نگاهی به آثار تاريخی ـ مذهبی شهرهای باستانی سوريه
گروه فرهنگ و هنر: سوريه باستان محل تلاقی سه تمدن ايران، روم و مصر بوده است و اين باعث شده هر كدام از اين تمدن‌ها خصوصا تمدن اسلامی و رومی در هر دوره‌ای يادگارهای خاصی در آن به جا بگذارند.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) شعبه سوريه، شهر حلب در شمال سوريه كه آن هم تقريبا سه ساعت با دمشق فاصله دارد در اطراف قلعه قديمی حلب كه در ارتفاع زيادی واقع شده قرار دارد. اطراف قلعه خندق عظيمی است كه البته اكنون حتی در زمستان هم اغلب خالی از آب است. وارد قلعه و خيابان‌ها و كوچه‌های باريك و پرپيج و خمش كه می‌شوی انتظار داری هر لحظه سربازانی با اسب و شنل و شمشير از پيچ كوچه نمايان شوند.
دو مسجد يكی كوچك و ديگری مسجد جامع در قلعه وجود دارد. همينطور قصر و حمامی كه با سنگ مرمر سفيد در قصر ساخته شده است ديدنی هستند. يكی از سياهچال‌ها نيز برای بازديد عموم لامپ‌كشی شده است و بايد از پلكان مارپيچ باريك و بلند داخل آن شويد و زوايای نمور و تاريكش را ببينيد تا درك كنيد وقتی در گذشته دستور می‌داده‌اند كسی را به سياهچال بيندازند معنی آن چه بوده است.
شكاف‌های عمودی كه در برج‌های قعله ايجاد كرده‌اند تا مدافعان از انها به سمت دشمنان تير بياندازند بسيار جالب و ديدنی است. معماران قلعه حتی از تزئين حاشيه چنان شكاف‌هايی نيز غاقل نمانده‌اند.
در مورد پالميرا توضيح دادم كه از شهرهای مهم دوره باستان و تقريبا هم‌طراز پرسپوليس بوده است. ظاهرا حدود پنجاه سال پيش گروهی از كارشناسان فرانسوی و آمريكايی مقبره پادشاه پالميرا و خاندانش را كه پر از مجسمه‌های بزرگ سنگی بسيار بزرگ و زيبا است، عيناً به موزه ملی سوريه در دمشق منتقل می‌كنند و در زيرزمين موزه تقريبا شبيه شكل اصلی آن دوباره بازسازی شده است. از ديدن آن همه ظرائف به كار رفته در ساخت مجسمه‌ها در عجب ميمانی.
در طبقه دوم موزه آثار دستی و هنری آن تمدن به نمايش گذاشته شده است. از انگشتر عقيق قرمز كوچكی كه چهره پادشاه بر آن نقش بسته و با حركت نور به نظر می‌رسد مردمك چشم چهره با تو حركت می‌كنند تا پارچه‌های زربافت. همينطور مجموعه بی‌نظيری از ورقه‌های نازك و پرنقش و نگاری از طلا به شكل دايره كه بر صورت مردگان خاندان سلطنتی می‌گذاشته‌اند و ساير صنايع دستی مثل ظرف و ظروف و تجهيزات جنگ و زيورالات.
در موزه دمشق تالاری هم وجود دارد كه قديمی‌ترين نقاشی‌های ديواری منسوب به داستان‌های تورات در آن نگه‌داری می‌شود (مثلا تصاويری منسوب به داوود پيامبر در حال موعظه مردم). در واقع اين نقاشی‌ها نيز عينا به كمك ابزارهای پشرفته ليزری در قالب سنگ‌های بزرگ برش داده شده‌اند و به موزه منتقل شده‌اند. ارتفاع ديوارها به چهار تا پنج متر می‌رسد و برای جلوگيری از آسيب بر اثر رطوبت حاصل از تنفس و نور بر روی بازديد عموم بسته است.
چندين مكان تاريخی ديگر هم در سوريه وجود دارد، قلعه شام، مسجد شام و مزار صلاح‌الدين ايوبی كه در مجاورت آن قرار دارد و همه جزو آثار اسلامی شهر دمشق هستند.
مسجد شام كه ظاهراً همان مكانی است كه كاروان كربلا را به آن آورده‌اند و نيز آن صحنه‌های مشهور تاريخی با حضور يزيد در همانجا اتفاق افتاده است و در دوره‌های مختلف كه بين مسلمانان و مسحيان دست به دست می‌شده از هر دو دوره يادگارهايی در خود دارد. از ستونهای زيبا با معماری اسلامی تا ظروف سنگی بزرگ برای غسل تعميد. مزار صلاح الدين ايوبی نيز در مجاورت مسجد است.
و بالاخره شهر باستانی ديگری مربوط به قرن دوم ميلادی به نام بصری (به فتح ب و سكون ص) در مرز اردن. شامل دو اثر بزرگ و ديدنی. نخست آمفی‌تئاتری بسيار بزرگ و ديدنی كه يكسره با سنگ‌های سياه يا قهوه‌ای تيره آراسته شده است و ظرفيت آن چيزی حدود پنج هزار نفر بوده با چهار طبقه پلكان و در بام آن مجسمه تمام خدايان يونان قديم را می‌توانی ببينی. پشت‌بام بر روی عموم بسته است، اما می‌توانيد راه‌هايی را كه به دقت بسته نشده‌اند بيابيد و به آنجا راه پيدا كنيد.
از بام آن تمام دشت زير پايتان است و به خوبی می‌توان فهميد دست يافتن به چنان ارتفاعی چندان آسان نبوده است. مكان‌هايی كه برای تعويض لباس بازيگران و استحمام در نظر گرفته‌اند در راهروهای پشت صحنه جالب بودند. همينطور يك منبع آب بسيار قديمی و بزرگ كه در بروشورهايشان ادعا كرده بودند هنوز بزرگترين منبع آب جهان است. آنها بدون بهره‌مندی از دستگاه‌های مكانيكی و فقط با استفاده از قوانين طبيعی فيزيكی آب را به تمام شهر می‌رسانده‌اند. كانال آبی بسيار بزرگی در زير شهر وجود دارد كه با راحتی سه چهار تا كامپيون در كنار هم می‌توانند داخل آن شوند. اين كانال با مقطع ذوذنقه كاملًا در زير تالار اصلی كاخ شهر قرار داشته و هنوز برخی ستونهای بسيار بلند كه سقف تالار را نگه می‌داشته‌اند باقی هستند.
علی رغم اينكه برخی خانه‌های نوساز نيز در شهر می‌بينيد، اما اغلب مردم هنوز در همان خانه‌های دو هزار سال پيش زندگی می‌كنند. صحنه يك آنتن دريافت تصاوير ماهواره‌ای بر روی سقف يك خانه دو هزار ساله و همينطور بچه‌هايی كه از ستونهای بزرگ باستانی به عنوان تير دروازه فوتبال استفاده می‌كنند صحنه‌هايی به ياد ماندنی است.
دو مسجد يكی كوچك و ديگری مسجد جامع در قلعه وجود دارد. همينطور قصر و حمامی كه با سنگ مرمر سفيد در قصر ساخته شده است ديدنی هستند. يكی از سياهچال‌ها نيز برای بازديد عموم لامپ‌كشی شده است و بايد از پلكان مارپيچ باريك و بلند داخل آن شويد و زوايای نمور و تاريكش را ببينيد تا درك كنيد وقتی در گذشته دستور می‌داده‌اند كسی را به سياهچال بيندازند معنی آن چه بوده است.
شكاف‌های عمودی كه در برج‌های قعله ايجاد كرده‌اند تا مدافعان از انها به سمت دشمنان تير بياندازند بسيار جالب و ديدنی است. معماران قلعه حتی از تزئين حاشيه چنان شكاف‌هايی نيز غاقل نمانده‌اند.
در مورد پالميرا توضيح دادم كه از شهرهای مهم دوره باستان و تقريبا هم‌طراز پرسپوليس بوده است. ظاهرا حدود پنجاه سال پيش گروهی از كارشناسان فرانسوی و آمريكايی مقبره پادشاه پالميرا و خاندانش را كه پر از مجسمه‌های بزرگ سنگی بسيار بزرگ و زيبا است، عيناً به موزه ملی سوريه در دمشق منتقل می‌كنند و در زيرزمين موزه تقريبا شبيه شكل اصلی آن دوباره بازسازی شده است. از ديدن آن همه ظرائف به كار رفته در ساخت مجسمه‌ها در عجب ميمانی.
در طبقه دوم موزه آثار دستی و هنری آن تمدن به نمايش گذاشته شده است. از انگشتر عقيق قرمز كوچكی كه چهره پادشاه بر آن نقش بسته و با حركت نور به نظر می‌رسد مردمك چشم چهره با تو حركت می‌كنند تا پارچه‌های زربافت. همينطور مجموعه بی‌نظيری از ورقه‌های نازك و پرنقش و نگاری از طلا به شكل دايره كه بر صورت مردگان خاندان سلطنتی می‌گذاشته‌اند و ساير صنايع دستی مثل ظرف و ظروف و تجهيزات جنگ و زيورالات.
در موزه دمشق تالاری هم وجود دارد كه قديمی‌ترين نقاشی‌های ديواری منسوب به داستان‌های تورات در آن نگه‌داری می‌شود (مثلا تصاويری منسوب به داوود پيامبر در حال موعظه مردم). در واقع اين نقاشی‌ها نيز عينا به كمك ابزارهای پشرفته ليزری در قالب سنگ‌های بزرگ برش داده شده‌اند و به موزه منتقل شده‌اند. ارتفاع ديوارها به چهار تا پنج متر می‌رسد و برای جلوگيری از آسيب بر اثر رطوبت حاصل از تنفس و نور بر روی بازديد عموم بسته است.
چندين مكان تاريخی ديگر هم در سوريه وجود دارد، قلعه شام، مسجد شام و مزار صلاح‌الدين ايوبی كه در مجاورت آن قرار دارد و همه جزو آثار اسلامی شهر دمشق هستند.
مسجد شام كه ظاهراً همان مكانی است كه كاروان كربلا را به آن آورده‌اند و نيز آن صحنه‌های مشهور تاريخی با حضور يزيد در همانجا اتفاق افتاده است و در دوره‌های مختلف كه بين مسلمانان و مسحيان دست به دست می‌شده از هر دو دوره يادگارهايی در خود دارد. از ستونهای زيبا با معماری اسلامی تا ظروف سنگی بزرگ برای غسل تعميد. مزار صلاح الدين ايوبی نيز در مجاورت مسجد است.
و بالاخره شهر باستانی ديگری مربوط به قرن دوم ميلادی به نام بصری (به فتح ب و سكون ص) در مرز اردن. شامل دو اثر بزرگ و ديدنی. نخست آمفی‌تئاتری بسيار بزرگ و ديدنی كه يكسره با سنگ‌های سياه يا قهوه‌ای تيره آراسته شده است و ظرفيت آن چيزی حدود پنج هزار نفر بوده با چهار طبقه پلكان و در بام آن مجسمه تمام خدايان يونان قديم را می‌توانی ببينی. پشت‌بام بر روی عموم بسته است، اما می‌توانيد راه‌هايی را كه به دقت بسته نشده‌اند بيابيد و به آنجا راه پيدا كنيد.
از بام آن تمام دشت زير پايتان است و به خوبی می‌توان فهميد دست يافتن به چنان ارتفاعی چندان آسان نبوده است. مكان‌هايی كه برای تعويض لباس بازيگران و استحمام در نظر گرفته‌اند در راهروهای پشت صحنه جالب بودند. همينطور يك منبع آب بسيار قديمی و بزرگ كه در بروشورهايشان ادعا كرده بودند هنوز بزرگترين منبع آب جهان است. آنها بدون بهره‌مندی از دستگاه‌های مكانيكی و فقط با استفاده از قوانين طبيعی فيزيكی آب را به تمام شهر می‌رسانده‌اند. كانال آبی بسيار بزرگی در زير شهر وجود دارد كه با راحتی سه چهار تا كامپيون در كنار هم می‌توانند داخل آن شوند. اين كانال با مقطع ذوذنقه كاملًا در زير تالار اصلی كاخ شهر قرار داشته و هنوز برخی ستونهای بسيار بلند كه سقف تالار را نگه می‌داشته‌اند باقی هستند.
علی رغم اينكه برخی خانه‌های نوساز نيز در شهر می‌بينيد، اما اغلب مردم هنوز در همان خانه‌های دو هزار سال پيش زندگی می‌كنند. صحنه يك آنتن دريافت تصاوير ماهواره‌ای بر روی سقف يك خانه دو هزار ساله و همينطور بچه‌هايی كه از ستونهای بزرگ باستانی به عنوان تير دروازه فوتبال استفاده می‌كنند صحنه‌هايی به ياد ماندنی است.
مطالب مرتبط
