پژوهشگران برگزیده در همایش ملی «قرآن: عقلانیت و معنویت با رویکرد فرهنگی» معرفی شدند
گروه دانشگاه: همایش ملی و علمی ـ پژوهشی «قرآن: عقلانیت و معنویت با رویکرد فرهنگی» امروز، یازدهم اسفند با حضور آیت‌الله سیدمحمد موسوی بجنوردی در مجتمع دانشگاهی ولیعصر(عج) برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، همایش ملی و علمی ـ پژوهشی «قرآن: عقلانیت و معنویت با رویکرد فرهنگی» با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و انجمن علوم قرآن و حدیث ایران امروز، یازدهم اسفندماه با حضور آیت‌الله سیدمحمد موسوی بجنوردی در مجتمع دانشگاهی ولیعصر(عج) برگزار شد.
در ابتدای این همایش، موسی ملایری، دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد تهران مرکز به ارائه مقاله «نظریه اشتراک لفظی در معنی شناسی صفات خداوند و نفی نقش عقل در قلمروی ایمان و عقاید دینی، بررسی انتقادی» پرداخت و گفت: امروزه بزرگترین مشکل جهان اسلام تبیین نشدن نسبت میان عقل و دین است. افرادی هستند که گمان می‌کنند دین با عقل سر ناسازگاری دارد و مسیر را به جایی می‌برند که طبع هر انسان آزاده‌ای از رفتار آن‌ها بیزار و پریشان می‌شود.
وی افزود: کسانی هستند که از فهم عاقلانه مضامین دینی گریزان هستند، نمونه‌هایی از این در جهان شیعه و اهل تسنن یافت می‌شود. قرآن پیروی کورورانه حتی از دین را به شدت توبیخ می‌کند. اگر علم نداری حتی از دین هم پیروی نکن. عباد الرحمن کسانی هستند که وقتی آیات خداوند بر ایشان متذکر می‌شود کورکورانه آن را دنبال نمی‌کنن. قرآن از حکیمی صادر شده است که او بیشتر و پیشتر از همه می‌داند که اگر قرار است پیروی کورکورانه شود بین پیروی از ادیان ساختگی، باطل و ... با دین الهی فرقی نخواهد بود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه عنوان کرد: پذیرش و اعتبار حجیت عقل در قرآن به شدت مورد توجه قرار گرفته است و این از بحث توحید آغاز می‌شود. مقاله‌ای که ارائه شد نیز در همین رابطه است.
در ادامه عاطفه زرسازان، استادیار دانشگاه مذاهب اسلامی به ارائه مقاله «عقل‌گرایی، کارکردها و راهکارهای آن در تحول جامعه دینی از منظر قرآن کریم» پرداخت و گفت: عقل‌گرایی در قرآن به عنوان روشی کارآمد، مؤثر و مترقی در تحول انسان و جامعه در ادوار گوناگون تاریخی مورد تأیید واقع شده است.
وی افزود: در قرآن کریم و روایات به جنبه عقلانی انسان و لزوم تربیت این بعد از ابعاد وجودی انسان تأکید فراوانی شده است. تقویت جنبه عقلانی سبب معرفت و هدایت به سمت حقیقت هستی می‌شود. عقل‌گرایی سبب کشف حقیقت و وصول آن می‌شود و زمانی که هدف برای انسان روشن شود برای رسیدن به آن، هر گونه رنج و مشقتی را متحمل می‌شود.
بنا بر این گزارش، آیت‌الله موسوی بجنوردی با بیان اینکه معجزاتی که پیامبران آورده‌اند در هر دوره‌ای متناسب با جامعه آن دوره بوده است، گفت: به عنوان مثال حضرت ابراهیم(ع) با قانون حرکت با جامعه زمان خودش صحبت می‌کرد و خداشناسی را بیان می‌کرد. در زمان حضرت محمد(ص)، ادبیات عرب به اوج خودش رسیده بود؛ لذا همه‌شان فهمیدند که این الفاظ مربوط به بشر نیست.
وی افزود: ستاره‌ای به نام نصر هست که خورشید و منظومه شمسی به شکل حلزونی به طرف آن می‌رود و این معنای آیه 38 سوره یاسین «وَالشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا ذَلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ» است. می‌توانیم بگوییم که قرآن دریایی است که هر کسی در حد خودش از آن استفاده می‌کند. جامعه اگر بخواهد مترقی باشد، باید عقلانی باشد، نه اینکه فقط قانون علیت و رئالیسم را اجرا کند.
آیت‌الله موسوی بجنوردی عنوان کرد: 14 سال پیش مدتی در لندن زندگی کردم. سمیناری در آنجا تشکیل شده بود با عنوان نقش دین و معنویت. بعد از وزیر امور خارجه بریتانیا، من برای سخنرانی رفتم و گفتم که ما خیلی به هم نزدیک هستیم. جامعه غرب به فطرت خیلی نزدیک است؛ اما یک نقصی دارید. در عین حال که قانون علیت را قبول دارید، اما معنویت هم کنارش است. همین اعتقاد و اینکه یک قدرتی بالای قدرت‌های دیگر است، خودش ایجاد معنویت می‌کند.
وی گفت: مسئله معنویت، مسئله مهمی در جامعه است. تمام دیکتاتورهایی که پیدا می‌شوند همه آن از «من» است، مال خودخواهی است. کسانی که دیکتاتور و مستبد می‌شوند مربوط به این است که فقط به قانون علیت اعتقاد دارند و اعتقادی ندارند که قدرتی بالای قدرت‌های دیگر وجود دارد.
آیت‌الله موسوی بجنوردی با بیان اینکه اگر می‌خواهیم جامعه را الهی کنیم، باید باور به «لا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم» را فراگیر کنیم، اظهار کرد: انسان کامل حقیقت هر چیزی را می‌بیند، اما حتی انسان کامل نیز باید به «لا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم» استمداد کند. این معنا در انسان ایجاد معنویت می‌کند.
وی افزود: امروز در جمهوری اسلامی این را مشاهده کرده‌ایم. بهترین آزمایش برای ما جنگ بود. امام واقعاً جامعه ایران را متحول کرد. در ایران، «انقلاب ماهیت» شد. تولد من در نجف است و از شرایط عراق به خوبی آگاه هستم، تمام جهان از شرق و غرب در جنگ عراق را حمایت کردند اما در ایران جوانانی پیدا شدند که به تمام معنا فنا فی الله بودند. بزرگترین خدمت را به ملت ایران امام کرد. این ملت را آقای جهان اسلام و آقای دنیا کرد.
آیت‌الله موسوی بجنوردی گفت: بزرگترین نعمت برای ملت ایران، این انقلاب بود. باید تمام سعی‌مان کنیم که خط امام را زنده نگه داریم که همان خط اسلام است. از برکات این انقلاب، دانشگاه آزاد بود که ان‌شاء الله خدا عظمت آن را روز به روز زیاد کند و همواره به ایران عزیز خدمت کند.
یادآور می‌شود، بیش از 47 مقاله به این همایش ارسال شده است و 15 مقاله در نهایت انتخاب شده و در دو مجله علمی ـ پژوهشی پژوهش‌نامه قرآن و حدیث و پژوهش دینی چاپ شده است.
عقلانیت و مقابله با خرافات با تأکید بر آثار سید مرتضی تألیف مجید معارف و حامد شریعتی نیاسر، مسیح‌شناخت قرآنی و معنویت توحیدی تألیف ان‌شاءالله رحمتی، بررسی مقایسه‌ای روش و رویکرد تفسیری شهید مطهری و آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی و تأثیر دیدگاه‌های علامه طباطبایی بر ایشان تألیف محسن قاسم‌پور و رضوان خسروی، رابطه عقلانیت و عبودیت از منظر علامه طباطبایی تألیف عزیزالله افشار کرمانی، جلوه عقلانیت در قصص قرآن تألیف لطیفه سلامت باویل، مهم‌ترین بسترهای تعقل از منظر قرآن کریم تألیف عبدالمجید طالب‌تاش و جایگاه عقلانیت در مدیریت فرهنگی از نگاه اسلام تألیف احمدرضا خزایی از مقالات برگزیده شده در این همایش هستند.
همچنین مقالات جایگاه عقلانی اخلاق و محبت در ادیان توحیدی تألیف عباس همامی و عبدالله غلامی، تحلیل و بررسی آسیب مهجوریت عقل در فهم دین از نگاه قرآن تألیف محمدرضا حاجی اسماعیلی و زهرا کلباسی، نظریه اشتراک لفظی در معنی شناسی صفات خداوند و نفی نقش عقل در قلمروی ایمان و عقاید دینی، بررسی انتقادی تألیف موسی ملایری، عقل، جایگاه و کارکردهای آن در خرافه‌زدایی و نقد روایات با رویکردهای فرهنگی تألیف فیض‌الله اکبری دستک، حسن و قبح ذاتی و عقلی با رویکرد بر ادله نقلی تألیف سیدعلی پورمنوچهری و نفیسه شریعتی نیاسر، عقل‌گرایی، کارکردها و راهکارهای آن در تحول جامعه دینی از منظر قرآن کریم، عقل‌گرایی زمخشری در تشبیه و کنایه در قرآن کریم تألیف سیمین ولوی و خردگرایی و خردستیزی افراطی در بوته نقد خردباوری معتدل اصیل اسلام تألیف سیدمهدی رحمتی و محسن آقازاده نیز از دیگر مقالات برگزیده شده در این همایش هستند.
