حسن برزیده، کارگردان فیلم سینمایی «مزار شریف» در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، درباره چگونگی ساخت این فیلم و اینکه چرا این اثر سینمایی با تاخیر چند ساله بعد از واقعه مزار شریف ساخته شد، گفت: واقع امر این است که «مزار شریف» فیلم پرهزینهای بود که در آن زمان، امکان برای ساخت کار فراهم نبود. نکته دیگر اینکه این احساس وجود داشت که شاید در آن دوره این اراده و خواست وجود نداشت که فیلم جلوی دوربین برود، هر چند با وجود اتفاقاتی که در سالهای اخیر برای خانه سینما روی داد، علاقهای برای ساخت کار نداشتم، اما به هر حال این امکان سال گذشته فراهم شد و من خوشبختانه توانستم کار را جلوی دوربین ببرم.
وی افزود: در ابتدای بحث درباره این فیلم میخواهم به سخنان «علاالدین بروجردی» که در آن زمان نماینده ویژه دولت وقت در افغانستان بود اشاره کنم که تکذیبیهای درباره ملاقات من با وی و روایت من از واقعه مزار شریف داشتند بود؛ ابتدا اینکه میشود آن دیدار را ثابت کرد، چون افرادی که در آن دیدار وجود داشتند میتوانند شهادت دهند، ولی من این را تنها متذکر شدم تا شاید وی گذشته را یادش بیاید. مطلب دیگر اینکه وی در سخنان خود به نوعی جواب ادعاهای مطرح شدهاش را داده بود، اما باز هم حاضر به پذیرفتن خطایش نیست، در صورتی که این حق ملت ایران است که حقیقت ماجرا را بداند و اگر در این زمینه خطای رخ داده، از ملت ایران و خانواده شهدا عذرخواهی شود.
این کارگردان ادامه داد: نکته جالب اینجاست که وی در بخشهایی از سخنانش گفته است که دیپلماتها هم همچون رزمندهها هستند که ممکن است در مواقعی شهید شوند، اما به این مهم توجه نکرده است که رزمنده در شرایط مستقیم و جنگ شهید میشود، در صورتی که این یک امر رایج است که وقتی کشوری ناامن میشود، سایر کشورها دیپلماتهای خود را تا برقرار شدن امنیت از آن کشور خارج میکنند، اما نمیدانم پذیرش این اصل ساده چرا برای دوستانی که حاضر به عذرخواهی نیستند تا این حد سخت است.
وی درباره برخوردهایی که با این فیلم در جشنواره شد، گفت: متاسف هستم از اینکه بگویم که بسیاری از مسئولان سینمایی ما هنوز در پی این هستند که در کنار هنرپیشهها عکس یادگاری بگیرند و توجه به فیلمهایی چون «مزار شریف» برایشان دارای اهمیت نیست؛ البته ممکن است در این زمینه شعارهایی هم سر دهند، اما این شعارها در عمل رنگ واقعیت به خود نمیگیرد. همین وضعیت پیش آمده سبب شده است، موجی از سینما در کشورمان شکل بگیرد که نمیتوان در آن دغدغههای آحاد جامعه را به وضوح مشاهده کرد.
نگاه سینمایی اجتماعی به موضوع خیانت
این کارگردان با بیان مصداق در این باره افزود: برای نمونه خیانت یک معضل در تمامی جوامع است، اما آن گونه که در فیلمهایی سینمایی ما ترسیم میشود این تصور پیش میآید که این آسیب امری رایج در جامعه به شمار میرود، در صورتی که به واقع این طور نیست و این معضل به شکل محدودی در مقایسه با بسیاری از نقاط دنیا در کشور ما موجود است. دلیل این توجه را نیز موجی میدانم که بر سینما حاکم شده و میخواهد سینمای ما را در آثاری که تنها در آن ناامیدی و یأس دیده میشود، خلاصه کند. در این میان منکر سینمایی اجتماعی یا کارهایی که در پی نشان دادن آسیبها هستند نیستم، اما به شخصه این گونه سینمایی را نمیپسندم.
وی همچنین درباره انتخاب بازیگران اصلی خود توضیح داد: برای نقش حسین یاری کاندیداهای دیگری هم داشتیم، اما چون قبلاً با حسین یاری کار کرده بودم، همکاری با وی را ترجیح دادم؛ هر چند این بازیگر در مقایسه با چند سال پیش، پیشرفت قابل ملاحظهای داشته است. این بازیگر به شدت باهوش است و نسبت به کارش تعهد دارد، برای همین به خوبی با نقشش هماهنگ میشود. مهتاب کرامتی هم توانست به خوبی از عهده خود برآید، به نحوی که وی را به خاطر بازی در این فیلم لایق دریافت سیمرغ میدانستند.
لبته این نقد که چهره کرامتی برای این نقش مناسب نبود را نمیپذیرم، چون این تصور که تمامی افغانیها چهره یکشکل دارند و به نوعی زیبا نیستند اشتباه است. در ضمن من میخواستم کرامتی به عنوان نمادی از مام وطن (افغانستان) چهرهای زیبا داشته باشد.
ظلم جشنواره به ویژوال افکت «مزار شریف»
برزیده درباره جلوههای ویژه و ویژوال افکت فیلم گفت: در این حوزه از جشنواره فجر ناراحت هستم، هر چند اعتقاد دارم که در بسیاری از بخشهای دیگر هم حق این فیلم نادیده گرفته شد، اما این بخش جزء عجایب بود، چون هر کس بدون داشتن تخصص میتوانست بفهمد که جلوههای ویژه این کار را نمیتوان با هیچ کار دیگری مقایسه کرد. در این کار معتمدی شبانهروز کار میکرد تا اثری حرفهای خلق کند، اما چرا این تلاش دیده نشده است، جای سؤال دارد؟ در این میان من از این همکاری خوب بسیار راضی هستم و سعی میکنم در کارهای آیندهام روی بحث ویژوال افکت توجه ویژهتری داشته باشم.
برزیده درباره موسیقی این فیلم و سیمرغی که دریافت کرد، بیان کرد: موسیقی در تمامی مراحل زندگی جاری است و چشمپوشی از آن نوعی نادیده گرفتن زیبایی زندگی است. در این فیلم میخواستم با زبان موسیقی کارم را به شکلی تاثیرگذارتر به مخاطب منتقل کنم. این خواسته نیز با تلاش عبدی به خوبی محقق شد، البته ما کار را در اوکراین انجام دادیم که روی کیفیت تاثیر بالایی داشت.
وی در پایان درباره نقش قهرمان در فیلمهای سینمایی تصریح کرد: قهرمان یکی از اصول سینماست و نادیده گرفتن آن در حقیقت به معنای فراموش کردن اصول اولیه سینما به شمار میرود، چون درام به قهرمان نیاز دارد، اما متاسفانه برخی روشنفکریهای نادرست سبب شد تا سینمای ما در سالهای اخیر عاری از قهرمان شود برای همین میبینیم که فیلمهایمان آن جذابیت لازم را برای تماشاچی ندارد، اما من در فیلمهایی که میسازم تلاش میکنم تا به نوعی قهرمان را در فیلم جای دهم.