علامه عسكری؛ مرزبان حريم تشيع/34
مروری بر تأليفات علامه عسكری/1
گروه انديشه: علامه عسكری دارای آثار و تأليفات فراوانی است كه در اين فرصت، چهار كتاب از آثار ايشان را در راستای تبيين كوشش‌های علامه عسكری برای مصون ماندن اسلام از تحريف بررسی و معرفی می‌كنيم.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، علامه سيدمرتضی عسكری، دارای تأليفات فراوانی به زبان‌های عربی و فارسی است كه اكثر آثار ايشان در كشورهای عربی، به‌خصوص در كشور مصر منتشر و مورد استقبال اسلام‌پژوهان قرار گرفته است و برخی نيز به زبان انگليسی ترجمه شده است.
از ويژگیهای آثار علامه، بيان روشن، واضح و نثر بسيار روان و سليس آن‌ها است كه خواننده را به سوی خود می‌خواند. ايشان افزون بر بررسی كتب شيعه، احاديث و روايات اهل سنت را نيز مورد بررسی قرار داده، به گونه‌ای كه اين آثار، مرجع و منبعی قابل اعتماد برای آنان به شمار می‌رود. كوشش‌های علامه عسكری برای مصون ماندن اسلام از تحريف، مورد تقدير هر دو مكتب قرار گرفته است. در ادامه چهار كتاب از آثار ارزشمند علامه عسكری را مورد بررسی اجمالی قرار می‌دهيم.
اين كتاب با عنوان نقش عايشه در تاريخ اسلام به همت محمد‌صادق نجمی، هاشم هاشم‌زاده هريسی، مجمدجواد كرمی، عطامحمد سردارنيا و محمدعلی جاودان به زبان فارسی ترجمه شده است.
بازگويی وقايع دوران پيامبر اسلام(ص) تا پايان خلافت عثمان، جلد اول اين كتاب را در بر می‌گيرد. عايشه در خانه پيامبر(ص) و نگاهی گذرا به زندگی عايشه، راز تعداد همسران رسول خدا(ص) نيز از جمله مباحث بخش اول اين كتاب است.
عايشه در دوران اميرالمؤمنين(ع) عنوان جلد دوم كتاب است، كه نويسنده در آن قسمتی از حوادث و پيش‌آ‌مدهای تاريخی را از كتاب‌های معتبر و مدارك اصلی و متقدم، در آورده و در دسترس خواننده قرار داده است.
نقش عايشه در تاريخ اسلام و دوران معاويه عنوان جلد سوم كتاب ياد شده است كه در آن، عوامل دوستی عايشه و امويان، نفوذ عايشه در حكومت امويان و ويژگیهای شخصيتی عايشه بررسی شده است.
در جلد چهارم كتاب نيز رواياتی كه از عايشه نقل شده و در رواياتی كه به دروغ او نسبت داده شده‌اند. ذكر شده و در آخر نيز كوشش‌های او در مبارزه با بعضی تحريف‌ها از سنت و نسبت‌های ناروا به رسول خدا(ص) آورده شده است.
پرده برداشتن از حقايق تاريخی، هنر علامه عسكری است. علامه عسكری می‌كوشد نقش افراد را در تاريخ اسلام با ذكر منابع آن بررسی كند و در اين راه، كوشش او بر اين است كه با نقد منصفانه و دفاع واقع‌بينانه، ذهن خوانده را به درنگ بيشتر وادارد. از جمله كوشش‌های او در اين عرصه كتاب نقش عايشه در تاريخ اسلام است. اين كتاب بارها تجديد چاپ شده و به زبان‌های ديگر ترجمه شده است.
نويسنده در مقدمه كتاب در مورد انگيزه نگارش خود می‌نويسد بسياری از محققان احاديث شريف پيامبر اسلام(ص) از ديرباز متوجه شده‌انده كه بين پاره‌ای از احاديث رسول خدا(ص) با يكديگر يا بين آن‌ها و آيات كتاب الاهی اختلاف فاحشی وجود دارد.
اين امر باعث شده كه جمعی از دانشمندان گذشته، به قصد دفع ايراد بر پيامبر(ص) و احاديث آن حضرت، در مقام توجيه و تأويل اين احاديث برآيند و كتاب‌هايی تحت عنوان تأويل مختلف الحديث، بيان مشكل الحديث، بيان مشكلات‌الآثار و غير آن بنويسند، همچنان‌كه نقادان و خرده‌گيرانی چون اهلِ الحاد و مبلغان نصارا و گروهی از مشتشرقين را برانگيخت تا از راه خصومت و دشمنی به استناد اين قبيل احاديث از نظر تناقض و اختلاف، پيامبر اسلام(ص) و دينش را به باد مسخره و انتقاد بگيرند.
حال آن‌كه هر دو دسته از اين نكته غافل بوده‌اند كه مجموعه بزرگی از احاديث، به‌ويژه آن‌ها كه معارض هم‌اند، به يك روش نيستند تا بتوان آن‌ها را با اين اطمينان كه تماماً از جانب رسول خدا(ص) و عيناً بيان آن حضرت است، يكجا بررسی كرد، بلكه آن‌ها خود چند مجموعه از احاديث مختلف است كه از طريق راويان و گويندگان مختلف نيز به ما رسيده و محقق، نخست بايد آن‌ها را باتوجه به راويانشان دسته‌بندی كند.
مثلاً احاديث منسوب به عايشه، اَنَس، ابوهريره و عبدالله بن عمر را هركدام جداگانه گردآوری كرده، سپس هر يك از آن‌ها را با احاديث راويان ديگری كه از رسول خدا(ص) حديث بسيار نقل كرده‌اند، بررسی كند تا حقيقت امر بر او آشكار شود.
عنوان ترجمه فارسی اين اثر صد و پنجاه صحابی ساختگی است كه توسط عطامحمد سردارنيا ترجمه شده است.
چون رسول خدا(ص) رحلت فرمود، منافقان و فرصت‌طلبان برای ايجاد اختلاف و فرصت‌طلبان برای ايجاد اختلاف و نفاق و تفرقه بين صفوف مسلمين، فعاليت خود را دو چندان كردند؛ زيرا ديگر بيم آن نداشتند كه به وسيله وحی، پرده از روی رياكاری‌هاو كارشكنی‌هايشان برداشته شود.
كار دستكاری در قوانين اسلام و جعل حديث را همان منافقان كه جزء اصحاب بودند بنيان نهادند و برخی مغرضان نيز برای سرپوش گذاشتن بر روی اقدامات ناروای اين قبيل اصحاب و بعضی حكومت‌گران ناصالح، رسول خدا(ص) را از مقام نبوت و رسالت تا حد يك فرد مجتهد ساده پائين آورده، اصحاب را هم‌سنگ او قرار دادند تا محملی برای اقدامات آن دو گروه تراشيده باشند.
در مقدمه، مؤلف ويژگیهای كتاب را متذكر شده است. متن كتاب، شامل تحقيق و معرفی صد و پنجاه تن از صحابيان ساختگی توسط سيف بن عمر است كه در كتاب‌های حديثی و تاريخی و رجال اهل سنت، نام و روايت‌های آن‌ها مطرح شده است.
مؤلّف، ضمن معرفی هر يك از صحابيان ساختگی، در نظر دارد ريشه طرح صحابی ساختگی و اهداف و علل انتشار احاديث اين گونه صحابيان را مشخص كند.
مؤلف در مقدمه كتاب، گفته است: برخی در روايت‌های سيره و تاريخ و حديث، آن قدر نعل وارونه زده‌اند كه حساب ندارد و در آن‌ها چنان كرده‌اند كه قاتل را مقتول و ظالم را مظلوم، شب را روز و روز را شب نشان داده‌اند ... و وجود آن احاديث دروغ باعث شده است كه اسلام به دو آموخته شود.
اين اثر گران‌قدر كه از شاهكارهای علامه عسكری است كه در مجامع علمی، جايگاه رفيعی پيدا كرد و پرده از بسياری واقعيت‌ها برداشت.
استاد در اين كتاب، افرادی را معرفی میكند كه واقعيت و وجود خارجی نداشته‌اند و با جعل و دروغ، به عنوان صحابه پيامبر(ص) شناخته شده‌اند و با انتساب احاديثی به آن‌ها، فتنه به پا شده است.
عنوان ترجمه فارسی اين اثر عبدالله بن سبأ و ديگر افسانه‌های تاريخی است كه به همت سيد‌احمد فهری، محمد‌صادق نجمی، هاشم هاشم‌زاده هريسی و عطامحمد سردارنيا انجام شده است.
استاد در اين كتاب، با دلايل كافی اثبات میكند كه عبدالله بن سبأ فقط موجودی خيالی و پنداری بوده است و حكايت‌هايی كه تاريخ‌نويسان به استناد آن‌ها او را سازنده مذهب تشيع قلمداد كرده‌اند، مشتی دروغ بيش نيست.
مؤلف می‌گويد: اين مجموعه را به شيخ راضی آل ياسين، صاحب كتاب صلح الامام الحسن(ع) نشان دادم. ايشان در مجلسی كه عصرها داشتند و علمای عرب، دور هم جمع می‌‌شدند، نشسته بود. وقتی اين را ديد، ايستاد و گفت: «می‌دانی چه كار كرده‌ای؟ عبدالله بن سبأ را كه ننگی بر پيشانی شيعه بود، پاك كردی» مرحوم جد ما، آقاميرزا محمد هم به من گفت: آقا مرتضی! اگر بتوانی اين را اثبات كنی، كار خيلی بزرگی كرده‌ای.»
در اين كتاب، افسانه عبدالله بن سبأ و چگونگی پيدايش آن و سلسله راويان اين افسانه مورد بررسی قرار گرفته است.
داستان سقيفه در روايات سيف بن عمر تميمی، ارتداد در اسلام، اشخاص خيالی و قهرمانان ساخته سيف و علل انتشار گسترده روايات دروغين سيف، از ديگر موضوعات اين كتاب است.
علامه محقق سيد مرتضی عسكری در اين كتاب پس از تتبع فراوان، با دلايل متقن و استوار و غيرقابل انكار اثبات كرده‌اند كه شخصی به نام عبدالله بن سبا در تاريخ وجود خارجی نداشته و چنين كسی از مادر زاده نشده است. و اين شخصيت ساخته و پرداخته ذهن فرد دروغ‌پردازی به نام سيف بن عمرو است.
علامه عسكری در اين كتاب می‌فرمايند: نخست منظور از اين كلمه (عبدالله بن سباء) همان (عبدالله بن وهب سبائی) بود كه در عصر امام علی(ع) زندگی می‌كرد و در آخر، رياست گروه خوارج را به عهده گرفت. سپس بعد از افسانه‌سازی سيف بن عمرو و انتشار افسانه سبائيه (عبدالله بن وهب سبائی) فراموش شد و كلمه (عبدالله سبأ) درباره يك مرد مرموز و موهوم يهودی كه از يمن آمده بود و بنا به روايات سيف معتقد به وصايت علی بود به كار رفت.
با مرور زمان افسانه سبائيه پيرايه‌های زيادی به خود گرفت و عبدالله بن سباء، قهرمان اين افسانه، نيز طبعا صورت تندتر و خرافی‌تری ظهور كرد و درباره يك مرد خطرناك غالی و تندرو كه فرقه سبئية معتقد به الوهيت علی را به وجود آورده است، استعمال شد. علامه عسكری در اين كتاب با توجه به نمودار زير اثبات میكند كه داستان عبدالله بن سباء يك داستان جعلی، موهوم و بی‌اساس است.
ترجمه اين اثر با عنوان ويژگی‌ها و ديدگاههای دو مكتب در اسلام توسط عطامحمد سردارنيا صورت گرفته است. ترجمه ديگری از اين اثر با عنوان پژوهش و بررسی تحليلی مبانی انديشه‌های اسلامی در ديدگاه دو مكتب توسط «جليل تجليل» انجام شده است. اين اثر به ترجمه سومی هم رسيده است كه با عنوان ترجمه معالم‌المدرستين توسط محمد‌جواد كرمی صورت گرفته است.
كتاب حاضر دربرگيرنده بحث‌هايی درباره مدارك و مصادر شريعت اسلامی در دو مكتب امامت و خلافت است. همچنين ديدگاههای دو مكتب درباره صحبت و صحابه، سنت پيامبر(ص) و انحرافات ديگری كه بر اثر اجتهاد و عمل به رأی در اسلام پديد آمده بود و نيز توانايی امامان اهل بيت(ع) در بازگرداندن سنت رسول خدا(ص) به جامعه اسلامی پس از قيام امام حسين(ع) از جمله مطالبی است كه در اين كتاب مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنين در بخشی ديگر، مصطلاحات بحث امامت و خلافت، مانند شورا، بيعت، خليفه و خليفه خداوند در زمين، اميرالمؤمنين(ع)، امام، امر و اولی‌الامر، وصی و وصيت توضيح داده شده است.
اين كتاب از كتاب‌های خوب علامه بوده كه مورد توجه فضلا و پژوهشگران بوده و از ابتدای نشر، جايگاه والايی برای خود باز كرده است. موضوع كتاب بررسی مسائل كلامی مختلف از ديدگاه شيعه و سنی است.
كتاب به دو قسمت عمده تقسيم می‌شود: قسمت اول: مباحثی در مصادر شريعت اسلامی نزد شيعه و سنی و راه‌های رسيدن به آن‌كه به پنج فصل تقسيم می‌شود.
مباحث دو مكتب شيعه و سنی در مورد اصحاب، مباحث و ديدگاه دو مكتب و مدرسه در امامت و خلافت، ديدگاه دو مدرسه شيعه و سنی در مصادر شريعت اسلامی و بحث عمل خلفا به اجتهاد و رأی خود، قيام امام حسين(ع) در مقابل انحراف و بحث اجتهاد و عمل به رأی، احياء سنت پيامبر(ص) بعد از شهادت و قيام امام حسين(ع) پنج فصل مور نظر است.
قسمت دوم كتاب در بيان انواع تفكرات سياسی و اجتماعی مدرستين كه به چهار فصل تقسيم می‌شود؛ خلافت در ايران و قيام‌های مختلف، حمله مغول به كشورهای اسلامی، گسترش تشيع در كوفه و ايران، افتراء‌هايی كه به مكتب اهل بيت و ائمه(ع) وارد شده است.
مؤلف در هر فصل به مباحث مطرح شده از منظرهای مختلف پرداخته و بحث جامع و كاملی را ارائه می دهد و مباحثی چون امامت، قرآن، پيامبر، اصحاب و مباحث ديگر، به بهترين وجه در اين كتاب بحث شده است. كتاب حاضر برای پژوهشگران و محققان كتاب خوب و مورد اعتمادی می باشد. در ضمن مطالب زيادی هم در تاريخ اسلام در اين كتاب آمده است.
ادامه دارد ...
از ويژگیهای آثار علامه، بيان روشن، واضح و نثر بسيار روان و سليس آن‌ها است كه خواننده را به سوی خود می‌خواند. ايشان افزون بر بررسی كتب شيعه، احاديث و روايات اهل سنت را نيز مورد بررسی قرار داده، به گونه‌ای كه اين آثار، مرجع و منبعی قابل اعتماد برای آنان به شمار می‌رود. كوشش‌های علامه عسكری برای مصون ماندن اسلام از تحريف، مورد تقدير هر دو مكتب قرار گرفته است. در ادامه چهار كتاب از آثار ارزشمند علامه عسكری را مورد بررسی اجمالی قرار می‌دهيم.
اين كتاب با عنوان نقش عايشه در تاريخ اسلام به همت محمد‌صادق نجمی، هاشم هاشم‌زاده هريسی، مجمدجواد كرمی، عطامحمد سردارنيا و محمدعلی جاودان به زبان فارسی ترجمه شده است.
بازگويی وقايع دوران پيامبر اسلام(ص) تا پايان خلافت عثمان، جلد اول اين كتاب را در بر می‌گيرد. عايشه در خانه پيامبر(ص) و نگاهی گذرا به زندگی عايشه، راز تعداد همسران رسول خدا(ص) نيز از جمله مباحث بخش اول اين كتاب است.
عايشه در دوران اميرالمؤمنين(ع) عنوان جلد دوم كتاب است، كه نويسنده در آن قسمتی از حوادث و پيش‌آ‌مدهای تاريخی را از كتاب‌های معتبر و مدارك اصلی و متقدم، در آورده و در دسترس خواننده قرار داده است.
نقش عايشه در تاريخ اسلام و دوران معاويه عنوان جلد سوم كتاب ياد شده است كه در آن، عوامل دوستی عايشه و امويان، نفوذ عايشه در حكومت امويان و ويژگیهای شخصيتی عايشه بررسی شده است.
در جلد چهارم كتاب نيز رواياتی كه از عايشه نقل شده و در رواياتی كه به دروغ او نسبت داده شده‌اند. ذكر شده و در آخر نيز كوشش‌های او در مبارزه با بعضی تحريف‌ها از سنت و نسبت‌های ناروا به رسول خدا(ص) آورده شده است.
پرده برداشتن از حقايق تاريخی، هنر علامه عسكری است. علامه عسكری می‌كوشد نقش افراد را در تاريخ اسلام با ذكر منابع آن بررسی كند و در اين راه، كوشش او بر اين است كه با نقد منصفانه و دفاع واقع‌بينانه، ذهن خوانده را به درنگ بيشتر وادارد. از جمله كوشش‌های او در اين عرصه كتاب نقش عايشه در تاريخ اسلام است. اين كتاب بارها تجديد چاپ شده و به زبان‌های ديگر ترجمه شده است.
نويسنده در مقدمه كتاب در مورد انگيزه نگارش خود می‌نويسد بسياری از محققان احاديث شريف پيامبر اسلام(ص) از ديرباز متوجه شده‌انده كه بين پاره‌ای از احاديث رسول خدا(ص) با يكديگر يا بين آن‌ها و آيات كتاب الاهی اختلاف فاحشی وجود دارد.
اين امر باعث شده كه جمعی از دانشمندان گذشته، به قصد دفع ايراد بر پيامبر(ص) و احاديث آن حضرت، در مقام توجيه و تأويل اين احاديث برآيند و كتاب‌هايی تحت عنوان تأويل مختلف الحديث، بيان مشكل الحديث، بيان مشكلات‌الآثار و غير آن بنويسند، همچنان‌كه نقادان و خرده‌گيرانی چون اهلِ الحاد و مبلغان نصارا و گروهی از مشتشرقين را برانگيخت تا از راه خصومت و دشمنی به استناد اين قبيل احاديث از نظر تناقض و اختلاف، پيامبر اسلام(ص) و دينش را به باد مسخره و انتقاد بگيرند.
حال آن‌كه هر دو دسته از اين نكته غافل بوده‌اند كه مجموعه بزرگی از احاديث، به‌ويژه آن‌ها كه معارض هم‌اند، به يك روش نيستند تا بتوان آن‌ها را با اين اطمينان كه تماماً از جانب رسول خدا(ص) و عيناً بيان آن حضرت است، يكجا بررسی كرد، بلكه آن‌ها خود چند مجموعه از احاديث مختلف است كه از طريق راويان و گويندگان مختلف نيز به ما رسيده و محقق، نخست بايد آن‌ها را باتوجه به راويانشان دسته‌بندی كند.
مثلاً احاديث منسوب به عايشه، اَنَس، ابوهريره و عبدالله بن عمر را هركدام جداگانه گردآوری كرده، سپس هر يك از آن‌ها را با احاديث راويان ديگری كه از رسول خدا(ص) حديث بسيار نقل كرده‌اند، بررسی كند تا حقيقت امر بر او آشكار شود.
عنوان ترجمه فارسی اين اثر صد و پنجاه صحابی ساختگی است كه توسط عطامحمد سردارنيا ترجمه شده است.
چون رسول خدا(ص) رحلت فرمود، منافقان و فرصت‌طلبان برای ايجاد اختلاف و فرصت‌طلبان برای ايجاد اختلاف و نفاق و تفرقه بين صفوف مسلمين، فعاليت خود را دو چندان كردند؛ زيرا ديگر بيم آن نداشتند كه به وسيله وحی، پرده از روی رياكاری‌هاو كارشكنی‌هايشان برداشته شود.
كار دستكاری در قوانين اسلام و جعل حديث را همان منافقان كه جزء اصحاب بودند بنيان نهادند و برخی مغرضان نيز برای سرپوش گذاشتن بر روی اقدامات ناروای اين قبيل اصحاب و بعضی حكومت‌گران ناصالح، رسول خدا(ص) را از مقام نبوت و رسالت تا حد يك فرد مجتهد ساده پائين آورده، اصحاب را هم‌سنگ او قرار دادند تا محملی برای اقدامات آن دو گروه تراشيده باشند.
در مقدمه، مؤلف ويژگیهای كتاب را متذكر شده است. متن كتاب، شامل تحقيق و معرفی صد و پنجاه تن از صحابيان ساختگی توسط سيف بن عمر است كه در كتاب‌های حديثی و تاريخی و رجال اهل سنت، نام و روايت‌های آن‌ها مطرح شده است.
مؤلّف، ضمن معرفی هر يك از صحابيان ساختگی، در نظر دارد ريشه طرح صحابی ساختگی و اهداف و علل انتشار احاديث اين گونه صحابيان را مشخص كند.
مؤلف در مقدمه كتاب، گفته است: برخی در روايت‌های سيره و تاريخ و حديث، آن قدر نعل وارونه زده‌اند كه حساب ندارد و در آن‌ها چنان كرده‌اند كه قاتل را مقتول و ظالم را مظلوم، شب را روز و روز را شب نشان داده‌اند ... و وجود آن احاديث دروغ باعث شده است كه اسلام به دو آموخته شود.
اين اثر گران‌قدر كه از شاهكارهای علامه عسكری است كه در مجامع علمی، جايگاه رفيعی پيدا كرد و پرده از بسياری واقعيت‌ها برداشت.
استاد در اين كتاب، افرادی را معرفی میكند كه واقعيت و وجود خارجی نداشته‌اند و با جعل و دروغ، به عنوان صحابه پيامبر(ص) شناخته شده‌اند و با انتساب احاديثی به آن‌ها، فتنه به پا شده است.
عنوان ترجمه فارسی اين اثر عبدالله بن سبأ و ديگر افسانه‌های تاريخی است كه به همت سيد‌احمد فهری، محمد‌صادق نجمی، هاشم هاشم‌زاده هريسی و عطامحمد سردارنيا انجام شده است.
استاد در اين كتاب، با دلايل كافی اثبات میكند كه عبدالله بن سبأ فقط موجودی خيالی و پنداری بوده است و حكايت‌هايی كه تاريخ‌نويسان به استناد آن‌ها او را سازنده مذهب تشيع قلمداد كرده‌اند، مشتی دروغ بيش نيست.
مؤلف می‌گويد: اين مجموعه را به شيخ راضی آل ياسين، صاحب كتاب صلح الامام الحسن(ع) نشان دادم. ايشان در مجلسی كه عصرها داشتند و علمای عرب، دور هم جمع می‌‌شدند، نشسته بود. وقتی اين را ديد، ايستاد و گفت: «می‌دانی چه كار كرده‌ای؟ عبدالله بن سبأ را كه ننگی بر پيشانی شيعه بود، پاك كردی» مرحوم جد ما، آقاميرزا محمد هم به من گفت: آقا مرتضی! اگر بتوانی اين را اثبات كنی، كار خيلی بزرگی كرده‌ای.»
در اين كتاب، افسانه عبدالله بن سبأ و چگونگی پيدايش آن و سلسله راويان اين افسانه مورد بررسی قرار گرفته است.
داستان سقيفه در روايات سيف بن عمر تميمی، ارتداد در اسلام، اشخاص خيالی و قهرمانان ساخته سيف و علل انتشار گسترده روايات دروغين سيف، از ديگر موضوعات اين كتاب است.
علامه محقق سيد مرتضی عسكری در اين كتاب پس از تتبع فراوان، با دلايل متقن و استوار و غيرقابل انكار اثبات كرده‌اند كه شخصی به نام عبدالله بن سبا در تاريخ وجود خارجی نداشته و چنين كسی از مادر زاده نشده است. و اين شخصيت ساخته و پرداخته ذهن فرد دروغ‌پردازی به نام سيف بن عمرو است.
علامه عسكری در اين كتاب می‌فرمايند: نخست منظور از اين كلمه (عبدالله بن سباء) همان (عبدالله بن وهب سبائی) بود كه در عصر امام علی(ع) زندگی می‌كرد و در آخر، رياست گروه خوارج را به عهده گرفت. سپس بعد از افسانه‌سازی سيف بن عمرو و انتشار افسانه سبائيه (عبدالله بن وهب سبائی) فراموش شد و كلمه (عبدالله سبأ) درباره يك مرد مرموز و موهوم يهودی كه از يمن آمده بود و بنا به روايات سيف معتقد به وصايت علی بود به كار رفت.
با مرور زمان افسانه سبائيه پيرايه‌های زيادی به خود گرفت و عبدالله بن سباء، قهرمان اين افسانه، نيز طبعا صورت تندتر و خرافی‌تری ظهور كرد و درباره يك مرد خطرناك غالی و تندرو كه فرقه سبئية معتقد به الوهيت علی را به وجود آورده است، استعمال شد. علامه عسكری در اين كتاب با توجه به نمودار زير اثبات میكند كه داستان عبدالله بن سباء يك داستان جعلی، موهوم و بی‌اساس است.
ترجمه اين اثر با عنوان ويژگی‌ها و ديدگاههای دو مكتب در اسلام توسط عطامحمد سردارنيا صورت گرفته است. ترجمه ديگری از اين اثر با عنوان پژوهش و بررسی تحليلی مبانی انديشه‌های اسلامی در ديدگاه دو مكتب توسط «جليل تجليل» انجام شده است. اين اثر به ترجمه سومی هم رسيده است كه با عنوان ترجمه معالم‌المدرستين توسط محمد‌جواد كرمی صورت گرفته است.
كتاب حاضر دربرگيرنده بحث‌هايی درباره مدارك و مصادر شريعت اسلامی در دو مكتب امامت و خلافت است. همچنين ديدگاههای دو مكتب درباره صحبت و صحابه، سنت پيامبر(ص) و انحرافات ديگری كه بر اثر اجتهاد و عمل به رأی در اسلام پديد آمده بود و نيز توانايی امامان اهل بيت(ع) در بازگرداندن سنت رسول خدا(ص) به جامعه اسلامی پس از قيام امام حسين(ع) از جمله مطالبی است كه در اين كتاب مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنين در بخشی ديگر، مصطلاحات بحث امامت و خلافت، مانند شورا، بيعت، خليفه و خليفه خداوند در زمين، اميرالمؤمنين(ع)، امام، امر و اولی‌الامر، وصی و وصيت توضيح داده شده است.
اين كتاب از كتاب‌های خوب علامه بوده كه مورد توجه فضلا و پژوهشگران بوده و از ابتدای نشر، جايگاه والايی برای خود باز كرده است. موضوع كتاب بررسی مسائل كلامی مختلف از ديدگاه شيعه و سنی است.
كتاب به دو قسمت عمده تقسيم می‌شود: قسمت اول: مباحثی در مصادر شريعت اسلامی نزد شيعه و سنی و راه‌های رسيدن به آن‌كه به پنج فصل تقسيم می‌شود.
مباحث دو مكتب شيعه و سنی در مورد اصحاب، مباحث و ديدگاه دو مكتب و مدرسه در امامت و خلافت، ديدگاه دو مدرسه شيعه و سنی در مصادر شريعت اسلامی و بحث عمل خلفا به اجتهاد و رأی خود، قيام امام حسين(ع) در مقابل انحراف و بحث اجتهاد و عمل به رأی، احياء سنت پيامبر(ص) بعد از شهادت و قيام امام حسين(ع) پنج فصل مور نظر است.
قسمت دوم كتاب در بيان انواع تفكرات سياسی و اجتماعی مدرستين كه به چهار فصل تقسيم می‌شود؛ خلافت در ايران و قيام‌های مختلف، حمله مغول به كشورهای اسلامی، گسترش تشيع در كوفه و ايران، افتراء‌هايی كه به مكتب اهل بيت و ائمه(ع) وارد شده است.
مؤلف در هر فصل به مباحث مطرح شده از منظرهای مختلف پرداخته و بحث جامع و كاملی را ارائه می دهد و مباحثی چون امامت، قرآن، پيامبر، اصحاب و مباحث ديگر، به بهترين وجه در اين كتاب بحث شده است. كتاب حاضر برای پژوهشگران و محققان كتاب خوب و مورد اعتمادی می باشد. در ضمن مطالب زيادی هم در تاريخ اسلام در اين كتاب آمده است.
ادامه دارد ...
