«در حاشیه» اسیر حواشی است/ پزشکان و برگزاری تجمع اعتراض‌آمیز
گروه سلامت: همزمان با پخش سریال تلویزیونی در حاشیه، حواشی متعددی به دور آن تنیده شد و سوالی که به اشکال مختلف در اذهان متبادر می‌شود: هدف اصلی سریال تفنن، تمسخر، کسب درآمد یا نشان دادن مشکلات به منظور رفع آن است؟
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در روزهای پایانی سال 1393 بود که شبکه سوم رسانه ملی به تبلیغ تازه‌ترین اثر کارگردان نام آشنای سریال‌های طنز تلویزیونی سال‌های اخیر مهران مدیری پرداخت و از پخش این سریال پس از سپری شدن ایام فاطمیه در نوروز 94 خبر داد.
همچون دیگر سریال‌های تلویزیونی مدیری این سریال نیز که در حاشیه نام دارد حواشی مختلفی را ایجاد کرد در همان روزهای تبلیغات این سریال نخستین شمع اعتراض را وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روشن کرد؛ و در نامه خود به رئیس رسانه ملی از خدشه دار شدن اعتماد بین مردم و جامعه پزشکی در پی پخش این سریال ابراز نگرانی کرد.
هاشمی در بخشی از آن عنوان می کند مهمترین سرمایه مشترک جامعه پزشکی و مردم اعتماد فی‌مابین است. این اعتماد در عین اینکه مورد نیاز شاغلین حرفه پزشکی است، یکی از ضروری‌ترین نیازهای مردم برای دریافت خدمات سلامت نیز به شمار می‌رود.
وی در بخش دیگری از نامه خود چنین می‌گوید: اینکه این سریال در نهایت چه تصویری از نظام سلامت به عنوان یک نهاد اجتماعی ارائه می‌نماید، بسیار حائز اهمیت خواهد بود، اینکه مخاطب رسانه ملی پس از پخش این سریال، بیمارستان و سایر مؤسسات پزشکی را با چه دیدی می‌نگرد، در ارتباط آینده وی با این نهادها و نیز شاغلین حرفه‌های پزشکی بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
نگرانی وزیر بهداشت از تصویر به جای مانده از اجزای نظام سلامت در ذهن مخاطب
هاشمی وزیر همچنین اظهار میکند: نگرانی عمده اینجانب این است که تصویر کلی حاصل از این سریال از بیمارستان، پزشک، پرستار و سایر اجزای نظام سلامت در ذهن مخاطب، نمایی غیرقابل اعتماد، ناامیدکننده و آکنده با انواع ناهنجاری‌ها و فسادها باشد. این در حالی است که علیرغم همه اشکالات موجود، بدون شک نظام سلامت و جامعه پزشکی ایران یکی از موفق‌ترین نظام‌های سلامت در منطقه و حتی جهان است که بیان مقام معظم رهبری(مدظله العالی)، مهر تأییدی بر آن است.
وی همچنین در پایان نامه خود با اشاره به دیدارهای متعدد خود و دیگر معاونین وزارت بهداشت با مسئولین سیما و عوامل تهیه این سریال در محل فیلمبرداری، وزارت بهداشت و صدا و سیما اذعان می کند: در خصوص دغدغه‌های این وزارتخانه و جامعه پزشکی بحث‌های مفصلی انجام شد، متأسفانه علیرغم جلسات فوق مطلع شدیم که پخش این برنامه طنز از سال آینده شروع خواهد شد، از آنجا که بر اساس بند ۱۱، ابلاغ سیاست‌های کلی و سلامت کشور توسط مقام معظم رهبری «افزایش آگاهی، مسئولیت‌پذیری، توانمندی و مشارکت ساختارمند و فعالانه فرد، خانواده و جامعه در تأمین، حفظ و ارتقاء سلامت با استفاده از ظرفیت نهادها و سازمان‌های فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای کشور تحت نظارت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی» می‌باشد، بدیهی است که رسانه ملی این امر مولوی را مدنظر قرار داده، از مفاد آن بهره گرفته و در هماهنگی لازم از تداعی احتمالی مقابله رسانه ملی با ویژگی برجسته دولت در داخل که در اجرای طرح تحول نظام سلامت متبلور شده است در اذهان عمومی جلوگیری خواهد کرد.
رعایت شأن آحاد مردم و صنوف اولویت رسانه ملی
پس از اعلام نگرانی وزیر بهداشت، اصغر پورمحمدی معاون سیمای رسانه ملی در نامه‌ای سعی کرد به رفع سوء تفاهم ها پرداخته و از نگرانی وی بکاهد.
پور محمدی در نامه خود چنین نگاشته است: رعایت شأن و کرامت آحاد جامعه به ویژه اصناف و اقشاری که در جایگاه علمی و سلامت قرار دارند، جزو اولویت‌های مهم رسانه ملی است و از هرگونه برنامه‌سازی که به نحوی موجب تحقیر، کاهش ارزش و شأن اقوام و اقشار و صنوف مختلف باشد، پرهیز و در این مسیر، نظارت مستمر و جدی دارد.
وی همچنین توجه هاشمی را به وظیفه صدا و سیما در تأمین نیاز جامعه به نشاط و سرور جلب میکند و اظهار می‌دارد: یکی از نیازهای جامعه، نشاط و بهجت درونی است. رسانه ملی بر اساس وظیفه خود ملزم است که زمینه‌های نشاط و آرامش را با استفاده از زبان طنز، با رعایت و حفظ ارزش‌ها فراهم سازد. در استفاده از قالب طنز، مسایل مختلف اجتماعی به صورتی بازگویی می‌شود که «موضوع» مورد توجه قرار گیرد.
معاون سیمای صدا و سیما با تأکید بر ذات طنز و فکاهی اضافه می کند: بزرگ‌نمایی مسایل جزئی و استفاده از اشارات شیرین، جزو ذات طنز و فکاهی است و اگر به درستی انجام شود؛ نشانه تحقیر و نادیده گرفتن ارزش‌های صنفی و خدماتی اقشار مختلف نیست، موضوعات، بهانه‌ای برای انتقال پیام‌های صحیح در بستر ایجاد ابتهاج خاطر و مطایبه است.
پور محمدی در ادامه نامه خود ضمن اشاره به محتوای سریال سعی میکند نگرانی‌های وزیر بهداشت را رفع کند و بیان می کند: در مجموعه «در حاشیه»، مسایل جدی صنفی پزشکان، پیراپزشکان و پرستاران محترم مورد توجه بوده و از هرگونه تحقیر و طعن بر اساس وظایف ذاتی رسانه پرهیز شده است.
وی همچنین خاطر نشان می کند: ان‌شاءالله همان طور که در ایام نوروز مشاهده خواهید کرد، این سریال کوشش خواهد کرد همراه با جامعه پزشکی، لحظات پرنشاطی را برای مردم عزیز کشورمان فراهم سازد و مصداق این موضوع باشد که بدون آنکه به هم بخندیم، با هم بخندیم.
سازمان نظام پزشکی و تهدید به پیگیری قانونی
پس از این نامه نگاری و آغاز پخش سریال در روز ششم فروردین بار دیگر صدای اعتراض نهاد های مرتبط با حوزه سلامت این بار نه از جانب دولتی‌ها که از سوی سازمان نظام پزشکی و از زبان علیرضا زالی، رئیس این سازمان خطاب به محمد سرافراز رئیس صدا و سیما بلند شد و با تهدید به پیگری‌های قانونی و مدنی رویه های رسانه ملی را نسبت به جامعه پزشکی نامناسب و بعضا مغرضانه خواند.
وی نیز همچون وزیر بهداشت ضمن ابراز نگرانی از خدشه دار شدن اعتماد پزشک و بیمار در پی برنامه‌های صدا و سیما و بالاخص این سریال می‌گوید: تصویر کلی حاصل از برنامه‌های صدا وسیما متاسفانه نمایی غیرقابل اعتماد، ناامیدکننده و آکنده با انواع ناهنجاری‌ها و فسادها را در ذهن مخاطب از نظام سلامت به یادگار می گذارد و این درحالی است که بدون شک جامعه پزشکی ایران یکی از موفق‌ترین و سالم ترین نظام‌های سلامت در منطقه و حتی جهان است.
زالی در بخش دیگری از نوشته خود به پورمحمدی که در نامه خود به وزیر بهداشت سعی کرده بود از سریال حاشیه دفاع کند، پاسخ می‌دهد و عنوان میکند: بزرگ‌نمایی و استفاده از اشارات شیرین اگر به درستی استفاده شود موجبات بهجت درونی و نشاط را ایجاد می کند، اما نه ساخت سریال به ظاهر طنزی که در آن پزشکان به نحوی به سخره گرفته می شوند که تصویری غیرمنصفانه و همراه با لودگی از آنها نمایش داده می شود که نه فایده ای در اصلاح امور دارد و نه سبب ساز شادی است.
وی همچنین پخش این سریال را مخالفت با نظرات مقام معظم رهبری در رابطه با مقدس دانستن جایگاه پزشکان و عدم توجه به بحث هم دلی ملت و دولت از سوی صدا و سیما می داند و می‌گوید: مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای عالی نظام پزشکی بر تقدیس جامعه پزشکی اشاره و فرمودند: «ما احتیاج داریم مردم به پزشک اعتماد کنند، احترام کنند، او را تکریم کنند و او را تقدیس کنند.» همچنین در زمان ترخیص از بیمارستان نیز فرمودند: «من به دکترهای خودمان افتخار می کنم. علم الیقین من درباره توانایی پزشکان ایرانی به عین الیقین تبدیل شد» حال سوال این است که آیا پخش چنین برنامه های موهوم در طول سنوات گذشته در راستای نگاه مدبرانه مقام معظم رهبری نسبت به جامعه پزشکی بوده است؟
زالی در بخش‌های پایانی نامه خود به سرافراز این سازمان را به پیگیری قانونی تهدید میکند و اظهار می دارد قطعا اگر نیاز به هر اقدامی باشد سازمان نظام پزشکی ضمن پیگیری قاطع، با نظرخواهی از جامعه پزشکی کشور و تصمیم گیری در شورای عالی خود از تمامی راهکارها و ظرفیت‌های قانونی و مدنی استفاده خواهد کرد.
دعوت به تحصن پزشکان در اعتراض به سریال طنز حاشیه از سوی سازمان نظام پزشکی
بلافاصله پس از انتشار نامه تند زالی، رضا لاری پور معاون وی و مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی در گفت‌گو با یکی از رسانه‌های خبری از آمادگی 7هزار پزشک برای برای برگزاری تجمع در اعتراض به پخش این سریال می گوید و بلافاصله پایگاه اینترنتی سازمان نظام پزشکی از پزشکان دعوت کرد تا با ثبت شماره نظام پزشکی خود در این پایگاه به تجمع اعتراض آمیز بپیوندند.
مخاطبان چه می‌گویند؟
همزمان با این نامه نگاری‌ها بسیاری از مردم نیز در فضای مجازی به ویژه شبکه اجتماعی واکنش نشان دادند، این واکنش‌ها که طیف‌های متعددی از مخاطبان را در بر می‌گیرد بعضا به تندی به پزشکان و مدیران نظام سلامت تاخته و برخی نیز صدا و سیما و عوامل سریال را مورد هدف خود قرار داده اند.
مخاطبی در صفحه فیسبوک منتسب به مهران مدیری در انتقاد از پزشکان عصبانی از این سریال نوشته است :«دوستان و عزیزان، بگذارید حرفه شریف پزشکی خاضعانه به جامعه مردمانمان خدمت رسانی کند،اندکی وسعت دیدگاه‌هایتان را بگشایید اگر دنیای شما این همه فرو دست است که در انتظار عذر خواهی، لحظاتتان سخت می گذرد باید بگویم وای بر مردمانی که شما پزشکانشان هستید.»
پزشکی نیز در همین صفحه می نویسد: «دوستان من پزشک هستم و اصلا ناراحت نشدم. مهران مدیری یک آدم خلاق است و در زمینه طنز کار میکند و بایستی ارزش لبخندی که به روی لبها می‌آورد دانست. خنداندن کار آسانی نیست. هیچ پزشک متعهدی نباید با طنز ایشان برآشفته شود.»
بیننده دیگری در حمایت از این سریال چنین نگاشته است: «به نظر من هیچ توهینی در این فیلم نیست بلکه واقعیت هایی که هممون میدونیم رو به تصویر کشیده .. پزشکی مهم ترین شغل در جامعه است و تخطی این قشر آسیب خیلی جبران ناپذیری به افراد و جامعه می زنه ... چ بسیار پزشکانی هستن که به قسم پزشکیشون متعهد هستن و چ بسیار پزشکانی ک حتی بی مسوولیتی اونها فراتر از این سریال هم هست. پزشکان عزیز بهتره به جای جبهه گرفتن به این سریال که صرفا جنبه طنز داره ... سعی کنن به قسم پزشکیشون پایبند بمونند»
گرچه حمایت‌ها از سوی بخش‌های وسیعی از مخاطبان این سریال در فضای مجازی وجود دارد که بعضی از آنان بر جنبه کمیک سریال تأکید داشته و دیگرانی نیز به بی‌اخلاقی‌های تعدادی از پزشکان که مهران مدیری در این سریال به آنان پرداخته است اشاره دارند، اما کم نیستند افرادی که این سریال علاوه بر ضعف های فنی و تکنیکی توهین آمیز می‌دانند.
یکی از منتقدانی که این سریال را توهین‌آمیز می‌داند در فیسبوک مهران مدیری چنین نوشته است: «فکرمی‌کنید نتیجه‌ی این رفتار چیه؟! وقتی به یه نفر مدام بی‌احترامی بشه تا کجا میتونه چشم‌پوشی کنه؟! اگه به پزشکی که بعد از سال‌ها تلاش و زحمت با کشیک‌های 30 ساعته وقتی اکثر مردم خوابن یا مشغول تفریحن توی اورژانس داره مریض میبینه و خودش حتی وقت نکرده آب بخوره اینجور برخورد بشه انتظار دارید دیدش چی بشه؟ پزشک هم مث بقیه‌ی آدماست! یکمی درسخون‌تر بوده و استعداد بالاتری داشته و تونسته پزشکی قبول بشه. قرار نیست جور همه چیز را پزشک بکشه. ماهیت رشته‌ی پزشکی جوری هست که فرد ناخودآگاه همه‌ی عمرو جوونیش صرف رشته‌اش میشه. دلش به یه لبخند رضایت مریض خوشه. اگه رفتار مردم این باشه باید عمرشو صرف چی کنه؟ انتظار نداشته باشید همیشه بدی کنید و خوبی ببینید! هرچند پزشکها درهر صورت وظایفشون رو انجام میدن ولی خودتون رو جاشون بذارید! واسه شخص شمایی که داری توهین میکنی باید ازخودگذشتگی کنن؟ ولی این روند نهایتا ضررش به خود توهین‌کننده‌ها میرسه».
دیگری نیز چنین نگاشته است: «کاری که به صنفی توهین می کند طنز نیست بلکه کار طنز باید در رعایت احترام به تمامی اصناف شادی بیننده را به همراه آورد. »
یک بیننده دیگر نیز این سریال را هجو نامه ای می داند که جهت همراهی با مخالفان جامعه پزشکی ساخته شده است و می‌نویسد: «از شما بعید بود آقای مدیری، یا شایدم بعید نبود...از آب گل آلود ماهی گرفتید...هجوی ساختید... تا خودتونو باز بتونین مطرح کنین..اما این توهین هایی که به جامعه پزشکی میکنین مثل تف سربالاست...کاش شجاعتش رو داشتید و واقعا میتونستید طنز تلخی بسازید از واقعیت ها (از همه واقعیتها ) که شاید کمکی به همین جامعه باشه، نه هجوی که فقط با طوفانی که الان برای پزشکان راه انداختن همراهی کنه»
مخاطبی دیگر چنین می‌گوید: «آقای مدیری شما یا هر کس دیگری زمانی که به دلیل بیماری نیاز مبرم به کمک یک پزشک پیدا کردید ارزش واقعی پزشک رو خواهد فهمید و اون روز یک پزشک فداکار به داد شما خواهد رسید و باعث شرمندگی شما خواهد شد، پزشکان فدا کار این کشور هر هجومی را با بزرگواری تاب خواهند آورد.»
در این بین هنوز هیچ واکنشی از سوی کارگردان این سریال و عوامل تهیه آن در مقابل این حملات ارائه نشده است باید منتظر روزهای آینده ماند.
گرچه اعتراضات به سریال‌ها و فیلمهای سینمایی سابقه ای دیرین در ایران دارد اما باید دید آیا مسئولان رسانه ملی واکنشی نشان می‌دهد!
موضوعی که با پرداخت اصولی، منطقی و به دور از جو زدگی شاید مقبول‌تر به نظر می‌رسید و صنف یا قشری را محکوم نمایان نمی‌ساخت.
