنان اهل بیت(ع) شاکله را همان نیت دانست که تغییرپذیر است و اگر قابل تغییر نبود، خدا انبیا را نمی‌فرستاد و افزود: نیت خیلی مهم و امری درونی است که کسی جز خدا از آن خبر ندارد. حتی در موقعیتی مثل اینکه یک نفر در جنگ می‌خواهد دشمن را از پای درآورد، باید دید خدا در کجای نیت این آدم قرار دارد. شاکله یک نفر صداقت است و وقتی از او سئوالی بپرسیم که مجبور شود یا دروغ بگوید یا سکوت کند، شاکله صادقش اجازه دروغ گفتن به او نمی‌دهد. شاکله کودکان هم به همین شکل است و متاسفانه ما آنقدر از بچه‌ها سئوال می‌پرسیم که مجبور به دروغ گفتن بشوند.

هرگز قطع رحم نکنید

رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در پاسخ به سئوال یکی از مخاطبان برنامه مبنی بر اینکه یکی از نزدیکانم لئیم است و می‌خواهم او را از این پستی نجات دهم، گفت: نکته اول سئوال این است که ما اساسا چرا باید در مورد دیگران قضاوت کنیم؟ ثانیا به کسی چه مربوط است که بخواهد به زور کسی را تغییر بدهد. برداشت ما از برخی مسائل دینی این است که الان مسئول هدایت بشر ما هستیم، فروشنده‌ای گرانفروشی می‌کند، نهی از منکرش این است که از او خرید نکنیم. یا یک نفر زیاد دروغ می‌گوید، نهی از منکرش این است که با او معاشرت نکنیم اما نباید با او قهر کرد.

حجت‌الاسلام مرادی با اشاره به اهمیت صله رحم در اسلام گفت: قطع رحم بسیار ناپسند است. ما در فاصله صفر تا بی‌نهایت می‌توانیم رابطه را کم کنیم اما به صفر نرسانیم. صله رحم این نیست که هر روز با هم باشیم، همین که از حال همدیگر خبر داشته باشیم، صله رحم است. حتی در رابطه پدر با پسر دزد معتاد موادفروش نباید باج عاطفی بدهیم. این آدم را نباید طرد کرد اما باید بداند کجا دارد چه اشتباهی می‌کند. دوستی و مهربانی با چنین فردی خردمندانه نیست.

رعایت چارچوب امر به معروف و نهی از منکر

وی در پایان سخنان خود درباره امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی گفت: امر به معروف یک کلمه است و در قرآن، هیچ سخنرانی طولانی بین انبیا با مشرکین و کفار وجود ندارد. یک جمله و تمام. حضرت ابراهیم(ع) یک شب تا صبح می‌نشیند کنار ستاره‌پرستان و فقط می‌گوید: من آفلین را دوست ندارم. سخنرانی نمی‌کند. احادیث رسول خدا(ص) را بخوانیم می‌بینیم که خیلی کوتاه و مختصر صحبت می‌کردند. امر به معروف و نهی از منکر همین کم کردن ارتباط است، مگر پدر فرد که او هم تکلیفی محدود برای اصلاح و تربیت دارد.