سیاست‌های جدید عرصه فضای مجازی؛ فرصتی برای دیپلماسی عمومی
گروه سیاسی: سه راهبردی که از سوی مقام معظم رهبری با عنوان «خروج از حالت انفعال در عرصه فضای مجازی»، «حضور فعال و تأثیرگذار» و «تولید محتوای اسلامی متقن و جذاب» عنوان شد را می‌توان به مثابه فرصتی برای دیپلماسی عمومی در جهت مقابله هوشمندانه با ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی دانست.
«خروج از حالت انفعال در عرصه فضای مجازی»، «حضور فعال و تأثیرگذار» و «تولید محتوای اسلامی متقن و جذاب» سه راهبردی بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای جدید شورای عالی فضای مجازی بیان کردند.
سه راهبرد جدید در فضای مجازی و عبور از حالت سلبی به ایجابی
این سه دستور مهم را می‌توان در نگاه کلان به نوعی یک دستورالعمل و نگاه جدید نسبت به فضای مجازی در عرصه حاکمیتی دانست که نظام می‌خواهد از حالت سلبی صرف در مواجهه با فضای مجازی به یک حالت ایجابی یا به تعبیر رهبر انقلاب حضور فعالانه و تأثیرگذار در این فضا برسد که البته این به معنای کنارگذاشتن کامل روش‌های سلبی در برخورد با ناهنجاری‌های موجود در فضای مجازی نیست.
به لحاظ شرایط و تحولات سیاسی، بین‌المللی و فرهنگی نیز اتخاذ سیاست‌های جدید در عرصه فضای مجازی نیز بیش از پیش ضروری می‌نمود. امروز عرصه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را می‌توان فضایی برای دیپلماسی عمومی و انتقال دیدگاه‌ها، نظرات و ارزش‌ها دانست که بهره‌گیری مناسب از آن می‌تواند به عنوان ابزاری برای مقابله با ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی مورد استفاده قرار گیرد که این مسئله خود مستلزم شناخت مختصات فضای مجازی، گروه‌های هدف، تهدیدات و شبهات مطرح شده، طرح مسئله و پاسخگویی سریع، به موقع و با جاذبه است.
به همین جهت است که دیگر امروزه نمی‌توان با قرار گرفتن در حالت سلبی، انفعالی و دفاعی صرف از طریق فیلترینگ و دیگر روش‌های تقابلی به اهداف مدنظر خود از حضور در فضای مجازی دست یافت، از همین رو همانطور که زمانی رهبر معظم انقلاب در عرصه نظامی استراتژی «تهدید در برابر تهدید» را مطرح کردند در فضای مجازی نیز امروز باید به حالت هجومی درآمد که البته جنس آن با جنس فعالیت در عرصه نظامی بسیار متفاوت‌تر است و نیاز به هنرمندی و ظرافت بیشتر دارد زیرا هدف در اینجا تولید محتوا و پیام برای جذب و تغییر دیدگاه‌های منفی نسبت به ایران و اسلام است در حالی که در عرصه نظامی و دفاعی، هدف از پیشرفت، بازدارندگی و ایجاد رعب در دشمنان برای خنثی کردن مقاصد احتمالی هجومی آنان است.
اهمیت ایجاد جذابیت در کنار حفظ اصول و رعایت خطوط قرمز
اما حضور فعال و تأثیرگذار در فضای مجازی نیازمند محتواست و قرار نیست به بهانه ایجاد جذابیت و تغییر دیدگاه‌ها، خطوط قرمز و اصول دینی را زیرپا گذاشت و تولید محتوا و پیام کرد. این محتوا در عین اینکه باید جذاب، استدلالی و اقناعی باشد در عین حال باید برگرفته و مبتنی از آموزه‌های قرآنی و اسلامی باشد زیرا بهترین پاسخ به اسلام‌هراسی ارائه پیام و محتوا بر مبنای اسلام است تا اسلام حقیقی از اسلام بدلی متمایز شود.
در این راستا نامه رهبرمعظم انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکایی می‌تواند مسیر چگونگی حضور در فضای مجازی را مشخص نماید که ایشان در آن نامه بر توجه به منابع اصیل در شناخت اسلام تأکید کردند که می‌تواند به عنوان راهنمایی برای نوع و شکل حضور جذاب در فضای مجازی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
در اینجاست که باید افرادی در این عرصه حضور یابند که علاوه بر آشنایی با ویژگی‌های فضای مجازی و چگونگی ساختن محتوای جذاب و شوق‌برانگیز از آگاهی‌های دینی و اسلامی مناسبی نیز برخوردار بوده تا بتوانند با تلفیق این ویژگی‌ها در کنار هم حضور مؤثری در فضای مجازی داشته باشند.
به نظر می‌رسد در شرایط امروز ایران، منطقه و جهان و تهدیداتی که امروز جهان اسلام را دربرگرفته است باید از طریق یک اتاق فکر و با حضور متخصصان برجسته عرصه فضای مجازی و جامعه دانشگاهی و حوزوی آشنا به این فضا از یک سو و حمایت و پشتیبانی نهادهای سیاسی و فرهنگی کشور نقاط ضعف و قوت خود در این فضا را شناسایی کرد و از کوچکترین فضاها و فرصت‌ها برای رساندن پیام و محتوا به سادگی عبور نکرد، زیرا هر فرد در فضای مجازی می‌تواند به اندازه و حتی بیشتر از یک دستگاه عریض و طویل اداری تأثیرگذاری داشته باشد که این مسئله نیازمند یک نقشه راه برای چگونگی حضور فعالانه همراه با تولید محتوای مناسب اسلامی است.
مهدی مخبری
