بررسی علت قصاص‌نشدن خالد بنوليد به دست پيامبر (ص) در آخرين شماره از «نامه تاريخ‌پژوهان»
گروه انديشه: مقاله «رسول خدا (ص) و عدم قصاص خالد بنوليد» نوشته «فرزانه حكيم‌زاده» در آخرين شماره از «نامه تاريخ‌پژوهان» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، اين فصل‌نامه هشتمين و نهمين شماره «نامه تاريخ‌پژوهان» است كه ويژه پيامبر اعظم (ص) به چاپ رسيده است.
در مقدمه اين مقاله می‌خوانيم: «خالد بنوليد»، يكی از اشراف‌‌زادگان بنی‌‌‌مخزوم بود كه تا پيش از پذيرش اسلام در سال هشتم هجرت هماره در كنار دشمنان سرسخت پيامبر عليه آن حضرت فعاليت می‌كرد. پس از قبول اسلام، در نبردهای مهم حنين و موته و سريه بنیجذيمه و محاصره طائف ايفای نقش كرد.
عملكرد او در سريه بنیجذيمه و كشتن سی نفر بی‌گناه و قصاص‌نشدن وی از سوی رسول خدا و نصب مجدد او به عنوان فرمانده در محاصره طائف، به صورت يك معضل تاريخی درآمده و ذهن پژوهش‌گران را به خالد مشغول ساخته است.
البته تحليل مورخان اهل سنت و شيعه و چگونگی پرداختن آنان به مسئله خالد كاملا متفاوت است. آنچه در نوشتار حاضر مطرح شده، بررسی عملكرد خالد در سريه بنیجذيمه و چگونگی برخورد پيامبر با اين مسئله و تحليل‌های مورخان شيعه و سنی در اين زمينه است.
در كتاب‌های تاريخی گزارش‌هايی درباره اسلام آوردن خالد بنوليد از زبان خودش نقل شده كه آن را با اختصار ذكر می‌كنيم. خالد می‌گويد: در عمرة القضا از مكه بيرون رفتم تا شاهد ورود رسول خدا به مكه نباشم. برادرم وليد بنوليد اسلام آورده و با پيامبر برای انجام عمره به مكه آمده بود، او در مكه جست‌وجو كرد ولی مرا نيافته بود. از سوی ديگر، رسول خدا از او پرسيده بود كه خالد كجاست و او جواب داده بود كه خدا او را می‌آورد. پس از آن، نامه‌ای به من نوشت و مرا از سوال و رسول خدا در مورد خودم با خبر كرده و مرا تشويق كرد كه اسلام را بپذيرم و گذشته‌هايم را جبران كنم.
پس از دريافت نامه برادرم، از سخن رسول خدا بسيار خوشحال شدم و با خوشحالی و رغبت بيشتر برای ملحق شدن به آن حضرت به طرف مدينه حركت كردم. اما قبل از رفتن، نزد صفوان بن‌اميه رفته و به او گفتم ما از بزرگان قريش هستيم و محمد بر عرب و عجم مسلط شده و اگر از او پيروی كنيم، شرافت محمد برای ما نيز خواهد بود، صفوان گفت: اگر همه قريش مسلمان شوند، من مسلمان نخواهم شد، سپس نزد عكرمه بن ابی‌جهل رفتم و همان گفت‌وگو تكرار شد.
سرانجام خالد بن وليد همراه طلحه، پرچم‌دار قريش در بدر و كليددار كعبه و عمرو عاص به مدينه رفته و به حضور رسول خدا رسيدند، رسول خدا با گشاده‌رويی به خالد فرمود: حمد و سپاس خدای كه تو را هدايت كرد. در تو عقلی را سراغ داشتم كه اميدوار بودم تو را جز به راه خير هدايت نكند. خالد از گذشته خود اظهار شرم‌ساری كرد و حضرت فرمود: اسلام، گذشته‌ها را می‌پوشاند و به درخواست او برايش دعا فرمود: خدايا تمام گناهان خالد را كه با آن‌ها مانع پيشرفت اسلام شده است بيامرز.
اين واقعه در صفر سال هشتم هجری اتفاق افتاد و پس از آن حوادث مهمی، همچون جنگ موته و فتح مكه اتفاق افتاد كه خالد در همه اين موارد نيز حضور داشت. آنچه مولف در اين نوشتار مختصر در پی آن هست، بررسی و نقد سريه‌ای است كه پس از فتح مكه به فرماندهی خالد بنوليد اتفاق افتاد و در جريان آن، خالد، مرتكب قتل سی نفر بی‌گناه شد، اما پيامبر به دلايلی از قصاص او صرف‌نظر كرد.
در اين فصل‌نامه مقالاتی با عنوان «تحليلی جامعه‌شناختی از نظارت اجتماعی در عصر نبوی»، نوشته فاطمه جان‌احمدی؛ «سيره اقتصادی و معيشتی پيامبر اعظم (ص)»، نوشته محمدرضا جباری؛ «بازگشت به معيارهای جاهلی، تهديد نهضت پيامبر اعظم (ص)»، نوشته محمدعلی چلونگر؛ «رسول خدا (ص) و عدم قصاص خالد بن وليد»، نوشته فرزانه حكيم‌زاده؛ «صفه‌نشينان مسجد پيامبر (ص)»، نوشته قاسم خان‌جانی؛ ... منتشر شده است.
در مقدمه اين مقاله می‌خوانيم: «خالد بنوليد»، يكی از اشراف‌‌زادگان بنی‌‌‌مخزوم بود كه تا پيش از پذيرش اسلام در سال هشتم هجرت هماره در كنار دشمنان سرسخت پيامبر عليه آن حضرت فعاليت می‌كرد. پس از قبول اسلام، در نبردهای مهم حنين و موته و سريه بنیجذيمه و محاصره طائف ايفای نقش كرد.
عملكرد او در سريه بنیجذيمه و كشتن سی نفر بی‌گناه و قصاص‌نشدن وی از سوی رسول خدا و نصب مجدد او به عنوان فرمانده در محاصره طائف، به صورت يك معضل تاريخی درآمده و ذهن پژوهش‌گران را به خالد مشغول ساخته است.
البته تحليل مورخان اهل سنت و شيعه و چگونگی پرداختن آنان به مسئله خالد كاملا متفاوت است. آنچه در نوشتار حاضر مطرح شده، بررسی عملكرد خالد در سريه بنیجذيمه و چگونگی برخورد پيامبر با اين مسئله و تحليل‌های مورخان شيعه و سنی در اين زمينه است.
در كتاب‌های تاريخی گزارش‌هايی درباره اسلام آوردن خالد بنوليد از زبان خودش نقل شده كه آن را با اختصار ذكر می‌كنيم. خالد می‌گويد: در عمرة القضا از مكه بيرون رفتم تا شاهد ورود رسول خدا به مكه نباشم. برادرم وليد بنوليد اسلام آورده و با پيامبر برای انجام عمره به مكه آمده بود، او در مكه جست‌وجو كرد ولی مرا نيافته بود. از سوی ديگر، رسول خدا از او پرسيده بود كه خالد كجاست و او جواب داده بود كه خدا او را می‌آورد. پس از آن، نامه‌ای به من نوشت و مرا از سوال و رسول خدا در مورد خودم با خبر كرده و مرا تشويق كرد كه اسلام را بپذيرم و گذشته‌هايم را جبران كنم.
پس از دريافت نامه برادرم، از سخن رسول خدا بسيار خوشحال شدم و با خوشحالی و رغبت بيشتر برای ملحق شدن به آن حضرت به طرف مدينه حركت كردم. اما قبل از رفتن، نزد صفوان بن‌اميه رفته و به او گفتم ما از بزرگان قريش هستيم و محمد بر عرب و عجم مسلط شده و اگر از او پيروی كنيم، شرافت محمد برای ما نيز خواهد بود، صفوان گفت: اگر همه قريش مسلمان شوند، من مسلمان نخواهم شد، سپس نزد عكرمه بن ابی‌جهل رفتم و همان گفت‌وگو تكرار شد.
سرانجام خالد بن وليد همراه طلحه، پرچم‌دار قريش در بدر و كليددار كعبه و عمرو عاص به مدينه رفته و به حضور رسول خدا رسيدند، رسول خدا با گشاده‌رويی به خالد فرمود: حمد و سپاس خدای كه تو را هدايت كرد. در تو عقلی را سراغ داشتم كه اميدوار بودم تو را جز به راه خير هدايت نكند. خالد از گذشته خود اظهار شرم‌ساری كرد و حضرت فرمود: اسلام، گذشته‌ها را می‌پوشاند و به درخواست او برايش دعا فرمود: خدايا تمام گناهان خالد را كه با آن‌ها مانع پيشرفت اسلام شده است بيامرز.
اين واقعه در صفر سال هشتم هجری اتفاق افتاد و پس از آن حوادث مهمی، همچون جنگ موته و فتح مكه اتفاق افتاد كه خالد در همه اين موارد نيز حضور داشت. آنچه مولف در اين نوشتار مختصر در پی آن هست، بررسی و نقد سريه‌ای است كه پس از فتح مكه به فرماندهی خالد بنوليد اتفاق افتاد و در جريان آن، خالد، مرتكب قتل سی نفر بی‌گناه شد، اما پيامبر به دلايلی از قصاص او صرف‌نظر كرد.
در اين فصل‌نامه مقالاتی با عنوان «تحليلی جامعه‌شناختی از نظارت اجتماعی در عصر نبوی»، نوشته فاطمه جان‌احمدی؛ «سيره اقتصادی و معيشتی پيامبر اعظم (ص)»، نوشته محمدرضا جباری؛ «بازگشت به معيارهای جاهلی، تهديد نهضت پيامبر اعظم (ص)»، نوشته محمدعلی چلونگر؛ «رسول خدا (ص) و عدم قصاص خالد بن وليد»، نوشته فرزانه حكيم‌زاده؛ «صفه‌نشينان مسجد پيامبر (ص)»، نوشته قاسم خان‌جانی؛ ... منتشر شده است.
مطالب مرتبط
