تندرویهای عربستان در منطقه باعث فروپاشی تقریب میان شیعه و سنی شده است

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه مذاهب و ادیان قم در نشست علمی «بررسی جریان‌های تقریبی و مراکز تقریبی در جهان» با اشاره به فعالیت های تقریبی در جهان، گفت: به جز مراکزی که در زمان آیت‌الله بروجردی و جمهوری اسلامی ایران به‌وجود آمده، در اهل سنت چیزی به‌عنوان تقریب وجود ندارد.

 وی افزود: تقریبی که در جهان مطرح شده به واسطه اشخاص بزرگی بوده است که در مراکز مهم فعالیت داشته‌اند که وجود شیخ شلتوت به‌عنوان شیخ الازهر نمونه آن است و طبعا به‌واسطه وجود وی الازهر از تقریب حمایت کرده و فکر تقریبی در آن حاکم شد.

حجت‌الاسلام نواب با تأکید بر اینکه برای بررسی تقریب، باید به شخصیت سیدجمال‌الدین اسدآبادی پرداخت، اظهار کرد: سیدجمال در طول عمر خود به واسطه نفوذ مردمی و حکومتی به‌عنوان شخصیت بنیانگذار تقریب مطرح شده است.

وی شروع اختلافات میان شیعه و سنی را از زمان تشکیل حکومت صفویه و حکومت عثمانی دانست و گفت: وقتی صفویه اعلام حکومت کرد اختلافات آغاز شد و سیدجمال که ایرانی یا افغانی بوده و درس خوانده نجف قبل از 200 سال مسئله تقریب و بیداری اسلامی را مطرح کرد و چراغ بیداری اسلامی را در هند، مصر، پاریس، ترکیه و لندن روشن کرد والبته در طول این دوران به تربیت شاگردان ممتازی پرداخت که در مصر می‌توان به محمد عبده اشاره کرد و این جریان به‌وجود آورد.

رئیس دانشگاه مذاهب و ادیان قم با اشاره به اینکه تمام عمل سیدجمال‌الدین اسدآبادی، بر تقریب متمرکز بوده است، اظهار کرد: علل انحطاط مسلمین از بحث‌های کلیدی سیدجمال بوده است که اختلاف امت اسلامی، غرب‌زدگی، دوری از احکام اسلام و رشد خرافات، چهار عامل اساسی انحطاط مسلمین به‌شمار می‌رود و از این رو اختلافات را ریشه اکثر بدبختی‌ها می‌دانست، لذا ملیت خود را پنهان کرد و محمد عبده را تربیت کرد و از آن طریق نسل جدیدی شامل سید قطب، محمد قطب، حسن البنا، دکتر محمد غزالی، خانم غزالی و ... را تربیت کرد که حسن البنا عضو شورای مرکزی تقریبی بود که آیت‌الله‌العظمی بروجردی آن را در مصر پایه‌گذاری کرد.

وی به وجود دو جریان عمده سلفی اشاره کرد و گفت: سلفی‌ها به دو جریان تقریبی و غیر تقریبی تقسیم می‌شوند که کسانی که به دنبال اسلام ناب محمدی هستند مانند حضرت امام خمینی(ره) و غیر تقریبی‌ها هم که شناخته شده‌اند ولی در این میان حتی امام(ره) هم معتقد بودند که پیرایه‌هایی را به اسلام بسته‌اند و بسته‌ایم چراکه وقتی خدواند می‌فرمایند «وما ارسلناک الا رحمة للعالمین» یعنی اسلام ناب محمدی و نه این اسلامی که شعارش شمشیر و گردن زدن شده باشد.

نواب در ادامه به تشریح جریان‌های تقریبی که توسط سیدجمال‌الدین در کشورهای لبنان و سوریه و عراق و اصفهان پرداخت و گفت: مرحوم سیدمحمدباقر درچه‌ای در اصفهان استاد آیت‌الله بروجردی بودند و ایشان شخصیتی بود که پایه‌های تقریب را در افکار آقای بروجردی ایجاد کرد.

وی افزود: اشخاص بزرگی که در کشورهای اسلامی و به‌ویژه مصر و سوریه و لبنان بودند باعث شدند تا کارکرد تقریبی خود را حاکم کنند و باعث شده‌اند تا فقه شیعه در الازهر غریب نباشد و فارغ‌التحصیلان الازهر حالت تنفر نسبت به شیعه نداشته باشند حتی حسن البنا عضو شورای تقریب آیت‌الله‌العظمی بروجردی بود.

رئیس دانشگاه مذاهب و ادیان، درباره جریان‌هایی که برای مقابله با تقریب به‌وجود آمده اند، عنوان کرد: با روی کار آمدن جریان وهابیت در عربستان سعودی و پول کلانی که از نفت به‌دست می‌آید اقلیت 10، 12 میلیون وهابی توانسته‌اند با قدرت پول، خودشان را در جهان به گونه‌ای وحشتناک مطرح کنند و اشغال افغانستان توسط شوروی یکی از بهانه‌های بزرگی بود که توانست عربستان را مطرح کند و آنها القاعده را بنیان گذارند.

وی سقوط صدام حسین را از عوامل مهم فرو ریختن بحث تقریب دانست و با تأکید بر اینکه با سقوط صدام، عربستان خیلی احساس خطر کرد، دلیل این امر را حکومت شیعه ایجاد شده در عراق دانست و افزود: نتیجه دموکراسی در عراق سرکار آمدن حکومت شیعی بود، عربستان به این نتیجه رسید که باید شعبه‌ای از القاعده را در عراق نیز مطرح کند.

حجت‌الاسلام نواب با اشاره به اینکه هم‌اکنون در سیاه‌ترین روز روزگار قرار داریم، گفت: امروز بدون هیچ‌گونه روپوشی باید اعلام کنیم که تقریب سیدجمال،‌ محمد قطب، سید قطب، حسن بنا و تمام روشنفکران عرب به‌طور کامل فرو ریخته است. الان تقریبی در جهان نمانده است. شیخ قرضاوی که از پیشگامان تقریب بود الان کاملاً‌عوض شده، جریان اخوان‌المسلمین یک جریان تقریبی بود، جریان اخوان تأثیرگذارترین جریان در جهان اسلام بود. در ترکیه همه جریانات اخوانی هستند، عربستان، کویت، اردن، عراق و ... اخوانی هستند. اخوان درست، تقریبی است اما چه شد که موج تندروی همه را گرفت و الان وضع اختلاف شیعه و سنی به روزی رسیده است که ما می‌بینیم.

وی با طرح این سؤال که آیا باید ناامید و خسته شد یا تلاش را چندین برابر کرد، حضور جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان کشوری با عقلانیت و خواستار تقریب، اظهار کرد: به نظر من آتش فتنه دیر یا زود خاموش خواهد شد و گفت‌وگوی شیعه و سنی بار دیگر شروع می‌شود و باید طرفدار جدی تقریب و وحدت باشیم.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به مراکز تقریبی در جهان اسلام، گفت: به غیر از آن‌هایی که جمهوری اسلامی ایجاد کرده است هیچ مرکز تقریبی در جهان نداریم. تندروی‌هایی که در خاورمیانه با محوریت عربستان شروع شد، شرایط را به سیاه‌ترین روز روزگار رسانده است. باید تلاش کنیم دوباره به خط تقریب برگردیم.

حجت‌الاسلام نواب در پاسخ به سؤالی درباره پیرایه‌هایی که شیعیان به اسلام اضافه کرده‌اند، گفت: قمه‌زنی روشن‌ترین آن است. افراط‌هایی که در عزاداری‌ها می‌کنیم، برخی شعرهایی که در عاشورا می‌خوانیم، نماز مستحبی که نمی‌خوانیم و ترک کردیم، در جماعت‌هایمان نافله نیست، مستحباتی که اسلام و قرآن گفته‌اند و ما آن‌ها را کمرنگ کرده‌ایم. فاصله‌مان را با اسلام زیاد کردیم. ما هم‌زمان در دو جبهه خرافات و هم در جبهه مبارزه با وهابیت باید عمل کنیم. باید مفهوم شرک و توحید را کاملاً ‌تبیین کنیم.

وی افزود: ما بیشترین سلاح را به سنی‌های کردستان در زمانی که کرکوک و اربیل در خطر بود، دادیم. ما با سنی‌ها مشکلی نداریم، عربستان ما را «لولو» کرده است تا سنی‌ها از این لولو بترسند. اما شاهد هستیم که با این اقدامات دیگر اتحادیه عرب هم فروپاشیده است و درمقابل ثابت و روشن شده است که ما با هیچ سنی در دنیا مشکل نداریم و با حضور عراق، یمن و سوریه جبهه ایستادگی در میان کشورهای عربی در حال شکل‌گیری است که روشن است این جبهه برای حفظ محور مقاومت خواهد بود.

نواب حمایت ایران از بشار اسد را در جهت حفظ محور مقاومت دانست و تأکید کرد: اگر می‌خواهید داعش به قدرت نرسد باید قدرت دست همین خانواده‌ای باشد که توانستند با گروه‌ها و فرقه‌های مختلف کار کنند و با تنوع قومیتی در سوریه این خانواده بهتر می‌توانند آن جا را حفظ کنند چراکه این خانواده به شکل مثالی توانسته‌اند این حکومت را حفظ کنند.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با تأکید بر اینکه در جهان عرب مبنای ما، مخالفت با اسرائیل است، گفت: ما طرفدار ریختن اسرائیلی‌ها به دریا نیستیم ما می‌گوئیم مردم فلسطین در کشوری که هستند باشند ولی حق رأی داشته باشند. نظامی را برای کشور انتخاب کنند و یهودی‌ها، مسلمانان و مسیحیان آنجا زندگی کنند.

وی با اشاره به سفر وزیر امورخارجه کشورمان به پاکستان و انصراف این کشور از همراهی با نظامیان سعودی در جنگ علیه یمن، اظهار کرد: پاکستانی‌ها فقیر و مشکل‌دار هستند، اما پارلمان آن‌ها مردانه گفت که جنگ یمن باید خاتمه پیدا کند، مردم شریفی هستند که با پول خریده نمی‌شوند. یک میلیارد از جمعیت جهان اسلام از شدت فقر، نفسی ندارند که حرف بزنند اما این 10، 12 میلیون وهابی با پول نفت، صدایشان را به بالاترین صدا رسانده‌اند. پول اصلی ایجاد تنش‌ها را قطر و عربستان می‌دهند.

نواب با بیان اینکه ما بین طالبان شیعه و طالبان سنی گیر افتاده‌ایم، عنوان کرد: جریان شیرازی در شیعه، همان جریان طالبان است و می‌بایست با تعاملات بیشتر با نهادهای مختلف تقریبی و آموزشی در جهان اسلام به دنبال تبیین و روشن‌سازی ماهیت اصلی این گروه‌ها باشیم.

یادآور می‌شود، نشست علمی «بررسی جریان‌های تقریبی و مراکز تقریبی در جهان» از سوی معاونت پژوهشی دانشگاه مذاهب اسلامی و در چارچوب کرسی‌های نظریه‌پردازی این دانشگاه برگزار شد.

*منبع: روابط عمومی دانشگاه مذاهب اسلامی