حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا، منتقد ترجمههای قرآن در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره ترجمه قرآن زندهیاد آیتالله العظمی مشکینی(ره) گفت: آیتالله مشکینی قبل از ترجمه قرآن، یک دوره تفسیر قرآن را نیز نوشته که تفسیرش ساده و پویا بوده و بیشتر برای نسل جوان قابل استفاده بوده که نرمافزار آن نیز موجود است.
وی با اشاره به ترجمه قرآن وی افزود: ترجمه وی چند سال پیش به عنوان ترجمه درجه دو شناخته شد، یعنی ترجمه سیدجلالالدین مجتبوی ترجمه سال شناخته شد و سال بعد ترجمه سیدعلی موسویگرمارودی و حسین استادولی درجه یک شناخته شدند و ترجمه آیتالله مشکینی، بهاءالدین خرمشاهی، سیدهاشم رسولیمحلاتی، سیدمحمدرضا صفوی و کریم زمانی به عنوان ترجمهها درجه دو شناخته شدند.
حجتالاسلام کوشا ادامه داد: ترجمه درجه یک از این حیث است که داوران جایزه کتاب سال امتیاز بیشتری به آنها داده بودند و درجه دو به دلیل امتیاز پایینتر از ترجمههای گفته شده است که البته چندان اختلافی با ترجمههای درجه یک نداشتند.
قلم خوب و روان آیتالله مشکینی در ترجمه قرآن
وی تصریح کرد: ترجمه آیتالله مشکینی با قلم خوب و روان به نگارش درآمده است و عالمی آگاه، مفسر، فقیه و دلسوز بود که میخواست اسلام را آن گونه که شایسته و بایسته است معرفی کند و روی قرآن کریم متمرکز شده بود و سعی میکرد مباحث قرآن بر همگان روشن شود و به انگیزه اینکه نسل جوان بیشتر به قرآن روی آورند، دست به ترجمه زده بود.
حجتالاسلام کوشا در ادامه گفت: وی قبل از اینکه به ترجمه قرآن دست بزند، تفسیری به نام «المبسوط» به عربی نوشته بود که بیشتر مربوط به سوره آل عمران بود و علاوه بر این تفسیر سوره «ص» را قبل از انقلاب و در سال 56 انجام داده بود که طی همین سالها این تفسیر را به من داد تا آن را ویرایش کنم و ویراستار چاپ اول آن من بودم و یک سال قبل از انقلاب در مجلدی جداگانه چاپ شد.
انتشار تفسیر آیتالله مشکینی قبل از پیروزی انقلاب
وی بیان کرد: با انجام تفسیر قرآن، وی انگیزه بیشتری پیدا کرد تا یک دوره قرآن را به فارسی ترجمه کند و دوست داشت کارش در زمان حیاتش عرضه شود و وقتی این کار را انجام داد، پسرش که مسئول انتشارات الهادی است، آن را منتشر کرد و در آن زمان با من تماسی نداشتند و آیتالله مشکینی بیشتر با من در تماس بود و با توجه به اینکه با حسین استادولی تماس بیشتری داشتند، ویراستاری ترجمه را به وی سپردند.
حجتالاسلام کوشا ادامه داد: ویرایش حسین استادولی روی این ترجمه بسیار اثرگذار بود و کار عمدهای هم روی آن انجام داد؛ چرا که وی هم به ادبیات عرب مسلط بود و هم بر روی ترجمههای قرآن اشراف بیشتری داشت تا خود آیتالله مشکینی؛ از این رو استادولی در تصحیح و ویراستاری این ترجمه نقش مهمی داشت.
نقش ویراستاری حسین استادولی در ممتاز بودن ترجمه
این منتقد ترجمههای قرآن با بیان اینکه استادولی در ویرایش ترجمه سیدجلالالدین مجتبوی نیز اثرگذار بود، اظهار کرد: اگر استادولی این ترجمه را ویراستاری نمیکرد، ممتاز شناخته نمیشد و حق ویراستاری ایشان باید محفوظ بماند و از نظر معنوی وی حق بزرگی بر گردن این مترجمان دارد و قطعاً ترجمه گرمارودی، مجتبوی و مشکینی با ویراستاری استادولی به ترجمههای ممتازی تبدیل شدهاند و ترجمه الهیقمشهای که به تصحیح وی بوده، نسبت به چاپهای دیگر برجسته است و ترجمه منظوم صفی علیشاه براساس ترجمه استادولی توسط حامد ناجی اصفهانی تحقیق و تصحیح شده است.
وی یادآور شد: معلوم میشود که استادولی در این ترجمهها نقش اثرگذاری داشته است و روی هم رفته، ترجمه آیتالله مشکینی از نوع تطبیقی متمایل به تفسیری است و برای همگان هم مفید است؛ چون گاهی در میان آیات، برخی مضامین را در کروشه و پرانتز به خوبی توضیح دادهاند و مفهوم آیه روشن میشود.