تصویب فروش اختیاری سهام در کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار

مجید پیره، کارشناس مالی اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به تشریح جزئیات جلسه اخیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار پرداخت و اظهار کرد: جلسه اخیر کمیته فقهی با موضوع امکان‌سنجی انتشار اوراق مشارکت با سود مصون از تورم به عنوان دستور کار اول و همچنین استفاده از معاملات فروش اختیاری به عنوان دستور کار دوم تشکیل شد.

تأیید انتشار اوراق مشارکت با سود مصون از تورم

وی افزود:‌ کمیته فقهی سازمان بورس در مورد امکان‌سنجی انتشار اوراق مشارکت با سود مصون از تورم، این الگو را در صورتی‌که ساختار نرخ سود مبتنی بر استفاده از قرارداد اختیار معامله باشد را تأیید کرد. الگویی که کمیته تأیید کرد در حقیقت مبتنی بر حالتی است که در آن ناشر یا بانی در اوراق مشارکت در قالب عقد شرکت به سایر سرمایه‌گذاریان در اوراق مشارکت این اختیار را می‌دهد که آنها بتوانند در سررسید معین یا تا سررسید، معین ورقه مشارکتی که در اختیار دارند را به خود بانی یا ناشر و یا احیانا به بازارگردان با نرخی که از قبل تعیین می‌شود و این نرخ بر مبنای نرخ تورم در دوره‌های زمانی معین تعدیل می‌شود، واگذار کنند.

کارشناس مالی اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: در حقیقت این سازوکار این امکان را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذاران در اوراق مشارکت در دوره‌های زمانی معین بتوانند نرخ سود دریافتنی از محل ورقه قرضه در اختیار را بر مبنای نرخ تورم تعدیل کنند.

مزایا انتشار اوراق مشارکت با سود مصون از تورم

پیره به مزیت‌های چنین حالتی اشاره کرد و گفت: مزیت این حالت از اوراق مشارکت در مقایسه با اوراق مشارکتی که اکنون در بازارهای مالی ما وجود دارد این است که سرمایه‌گذاران می‌توانند نسبت به نوسانات و ریسک نرخ تورم خود را پوشش دهند و بتوانند ورقه‌ای را در اختیار داشته باشند که آنها را در مقابل نرخ تورم مصون می‌کند.

وی افزود: به عبارت دیگر، آنها این اطمینان خاطر را خواهند داشت که نوسانات نرخ تورم، بر ارزش دارایی مالی در اختیارشان تأثیری نخواهد داشت و آنها یک دارایی در اختیار خواهند داشت که این دارایی حداقل به اندازه نرخ تورم برای آنها عایدی خواهد داشت.

بررسی قرارداد فروش اختیاری سهام در کمیته فقهی

پیره ادامه داد‌: موضوع دومی که در کمیته فقهی سازمان بورس مورد بحث و بررسی قرار گرفت موضوع الگوی فروش اختیاری سهام به عنوان راهکار جایگزین معاملات فروش استقراضی سهام بود. معاملات فروش استقراضی سهام، یکی از انواع معاملات است که در بورس‌های دنیا بعضا مورد استفاده قرار می‌گیرد اما از آنجائی‌که ساختارش با فقه شیعه منافات داشت و مورد تأیید فقه شیعه نبود، کمیته فقهی سازمان بورس، قبلا اجازه استفاده از معاملات فروش استقراضی سهام را صادر نکرده بود.

وی اظهار کرد: به همین دلیل تاکنون در بورس ایران از معاملات فروش استقراضی استفاده نمی‌کردیم و در جلسه اخیر کمیته فقهی، الگویی جایگزین برای معاملا فروش استقراضی سهام مطرح شد که در آن بحث عملیات استقراض سهام به معاملات بیع سهام تبدیل شد و سودی که در اینجا به ارکان حاضر می‌رسد، از محل قرض نمی‌باشد بلکه این سود از محل تعدیل‌هایی است که در الگوی جایگزین پیشنهادی مطرح شد.

فروش اختیاری سهام؛ جایگزینی برای فروش استقراضی

وی ادامه داد‌: الگوی جایگزینی که در کمیته فقهی پیشنهاد شده است مرکب از یک عقد بیع سهام، در کنار دو قرارداد اختیار معامله است که به موجب آن، این امکان را فراهم می‌آورد که فردی که در جایگاه فروشنده سهام قرار دارد و فردی که آن سهم را می‌خرد، دو قرارداد اختیار معامله در ضمن عقد بیع سهام داشته باشند تا بتوانند از محل نوسانات احتمالی ارزش قیمت سهم‌شان در بازار منتفع شوند.

کارشناس مالی اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: در جلسه اخیر کمیته فقهی سازمان بورس، این موضوع مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اعضای کمیته فقهی در نهایت معاملات فروش اختیاری سهام را به عنوان جایگزینی برای فروش استقراضی مورد تأیید قرار دادند.

پیره در پایان اظهار کرد: همانگونه که عرض کردم، الگوی فروش اختیاری سهام، به جای عملیات استقراض سهام از عملیات بیع سهام استفاده می‌کند و با توجه به مصوبه قبلی کمیته فقهی که در آن سود حاصله مورد تأیید این کمیته نبود، در اینجا به سودی تبدیل شده است که از یک سو از محل بیع سهام و از سوی دیگر از محل دو قرارداد اختیار معامله در ضمن آن، برای طرفین قرارداد حاصل می‌شود.