سفر به صدر اسلام در شهرک سینمایی پیامبر اعظم(ص)

ابتدای سال 88 بود که زمزمه‌های شنیده شد مبنی بر این‌که مجید مجیدی درصدد است فیلمی با محوریت کودکی پیامبر(ص) جلوی دوربین برد. این خبر موج بسیار خوبی در سینما به وجود آورد، چون با توجه به هجمه‌هایی که از سوی غرب به اسلام می‌شود، ساخت یک کار خوب می‌تواند تا حد بالایی از این شبهات بکاهد. در این راستا بنیاد مستضعفان هم سرمایه گذاری روی فیلم را قبول کرد و شرکتی تحت عنوان «نور تابان» تاسیس شد تا در این کار به عنوان تهیه کننده حضور داشته باشد.

حال با گذشته نزدیک به پنج سال این فیلم سینمایی آماده پخش شده و قرار است در 12 بهمن همزمان با سالروز ورود حضرت امام به میهن در بهمن 57 در جشنواره فجر به نمایش درآید. با این توضیح سازندگان این فیلم برای اینکه این کار برد مطبوعات خوبی داشته باشد از مطبوعات دعوت به عمل آوردند تا از لوکیشن این فیلم بازدیدی به عمل آورند. گزارش زیر نیز حاصل سفر یک روزه خبرنگار ایکنا به شهرک پیامبر اعظم (ص) است.

برای رسیدن به شهرک پیامبر اعظم که در آن فیلمبرداری فیلم سینمایی «محمد رسول الله» انجام شد باید 70 کیلومتر از اتوبان تهران قم را پشت سر گذاشت تا به یک خروجی خاکی رسید. با ورود به این جاده، باز هم باید 5 کیلومتر را در داخل کوه‌های اطراف قم پیمود تا به کوه‌های بلند رسید که با پشت سر گذاشتن آن ساختمان‌های شهرک مشخص می‌شود.

این شهرک دو بخش دارد. بخش شرقی آن که قسمت اصلی شهرک را در بر می‌گیرد به شهر مکه، شعب ابی‌طالب و کلیسا بصرا اختصاص داده شده است و در قسمت غربی نیز شهر مدینه و غار حرا قرار دارد، اما آنچه که هر بیننده‌ای را در ابتدا دیدن این شهرک شگفت‌زده می‌کند، شباهت زیاد مکه با آنچه که در واقعیت وجود دارد، است. این شباهت کامل نشان می‌دهد که مجیدی دقت بالایی برای پیدا کردن لوکیشن مد نظر خود‌، انجام داده است.

در ابتدای ورود به شهر مکه باید از دروازه‌ای می‌گذشتیم که پیش روی آن گروه استقبال کننده قرار داشت. در این میان استقبال کنند‌گان چهره‌‌های آشنایی چون؛ حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی، حبیب الله ایل بیگی مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران، محمد مهدی حیدریان مجری طرح فیلم «محمد»، محسن شاه ابراهیمی طراح صحنه فیلم، علی رضا شجاع نوری بازیگر، مهدی پاکدل بازیگر و ساره بیان بازیگر وجود داشت. نکته جالب در مراسم استقبال، فضاسازی مناسب از وضعیت مکه 1400 سال پیش بود زیرا هنروران بسیاری با شترها و گوسفندان خود در جای جای شهر مکه وجود داشتند که به نوعی فضا را برای بازیدکنندگان سینمایی می‌کردند.

در این بازید عوامل برگزار کننده این مراسم، سیاستی خوب اندیشیدند تا نحوه بازید لوکیشن‌ها یک پارچه باشد، چون به هر فرد گیرنده‌ای دادند تا با گوشی بتواند صدای محمد مهدی حیدریان را که درباره بخش‌های مختلف شهر توضیح می‌د‌اد، بشنوند.

ابتدایی‌ترین بخشی که گروه از آن بازید کرد بازار شهر مکه بود. در آن دوران مکه دو بازار داشت. ابتدا بازار جدید که در آن داروهای گیاهی و مواد غذایی فروخته می‌شد و دیگری بازار قدیمی که به پوشاک مردم آن زمان اختصاص داشت.

پس از بازار از کنار کوه عمر گذاشتیم که دیگر در مکه وجود ندارد چون برای وسیع سازی مکه این کوه از بین رفته است. در ادامه این بازدید، حیدریان بیان کرد که شهر مکه فعلی ماکت کوچکتری از مکه زمان حضرت رسول است، البته تفاوت این مساحت زیاد نیست. دلیل این مسئله نیز این است که کارگردان کار صلاح دیده که دیگر نیاز به بزرگتر شدن شهرک نیست و همین فضای فعلی جوابگوی نیازهای فیلم است. پس از  گذر از مکان‌هایی دیگر چون کاروانسرا و خانه ابولهب به «دارالندبه» رسیدیم. در این محل بزرگان قریش دور هم جمع می‌شدند تا درباره تصمیمات که برای مکه می‌گرفتند، گفت‌وگو کنند.

بخش دیگر این بازدید به محلی مربوط می‌شد که از آن به عنوان کتابخانه استفاده می‌شد. این کتابخانه در داخل یکی از خانه‌های محل فیلمبرداری قرار داشت که در ظاهر بخشی از دکور بود، اما وقتی به داخل خانه وارد می‌شدیم با کتابخانه‌ای با امکانات روز رو به رو می‌شدیم که بسیار زیبا بود. در این محل محسن شاه ابراهیمی طراح صحنه فیلم که در کنار «کرکا» مدیر طراح و صحنه همکاری داشت برای جمع سخنانی ایراد کرد.

وی گفت: آنچه بیش از همه در تولید فیلم‌هایی اینچنینی دارای اهمیت است، پشتیبانی مالی است که از این دست کارها صورت می‌گیرد و مطمئن باشید اگر چنین اتفاقی رخ دهد، نتیجه به دست آمده همه را راضی خواهد کرد. این اتفاق نیز زمانی شکل می‌گیرد که مدیران به عوامل ایرانی اعتماد کرده و کارهایی مهم را به آنها واگذار کنند. درباره فیلم «محمد(ص)» هم باید بگویم یک تلاش همگانی ما را در انجام این کار موفق کرد. درضمن بیشتر تلاش‌ها و کارهایی که در این فیلم شده توسط بچه‌های ایرانی شکل گرفته است، هرچند بین گروه ایرانی و خارجی فیلم، تعامل خوبی برقرار شده بود که به ما این امکان را می‌داد تا کار خوبی را ارائه دهیم.

شاه‌ابراهیمی درباره مدیریت «کرکا» مدیر طراحی صحنه و دکور فیلم هم چنین توضیح داد: به هر حال وی مدیریت طراحی و صحنه این کار را بر عهده داشت و نظارت کلی بر روی تمامی بخش‌ها داشت؛ به ویژه در فاز اول فیلم. در فاز‌های بعدی کرکا در فیلم حضور نداشت و ما (تیم ایرانی) خود ادامه کار را انجام دادیم.

اما یکی از دو صحنه زیبایی این بازدید به خانه عبدالمطلب بر می‌گردد. خانه‌ای که در آن پیامبر به دنیا آمد. این خانه بسیار زیبا کار شده بود و گروه با صلوات و ذکر دعا وارد خانه شد. در این لحظه بسیاری دیگر همچون نگارنده یاداشت، اشک از چشمانشان سرازیر می‌شد، چون به شدت دکور و وسایل صحنه حرفه‌ای کار شده بود، حتی بستری که در آن حضرت آمنه(س) پیامبر را به دنیا آورده بود، موجود بود، چون صحنه نوزادی پیامبر در این فیلم ترسیم شده است.

مرجله بعدی که آن نیز به شدت تکان دهنده بود، بازدید از داخل کعبه بود. در این بازدید فضاسازی درستی انجام شده بود، چون تمامی بت‌ها در جای جای کعبه قرار داشتند و در میان آنها هبل، لات و عزی نیز دیده می‌شد. در داخل کعبه 365 بت به تعداد روزهای یک سال وجود داشت. نکته که درباره این محل می‌شود گفت این است که وقتی داخل کعبه می‌شویم و بت‌ها را در داخل آن می‌بینیم به ناآگاه یاد سکانسی از فیلم «الرساله» می‌شویم که حضرت رسول(ص) پس از فتح وارد خانه خدا می‌شود و بت‌ها در می‌شکند.

پس از دیدن کعبه، گروه به شرقی‌ترین قسمت شهر رفت تا از شعب ابی طالب دیدن کند. در این شعب حضرت رسول سه سال را در محاصره کامل به سر می‌برد و طبق روایت حیدریان هر شب در خانه‌ای بود تا از سو‌قصد در امان ماند. در این شعب بود که حضرت خدیجه(س) و حضرت ابوطالب (ع) از دنیا رفتند. پس از گذر از شعب ابی‌طالب به کلیسا بصرا رسیدیم که به طور کامل ساخته شده بود و به هیچ وجه همانند دیگر بخش‌های شهرک شکلی دکور گونه نداشت؛ دیوارهای آن بسیار بلند بود و محراب کلیسا کاملا شکلی قرون وسطی داشت.

در این زمان فرصتی کوتاه پیش آمده تا با حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی گفت‌و‌گو کنیم. وی در این گپی کوتاه خبر داد که این فیلم سینمایی نمایش افتتاحیه جشنواره فیلم فجر خواهد بود. در ضمن سازمان سینمایی همه جوره از این کار عظیم حمایت خواهد کرد.

وی در ادامه سخنان خود گفت که فیلم‌هایی نظیر محمد(ص) باید بیشتر تولید شود تا همه دنیا زیبایی اسلام را مشاهده کنند. این الزام وقتی بیشتر احساس می‌شود که بدانیم برخی مغرضان به شدت نسبت به دینی مبین اسلام در تولیدات خود جبهه‌گیری کرده‌اند.

پس از این گپ کوتاه، وقت نماز شد و گروه برای ادای این فریضه به محلی که در نزدیکی شهر مدینه قرار داشت رفت. این مکان که از آن برای برگزاری اجتماعات و مراسم استفاده می‌شد، امکانات مدرنی وجود داشت که به کار اجازه می‌داد هر مراسم و نمایش فیلمی که می‌خواهد در این مکان انجام دهد. گروه به امامت یکی از روحانیونی که در این سفر همراه بازدیدکنندگان بودند نماز ظهر و عصر را به جا آورد و سپس ناهار صرف شد. در این بخش گزارش نوبت به جلسه پرسش و پاسخ  فیلم محمد می‌رسد که با حضور مجید مجیدی انجام شد. ما از بیان کل گزارش خودداری می‌کنیم چون پیشتر کار شده است و تنها بخشی از سخنان مجیدی را می‌آوریم.

مجیدی در بخش‌های از جلسه پرسش و پاسخ گفت: متاسفانه از سوی دانشگاه الازهر هجمه‌ای ناجوانمردانه‌ای نسبت به فیلم آغاز شده است اما به شخصه دلیل این رفتار نادرست دانشگاه الازهر را نمی‌دانم چون ما در فیلم به هیچ وجه چهره حضرت رسول(ص) را به نمایش درنیاورده‌ایم؛ در ضمن آنها بدانند که نگرانی شیعیان از تصویرگری درست از چهره حضرت رسول(ص) مسلما کمتر از اهل سنت نیست؛ برای همین از آنها و دیگر علمای جهان اسلام دعوت می‌کنیم که فیلم را در زمان نمایش تماشا کنند تا به صحت گفته ما پی ببرند.

وی با بیان اینکه برای نگارش فیلمنامه این کار تحقیقات وسیعی انجام شده است، گفت: این فیلم با هدف ایجاد اتحاد بین اهل سنت و شیعیان تولید شده است و ما در زمان نگارش با علمای بسیاری سخن گفتیم تا کاری که انجام می‌دهیم عملی تاثیر گذار در راستای وحدت مسلمین باشد.

مجیدی ادامه داد: به دانشگاه الازهر پیشنهاد می‌کنم که نگران کارهای فرهنگی غرب باشد چون سالیانه فیلمهای بسیاری با محوریت حضرت مسیح و موسی(ع) در غرب تولید می‌شود که در آن چهره‌ای غیر واقعی از آن پیامبران ترسیم می‌شود. نمونه بارز فیلم جدید ریدلی اسکات است که در آن تحریف آشکار از حضرت موسی شده است. حتی آنها پا را فراتر نهاده و با برخی از آثار سخیف سعی در هجمه به اسلام دارند. این امور است که باید دانشگاه الازهر را نگران کند؛ نه اینکه به فیلمی که سعی دارد رأفت و مهربانی محمد رسول الله را به جهانیان نشان دهد، حمله کند.

وی درباره هزینه فیلم این چنین گفت: ما باید ببینیم هزینه‌های این فیلم را می‌خواهیم با چه کارهای مقایسه کنیم؛ چون رقم 62 میلیاردی برای فیلمی با این استاندارد رقم زیادی نیست. کارهای چون فیلم «هجرت حضرت موسی(ع)» 160 میلیون دلار هزینه کرده است اما ما فیلمی با همان استانداردها تولید کردیم که هزینه‌های بسیار پائین‌تری داشت.

کارگردان فیلم «آواز گنجشک‌‌ها» گفت: سورپرایز اصلی این فیلم بازیگران آن است چون هر کس این فیلم را ببیند اعتراف می‌کند که بالاترین کیفیت بازیگری از سوی بازیگران عرضه شده است. حتی به جرئت می‌گویم از برخی بازی‌های هالیوودی نیز با کیفیت‌تر بوده است. البته برخی‌ها اعتقاد داشتند برای کارکرد بین‌المللی فیلم ما از وجود بازیگران مطرح خارجی نیز استفاده کنیم، اما من به هیچ وجه با این موضوع موافق نبودم چون می‌خواستم در این کار تمامی بازیگران ایرانی باشد.

پس از اتمام جلسه، گروه به بازدید از نمای شهر مدینه پرداخت که نمای بسیار کوچک‌تر نسبت به مکه بود، اما این بازدید بدون توضیحی بود، چون هوا در حال تاریک شدن بود و این امکان وجود نداشت که برای آن وقت کافی گذاشته شود. در ضمن در این محل سکانس‌های کمی نسبت به شهر مکه گرفته شده است. بازدید از مدینه پایان این بازدید و گزارش پشت صحنه است. تنها نکته‌ای که باقی می‌ماند این است که پخش صحنه‌های بسیار کم از فیلم به همه این امید را داد که با فیلم بسیار خوبی مواجه هستند، پس باید منتظر ماند تا در 12 بهمن این فیلم به نمایش درآید.