نسیم رحمت در کوچه پس‌کوچه‌های نیکوکاری + عکس
کانون خبرنگاران نبأ: نسیم رحمت خداوند از هر سو به مشام میرسد و همه ما را به نیکوکاری فرا میخواند؛ شایسته است در این روز با عملی نیک، هر چند اندک، به جمع نیکوکاران بپیوندیم.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، این روزها اگر نیم نگاهی به اطراف خود داشته باشیم خواهیم دید چه بسیارند اشک‌هایی که از سر نداری و رنج جاری می‌شوند و دل‌هایی که در حسرت آروزهای ساده و کوچک خود می‌مانند. بسیارند دست‌ها و پاهایی ناتوان و خسته، قلب‌ها و روح‌هایی غمگین و آزرده، خانه‌هایی سرد و تاریک و محله‌هایی متروکه که می‌توانند با مهرورزی و مساعدت نیکوکاران رنگی تازه‌ای از زندگی به خود گیرند.
هرساله چهاردهم اسفندماه روز احسان و نیکوکاری، بهانه‌ای است تا با دست‌گیری و کمک به نیازمندان و مستمندان غبار اندوه را از قلب‌های آنان بتکانیم و حظ انجام کار نیک و رضایت خداوندی را در وجود خود احساس کنیم.
احسان و نیکوکاری مهم‌ترین جزء ایمان
احسان و نیکوکاری امری اجتماعی است که در حوزه هنجارهای پسندیده قرار می گیرد و یکی از فضیلت‌های اخلاقی نیز به شمار می‌رود و هر کسی که از فطرت سالم برخوردار باشد زبان به ستایش و تحسین نیکوکاران می‌گشاید.
احسان، یعنی نفع و نیکی رساندن به دیگران، بدون انتظار پاداش متقابل و جبران نیکی؛ یا اینکه به دیگران خدمت کند بی‌آنکه در انتظار پاداش باشد. آنچه از آیات قرآن به دست می‌آید این است که احسان، نوعی گذشت از حق شخصی و ایثار است. به همین دلیل مولای متقیان، علی(علیه السلام) می‌فرماید: «مهم‌ترین جزء ایمان، احسان به مردم است».
یکی از مهم‌ترین تعالیم فردی و اجتماعی در اسلام و بلکه همه ادیان، رسیدگی به بینوایان و بیچارگان است. در متون دینی و به‌ویژه قرآن کریم، از یک‌سو توصیه و تشویق فراوان درباره رسیدگی به نیازمندان صورت گرفته، و از سوی دیگر با کلامی تند درباره کسانی که به این موضوع بی‌توجه هستند سخن به میان آمده است.پ
نیکوکاری اصل ارزشی در جامعه اسلامی
احسان و نیکوکاری، یکی از اصول اساسی ارزش‌ها در جامعه اسلامی است. مؤمنان واقعی و صاحبان اندیشه در هر عصر و نسلی کوشیده‌اند که وجود خویش را به این اخلاق نیکو آراسته کنند. قرآن کریم در زمینه احسان و نیکی چنین می‌فرماید: «همان سان که خداوند در مورد تو نیکی کرده است، تو نیز درباره دیگران نیکی کن».
در جامعه ما که بر مبنای الگوی اسلامی و مکتب علوی تشکیل شده است، مسلمان نمی‌تواند در برابر نیازها و گرفتاری‌های برادران دینی خود بی‌تفاوت باشد، بلکه با احساس مسئولیت، در پی کمک و رفع مشکلات آنان خواهد بود. بر همین اساس، پس از اجرای حکم خدا و پیاده کردن احکام الهی، خدمت به محرومان، از شیرین ترین عبادت‌ها و سنت پیامبر و معصومان(علیهم السلام) بوده است.
احسان به معنای گذشتن از منافع مادی
در تعالیم اسلامی، اگر انسان سرمایه هستی خود را صرفا صرف امور دنیوی کند، گرفتار خسران می‌شود، ولی اگر آن را برای رسیدن به ابعاد تعالی بخش هزینه کند، در مسیر رستگاری گام برداشته است. به همین دلیل، نیکی در حق دیگران، به معنای گذشت از منافع مادی برای رسیدن به خیر و منفعت اخروی است و مشارکت در آثار فردی و اجتماعی نیز در پرتو چنین هدف والایی معنا و مفهوم می‌یابد. خداوند در قرآن می‌فرماید: «متاع زندگی دنیا در برابر آخرت، جز اندکی نیست».
از دیدگاه اسلام احسان به معنای نیکوکاری و انجام عمل نیک به طور شایسته و پسندیده و بی‌هیچ گونه منت و تقاضا و خواهشی است و قرآن محسنان را کسانی دانسته است که ایمان به خدا، رسول، قرآن و آخرت دارند و در کنار رسول در این راه تلاش می‌کنند و به دیگران نیکی می‌کنند و این نیکی آنان به گونه‌ای شایسته و کامل انجام می‌گیرد؛ بنابراین اگر کاری پسندیده و شایسته همراه با نقص و یا منت و منفعت‌جویی انجام پذیرد به عنوان مصداق احسان قرار نمی‌گیرد.
نیکی کردن بزرگ ترین تکلیف
یکی از بزرگ‌ترین تکالیف ما در مورد برادران دینی‌مان، کوشش در برطرف ساختن نیاز مؤمنان و مشکلات ایشان است و این کار بالاترین حق انسانی ما به شمار می‌آید. همچنین پرسیدن از گرفتاری‌ها و مشکلات دیگران و تلاش در برطرف ساختن آنها، نه‌تنها دروازه دل‌ها، بلکه درهای بهشت و رحمت الهی را به روی انسان می‌گشاید. قرآن در آیه ۱۴۸ سوره آل عمران می‌فرماید: «فَآتاهُمُ اللَّهُ ثَوابَ الدُّنْیا وَ حُسْنَ ثَوابِ الْآخِرَةِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ؛ پس، خدا پاداش این جهان و پاداش نیکوی سرای آخرت را به آنان ارزانی داشت و خداوند نیکوکاران را دوست دارد».
انسان در سایه احسان و بخشش به دیگران، باری هر چند ناچیز از روی دوش آنان برمی‌دارد و دل آنها را شاد و مسرور می‌سازد و ضمن افزودن احساس زندگی در دیگری، احساس زنده بودن را درخود بارورتر می‌سازد. از حضرت علی(علیه السلام) روایت شده است: «آن کس که با دستی کوتاه ببخشد، از دستی بلند پاداش می‌گیرد».
فرمایشات قرآن درباره احسان و نیکوکاری
در قرآن آیات بسیاری در مورد آثار مادی و معنوی احسان در دنیا و آخرت بیان شده است. از آثار مادی احسان می‌توان به افزایش روزی و اتمام نعمت اشاره کرد که در آیه ۱۵۴ سوره انعام بیان شده است: «ثُمَّ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ تَماماً عَلَی الَّذی أَحْسَنَ وَ تَفْصیلاً؛ سپس به موسی کتاب ( آسمانی ) دادیم ( و نعمت خود را ) بر آنها که نیکوکار بودند، کامل کردیم».
از آثار معنوی دنیوی که قرآن برای احسان یاد می‌کند می‌توان به ایجاد دوستی و صمیمیت میان انسان‌ها و هم‌گرایی اجتماعی اشاره کرد. خداوند با اشاره به این پیامد اجتماعی نیکوکاری می‌فرماید: «وَ لا تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَ لاَ السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمیمٌ؛ هرگز نیکی و بدی یکسان نیست بدی را با نیکی دفع کن ، ناگاه ( خواهی دید ) همان کس که میان تو و او دشمنی است، گویی دوستی گرم و صمیمی است».(فصلت آیه ۳۴)
از آثار اخروی نیکوکاری می توان به رستگاری و سعادت (لقمان آیه۳و ۵) جلب رحمت خاص خداوند (اعراف آیه۵۶ و لقمان آیه۳)، رهایی از عذاب الهی (زمر آیه۵۸)، محبوبیت و دوستی خداوند (بقره آیه ۱۹۵، آل عمران آیه ۱۳۴)، فرجام نیک در زندگی دنیوی و آخروی (لقمان آیه ۲۲)، تکفیر گناهان و محو بدی‌ها و گناهان از سوی خداوند (هود آیه ۱۱۴) و رفع مواخذه و توبیخ (توبه آیه ۹۱) اشاره کرد.
دعوت خداوند به نیکوکاری
خداوند مردم را به نیکوکاری دعوت می‌کند تا به این وسیله گناهان آنان آمرزیده شود. پس این احسان به دیگران در مرحله اول فایده‌اش به خود انسان بر می‌گردد با احسان انسان خودش آرامش را درک می‌کند و اینکه نیکوکاران (محسنین) در جامعه دارای جایگاه و ارزش خاصی هستند و همگان به آنها به دیده احترام نگاه می‌کنند و از ارزش اجتماعی خاصی برخوردارند. قرآن می‌فرماید: « إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ ؛ اگر نیکی کنید این احسان به سود خودتان است». (اسراء آیه 7)
همچنین در آیات قرآن برخی از مسایل به عنوان موانع احسان مطرح شده است تا مردم با شناخت و دوری از آن بتوانند به عنوان و مقام محسن و نیکوکار دست یابند. از جمله موانعی که در آموزه‌های قرآنی بر آن تاکید شده است می‌توان به تفاخر و تکبر (نساء آیه ۳۶) یاد کرد: «و خدای یکتا را پرستید و هیچ چیزی را شریک وی نگیرید و نسبت به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و فقیران و همسایه دور و نزدیک و دوستان موافق و رهگذران و بندگان که زیردست تصرف شمایند نیکی کنید، که خدا مردم متکبر و فخرفروش را دوست ندارد».
انفاق بالاترین درجه نیکوکاری
بالاترین درجه و رتبه نیکوکاری در قرآن انفاق با اخلاص و گذشت از آنچه که انسان آنها را دوست می‌دارد، است. در آیه 92 سوره مبارکه آل عمران آمده است: «لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَیْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِیمٌ؛ هرگز به نیکوکارى نخواهید رسید تا از آنچه دوست دارید انفاق کنید و از هر چه انفاق کنید قطعاً خدا بدان داناست». و در سوره‌ی مبارکه انسان آمده است «و یطعمون الطعام علی حبه مسکیناً و یتیماً و اسیراً و انما نطعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزاء و لاشکورا؛ و غذایشان را به علت دوستی با (خدا) به مسکین و یتیم و اسیر می‌دهند و می‌گویند ما فقط برای رضای خدا به شما غذا می‌دهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی نمی‌خواهیم».(سوره‌ی انسان آیه 7 و 8)
انفاق با اخلاص و بخشش باعث ایجاد مسرت و شادی در هم‌نوع خود می‌شود و لبخند و تبسم را بر چهره دیگران خلق می‌کند و از دیدگاه قرآن نتیجه ترک انفاق نابودی جامعه و هلاکت عمومی است و با احسان و نیکوکاری هلاکت جامعه از بین می‌رود و آن شرایطی که باعث می‌شد جامعه و همگان دچار گرفتاری و مشکلات شوند با انفاق و احسان این شرایط از بین می‌رود و جایش را اصلاح و امنیت می‌گیرد. قرآن مجید اجر و مزد انفاق در راه خدا را هفتصد برابر بیشتر میداند و می‌فرماید: «اگر چیزی را در راه او انفاق کنید، خداوند عوض آن را میدهد و جای آن را پر می‌کند و او بهترین روزی‌دهندگان است».
آیه 29 سوره فاطر، در بیانی بلند، احسان در راه خدا را تجارتی سرشار از سود شمرده شده است: «کسانی که کتاب الهی را تلاوت می‌کنند و نماز به پا میدارند و از آنچه روزیشان دادهایم، پنهان و آشکار، انفاق می‌کنند، تجارتی پرسود و بیزیان را امید دارند».
نسیم رحمت در هفته نیکوکاری
نسیم رحمت خداوند از هر سو به مشام میرسد و همه ما را به نکوکاری فرا میخواند، شایسته است در این روز با عملی نیک، هر چند اندک، به جمع نیکوکاران بپیوندیم.
برگزاری هفته احسان و نیکوکاری به منظور جذب کمک‌ها و هدایای مردم به خانواده‌های محروم و نیازمند است که جمع‌آوری و توزیع آن توسط کمیته امداد امام خمینی(ره) که در 14 اسفندماه 1357 هجری شمسی به فرمان ایشان تشکیل شد، صورت می‌گیرد. این نهاد برای ایجاد رفاه و برقراری تسهیلاتی در امر کمک‌رسانی به محرومان جامعه دایر شد و همچنان به این مهم می‌پردازد.
شاید بتوان با سرمایه احسان و نیکوکاری، در این هفته، دلی به دست آورد و با دوستی و مهرورزی، بوستان وجود و عشق و خوبی را بار دیگر آبیاری کرد.
