از سنت‌های تلفیقی عربی ـ مالایی تا چراغ راهنمایی با آژیر هشدار به متسابقان + فیلم

به گزارش خبرنگار اعزامی خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به کوالالامپور، مراسم افتتاحیه پنجاه‌وهفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن مالزی با حضور پادشاه مالزی، وزیر دفتر نخست‌وزیری مالزی، 15 داور بین‌المللی و متسابقانی در دو رشته حفظ و قرائت در ساعت 20:40 روز گذشته به وقت مالزی برگزار شد.

آداب ملی؛ معجونی از سنت‌های تلفیقی عربی ـ مالایی

ترکیب آداب و سنت‌های این کشور در بلوک شرقی آسیا با آداب اسلامی و عربی در نوع خود جالب است. البته حاشیه‌های سال‌های گذشته از نظر این تفاوت نگاه، اکنون در برنامه امسال مالزی کمتر به چشم می‌خورد. آداب ملی این کشور بیشتر به سمت عربی شدن پیش می‌رود تا اسلامی شدن؛ به همین خاطر بسیاری از آداب و سنن مردم مذهبی و مراسم مذهبی معجونی از سنت‌های تلفیقی عربی ـ مالایی است. هرچند ذائقه مالایی و ظاهر سنتی این کشور در این آداب جنس خود را بیشتر حفظ کرده است.

غلبه حضور خانواده‌ها در سالن

سیل جمعیت که اکثرا به شکل خانوادگی بودند، از ساعتی پیش از شروع مراسم به تدریج وارد سالن می‌شدند. متسابقین نیز که در هتل جنبی مرکز مستقر بودند، با آرامش وارد سالن مسابقات واقع در طبقه چهارم ساختمان مرکز تجارت جهانی می‌شدند. گرمی و صمیمیت در بین متسابقین به چشم می خورد.

صمیمیت بین اکثر قاریان

اول از همه فرصت دو روزه اقامت در هتل و شرکت در مراسم قرعه‌کشی باعث آشنایی بیشتر متسابقین با یکدیگر شده بود و بسیاری از آنها در دسته‌های دو تا چهار نفره وارد می‌شدند. ثانیا هم‌زبان بودن مخصوصا قاریان عربی بستر مهیایی فراهم کرده بود. علاقه و فعالیت حول محور قرآن و معارف وحیانی آن نیز بر روحیه این قاریان مسلمان تأثیر گذاشته بود. متسابقان در محل خاصی در کنار حاضران عادی مستقر شدند که اسم هر کشور بر روی صندلی‌هایشان نوشته شده بود.

غائب بزرگ مراسم امشب

طبق برنامه قرار بود، ساعت 20:25 به وقت محلی وزیر دفتر نخست‌وزیر و پنج دقیقه بعد، شخص نخست‌وزیر مالزی در قالب تشریفات و اجرای سرود وارد شوند که هر دو مراسم استقبال لغو شد. اگرچه عبدالحلیم معظم شاه، پادشاه مالزی به عنوان مهم‌ترین میهمان مراسم افتتاحیه حضور داشت و وزیر دفتر نخست‌وزیر در کنار وی حاضر شد، اما شخص نخست‌وزیر قطعا غائب بزرگ امشب محسوب می‌شد.

البته بعدا در گفت و گو با عوامل مسابقات مشخص شد که وی در جریان سفر به مناطق زلزله زده نتوانسته است در این جلسه شرکت کند. لازم به توضیح است که سمت پادشاهی در مالزی در دستگاه سیاسی این کشور جایگاه چندانی ندارد و مانند بسیاری از کشورهای اروپایی بیشتر جنبه تشریفاتی دارد.

جریان ساده و آرام برگزاری مراسم افتتاحیه

مراسم با کمی تأخیر همراه بود. اساسا در تمام مراحل آماده‌سازی و برگزاری مسابقات بیشتر عوامل با آرامش کارهای خود را انجام می‌دادند. البته اگرچه آنان قوانین رسمی و جدی برای برگزاری مسابقات داشتند، ولی تمام اتفاقات در صحنه عملیات با روند نرم و توأم با آرامش انجام می‌گرفت. تشریفات استقبال و برقراری نظم بسیار ساده و البته مطلوب بود. بدون هیچ تجهیزات امنیتی، عوامل انضباطی شدید و یا حداقل تذکر با حاضران مراسم به پیش می‌رفت. از دکور سالن تا دیگر جزئیات تشریفاتی مراسم افتتاحیه در سطح بالا و لوکس نبود ولی آرامش ناظر بر انجام مسابقات جالب توجه بود. در کل آنان کار را بسیار سخت و سطح بالا نمی‌گرفتند.

تشریفات پادشاهی و فضای معنوی مسابقات

در لحظه ورود پادشاه تا اتمام مارش و تواشیح معروف مسابقات، تمامی میهمانان ایستاده بودند و این کار برای دقایقی طول کشید تا اینکه با جلوس پادشاه و همراهان وی میهمانان نیز روی صندلی‌های خود نشستند. تشریفات تصنعی و حضور پر سر و صدا اگر چه در مراسمات سیاسی امری طبیعی و مرسوم است و جزو علایق و سنت‌های یک ملت است و قابل نقد چندان نیست؛ اما در فضای معنوی مسابقات قرآن، این مسئله زیبا جلوه نمی‌کرد و کمی با روح تعالیم قرآن فاصله داشت.

نکته دیگر، چه در ابتدای مراسم که محل استقرار مقامات در سن بزرگ مسابقات بود و چه پس از سخنرانی که پادشاه به وسط سالن منتقل شد، جایگاه بسیار متفاوتی در صدر مجلس برای آنان دیده شده بود. اساتید و داوران قرآن در سمت چپ و متسابقین نیز در سمت راست این جایگاه با ارتفاعی بیش از دو متر مستقر بودند.

سه مجری به زبان‌های عربی، انگلیسی و مالایو به اجرای برنامه می‌پرداختند که دو زبان اول را بر زبان مالایی مقدم می‌داشتند. لحن و سبک آنان بسیار جدی البته با کمی رتیم وزین بود.

تغییر فضای مسابقات با تلاوت طاروطی

پس از این مراسم اسامی اعضای کمیته 15 نفره داوران با نمایش کشور، اسم و عکس آنان بر روی صفحه نمایشگر بزرگ سالن پخش شد. در ادامه همین کار برای متسابقین صورت گرفت و در هر دو بخش قرائت و حفظ به طور مجزا نمایندگان کشورها معرفی شدند.

در ادامه تلاوت زیبای عبدالفتاح الطاروطی، استاد شناخته شده از آیات شریفه 29 تا 32 سوره مبارکه فاطر فضای مجلس را رنگ و طراوت قرآنی دارد و آماده شروع مسابقات کرد. تلاوت وی با استقبال برخی از حاضران مالایی نیز مواجه شد.

تواشیح با حرکات موزون

اجرای گروه تواشیح، آخرین برنامه پیش از شروع به کار متسابقین در رشته قرائت بود. این تواشیح که با حضور دو سری از جوانان و نوجوان پسر صورت گرفت، دارای ویژگی‌های خاص همخوانی‌های مذهبی مالزی بود که شامل: حضور اثرگذار موسیقی در جریان همخوانی، ملودی مالایی و حرکات ریتمیک و هماهنگ سر و بدن شکل خاصی به این تواشیح داده بود که معجونی از سبک عربی و مالایی بود. حرکت‌های ریتماتیک اجراکنندگان بیش از حد معمول و عرف بود. به عنوان مثال به سمت راست و چپ حرکت می کردند و یا با دست میکروفون را به بالا و پایین می بردند و گردن و بدن خود را هماهنگ با یکدیگر می‌چرخاندند.

خروج هیئت داوران پیش از تواشیح

هیئت داوران پیش از شروع این اجرا همگی از سالن بیرون رفتند. البته این خروج بیشتر برای رفتن به بخش داوری در دو طبقه پایین‌تر بود تا بحث پخش موسیقی در تواشیح. در گذشته نیز همخوانی مردان و زنان حاشیه‌هایی را برای مسئولین این مسابقات به بار آورده بود که این مشکل در مسابقات بین‌المللی مالزی مرتفع شد. نکته جالب توجه، خرسندی و لذت یکی از قاریان آفریقایی از انی اجرا در مسابقات بود که چند دقیقه فیلم تواشیح را با صدای بلند در سالن پخش کرد.

عکس‌های سلفی و جنب و جوش متسابقان خوش‌ذوق

نکته دیگری که اکنون در همه جای دنیا یک مسئله تکراری است، کار با گوشی موبایل و تبلت در حین مراسم بود که این مسئله در بین داوران و متسابقین نیز نفوذ کرده است. در یک مورد که از نمایشگر بزرگ مستقر در سالن نیز پخش شد، عکس سلفی گرفتن یکی از داوران مالایی در حین قرائت متسابق سنگاپوری در سالن داوری بود و این در حالی بود که داوران دیگر به شکل جدی در حال ارزیابی تلاوت متسابق بودند.

شروع مسابقات با تلاوت‌های ضعیف

در ادامه، نماینده سنگاپور جهت اجرا به روی سن آمد و در همان حال و هوای هیجانی مسابقات هنر خود را به نمایش گذاشت. پس از تلاوت استاد طاروتی شاید توقع جمع برای شنیدن تلاوت زیبا بیشتر شده بود که این امر با سه تلاوت شب گذشته باطل شد. ضعف در تجوید، مهمترین نقطه ضعف و خوش سلیقگی در وقف و ابتدا از محسنات وی بود. دو قاری دوم مسیر ضعیف‌تری را پیمودند و صوت و لحن بسیار ضعیف‌تری داشتند.

چراغ‌ راهنمایی برای تلاوت

دیگر حاشیه جالب این مسابقات وجود چراغ راهنما این‌بار در کنار متسابقان است؛ با روشن‌شدن چراغ سبز وی تلاوت خود را آغاز می‌کند و با گذشت هشت دقیقه، چراغ زرد هشدار همراه با یک آژیر روشن می‌شود. همچنین با روشن شدن چراغ قرمز که همراه با دو آژیر است؛ قاری باید تلاوت خود را در نفس بعدی و در اولین وقف ممکن به پایان برساند.

یک مرحله‌ای بودن مسابقات

پس از قرعه‌کشی و تعیین روز تلاوت متسابقان، قاریان تنها یک نوبت فرصت تلاوت در مسابقات را دارند. یکی از دلایل این مسئله یک مرحله‌ای بودن مسابقات قرآن مالزی است که موجب نمایش تلاوت‌های ابتدایی و تلاوت‌های بسیار قوی در کنار یکدیگر می‌شود. بنابراین تکلیف بیشتر شرکت‌کنندگان با همین اجرا مشخص می‌شود؛ چه اینکه یکی از متسابقان شب گذشته پس از اجرا، چندبار سر خود را به علامت نارضایتی تکان داد و واضح بود که اجرای قوی و در خور توجهی نداشته است.