گاه تصور میشود که افرادی که با عنوان خانواده شهدا و ایثارگران از بنیاد شهید و امور ایثارگران خدمات دریافت میکنند، افرادی هستند که مشکلات چندانی ندارند و رسیدگیهای بسیاری به آنها و فرزندانشان میشود. این در حالی است که این گونه نیست و این خانوادهها با مشکلات حقوقی و قانونی متعددی روبرو هستند.
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) در همین راستا، موضوع حمایتهای قانونی از حقوق و مطالبات ایثارگران را مورد بررسی قرار داده و در این باره به سراغ یوسف مجتهدزاده، نماینده جامعه ایثارگران رفته است تا پیرامون این موضوع با وی گفتوگو کند. متن این گفتوگو را در زیر بخوانید.
ـ آیا درباره مطالبات ایثارگران قانونی مصوب شده است؟
بله در دورانی که مجتبی رحماندوست در سمت مشاور رئیس جمهور مشغول به فعالیت بود، قوانین آلمان و بعضی از کشورهای دیگر را مقایسه و در این راستا قوانین متعدد و متنوعی را به تصویب رساندیم. حجم قوانینی که به تصویب رسیدهاند، به میزان چند کتاب میرسد، ولی متاسفانه این قوانین چندان عمیق نیست و میتوان گفت که از این نظر، عمق آنها به یک بند انگشت هم نمیرسد.
در کشورهای دیگر روند بررسی آثار در قوانین به یک موضوع اختصاص دارد، ولی عمق آنها در حد و اندازه رفع مشکل آن فرد است. برای مثال اگر در یک موضوع خاص قانونی تصویب شده است، دیگر درباره آن موضوع مطرح شده، مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد، موجود نیست.
رهبر معظم انقلاب اسلامی و امام راحل(ره) بر رفع و حل مشکلات حقوقی و مطالبات ایثارگران تأکیدات بسیاری داشته و دارند که متاسفانه از این موضوعات غفلت شده است، این در حالی است که قوانین و حمایتهای قانونی در این باره وجود دارند، ولی آن گونه که باید اجرا نمیشوند.
ـ با توجه به اینکه قانونهایی در این باره به تصویب رسیده است، مشکل اصلی عدم اجرای این قوانین کجاست؟
لایحه جامعی در پایان دوران ریاست جمهوری حجتالاسلام سیدمحمد خاتمی به مجلس ارائه شد؛ این در حالی بود که خاتمی فردای روزی که این لایحه ارائه شد، باید تودیع میشد.
در ذیل یکی از تبصرههای لایحه جامع پیشنهادی دولت از ماده 66 که اکنون با عنوان ماده 13 آمده است، نوشته شده بود که «اگر ایثارگران شئونات ایثارگری را رعایت نکنند، حسب آئیننامهای که به تصویت هیئت دولت میرسد، بنیاد مجاز است که بخشی از خدمات یا همه خدمات آنها را حذف کند.»
اکنون در این باره به شدت و با جدیت در موضوع تحقیق و تفحص پیگیر هستیم و لیستی که مسئولان نوشتهاند، جزء گزارشهایی است که تهیه میکنیم که اصل این شئونات چیست که اگر رعایت نشود، میتوان بخش یا همه خدمات را حذف کرد؟
در این باره باید مشخص شود که علاوه بر اینکه شئونات کدام است، حد و حدود شئونات چطور تعیین میشود. برای مثال اگر یک جانباز که شرایط خاص خود را دارد، به یکی از مسئولان توهینی کوچک بکند، متنی تنظیم میشود که وی خلاف شئونات رفتار کرده است و بعد از این اقدام نیز همه حقوق ایثارگر مورد نظر با مشکلاتی روبرو میشود.
در این باره باید گفت که موضوع یاد شده در صلاحیت قوه مجریه نیست و رسانهها نیز باید به این موضوع بپردازند تا نسبت به رفع مشکل در این باره و حذف آن از حیطه اعمال نظر قوه مجریه اقدام شود.
تصور ما بر این بود که مشکل یاد شده رفع شده است، ولی این موضوع از سوی دولت محمود احمدینژاد نیز در قالب یک ماده مستقل( ماده 66 لایحه جامع) به مجلس فرستاده شد تا اینکه به شورای نگهبان رفت و مسئولان جامعه ایثارگران نیز در این رابطه با شورای نگهبان جلسهای داشتند و نتیجه به آنجا رسید که شورا، این ماده را مغایر با اصل 85 قانون اساسی دانست و آن را لغو کرد.
دولت یازدهم اقدامی درباره ارائه این لایحه برای ارائه در قالب قانون انجام نداده است و آئیننامه عملی مصادیق ایثارگران را به تصویب رساندهاند؛ این اقدام زمانی صورت گرفته است که بعد از هفت سال، تازه مسئولان به خاطر آوردند که چنین آئیننامهای باید به تصویب برسد.
ـ پس با این اقدام، میتوان امیدوار بود که بخشی از مشکلات ایثارگران رفع شود.
در این اقدام دولت باز هم در قالب ماده 13، آئیننامه عملی مصادیق ایثارگران را وارد کرد، ولی به شکلی نامطلوبتر از گذشته. در متن این قانون آمده است که اگر ایثارگری به حکم دادگاه به مسائل فساد اخلاقی و یا اقدام علیه امنیت ملی محکوم بشود، از ایثارگری خارج خواهد شد.
این موضوع به آن معنی است که ایثارگران اگر دچار خطایی در این حوزه شوند، دو بار مجازات میشوند. در این باره حد مجازات نیز تعیین نشده است؛ یعنی اگر فرد توبه کرد یا پشیمان شد، سیستمی برای رفع این مشکل وجود ندارد.
متاسفانه میزانی برای این موارد نیز مشخص نشده است که مثلاً مشخص شود که چه میزانی برای فساد اخلاقی در نظر گرفته شده است که اگر فرد مرتکب آن شد، باید بنا به حدود مشخص نشده، از ایثارگری خارج شود.
به این معنی که فرد میتواند در فساد اخلاقی به جرمی همچون «تکه انداختن» نیز متهم و مجازات بشود، یا میتواند به جرم یک مسئله خیلی حاد باشد که در هر دو صورت بنیاد شهید و امور ایثارگران میتواند پرونده این شخص را ببندد و وی را از حوزه ایثارگری خارج کند.