تشریح وضعیت زیر‌ساخت‌های پژوهشی/ توجه ویژه وزارت علوم به انتشار بین‌المللی نشریات داخلی
گروه دانشگاه: مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم با تشریح وضعیت زیر‌ساخت‌های پژوهشی، انتشارات بین‌المللی، و تخلفات پژوهشی، از توجه ویژه وزارت علوم به ساماندهی نشریات و موسسات علوم انسانی خبر داد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، محسن شریفی، مدیر کل دفتر سیاست گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم در نشست خبری که صبح یکشنبه 23 شهریور در محل این وزارتخانه برگزار شد، به تشریح وضعیت علمی کشور بر اساس رتبه بندی پایگاه‌های بین‌المللی نظیر ISI و اسکوپوس پرداخت و گفت: با توجه به گزارش‌های پایگاه‌های استنادی می‌توان به سنجش و پایش دقیق تولید علم کشور پرداخت که بر اساس داده‌های آماری 2 پایگاه استنادی اسکوپوس و ISI تولیدات علمی در کشور از جایگاه خوبی برخوردار است.
رتبه 16 جهانی بر حسب اسکوپوس و رتبه 18 جهانی بر حسب ISI
وی گفت: در سال 2012 تعداد مقالات علمی نمایه شده کشور در پایگاه استنادی اسکوپوس 40 هزار و 300 مقاله بوده است که در سال 2014 به بیش از 41 هزار و 300 مقاله افزایش یافته است؛ همچنین رتبه 17 ایران در تولیدات علمی این پایگاه در سال 2012 ارتقا یافته است و اکنون در جایگاه 16 جهان و اول منطقه قرار داریم.
وی با اشاره به رتبه‌بندی موسسه اطلاعات علمی (ISI) نیز گفت: در سال 2012 بالغ بر 30 هزار و 300 مقاله علمی پژوهشگران کشورمان در این موسسه نمایه شده که این تعداد هم اکنون بالغ بر 31 هزار مقاله است؛ بر اساس شاخص های ISI ایران رتبه 20 تولیدات علمی دنیا در سال 2012 را به خود اختصاص داده بود که هم اکنون با 2 پله صعود در جایگاه 18 جهان و دوم منطقه قرار دارد.
170 پژوهشگر کشور در بین 1 درصد برترین دانشمندان جهان
وی با اشاره به افزایش سهم مقالات برتر ایران در پایگاه‌های استنادی جهان از 0/82 درصد به 1/56 درصد، بیان کرد: هم اکنون 170 دانشمند و پژوهشگر کشور در بین 1 درصد برترین دانشمندان جهان قرار دارند؛ همچنین 13 دانشگاه کشور در سال 2015 جزء 1 درصد برتر دانشگاه‌های دنیا قرار گرفته‌اند.
محسن شریفی با اشاره به 1130 نشریه وزارت علوم، یکی از سیاست‌های در دست اجرای وزارت علوم را توسعه کمی و کیفی نشریات داخلی دانست و افزود: هم اکنون کمیسیون نشریات وزارت علوم، کمیسون نشریات وزارت بهداشت و کمیسیون نشریات حوزه، 3 کمیسیونی هستند که به اعتبارسنجی نشریات درون کشور می‌پردازند و وزارت علوم در نظر دارد با ارزیابی و پایش مستمر نشریات حضور نشریات داخلی در عرصه بین المللی را پررنگ سازد.
وی توسعه کمّی هدفمند بر اساس طرح آمایش موضوعی نشریات و ارتقای سطح کیفی نشریات وزارت علوم را از مهمترین برنامه‌های معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم دانست و افزود: به این منظور سامانه ارزیابی نشریات وزارت علوم برای نخستین بار تمام نشریات این وزارتخانه را مورد ارزیابی قرار داد که 32 نشریه رتبه A مثبت گرفتند، 411 نشریه نمره A و 163 نشریه نمره B و 446 نشریه نیز رتبه C دریافت کردند؛ اگر نشریه ای در 3 ارزیابی پیاپی موفق به اخذ رتبه مناسب نشود پس از 3 بار اخطار نسبت به لغو مجوز آن اقدام خواهیم کرد.
22 نشریه داخلی در ISI نمایه می‌شوند
وی با اشاره به 22 نشریه داخلی که در ISI نمایه می‌شوند، یکی از فعالیت‌های معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم را طرح نمایه سازی نشریات داخلی در پایگاه های معتبر دنیا دانست و گفت: در گام نخست این طرح به شناسایی بالغ بر 150مجله انگلیسی زبان درون کشور پرداختیم که بر اساس 16 شاخص مد نظر موسسه اطلاعات علمی آن‌ها را رتبه‌بندی کرده‌ایم و در نظر داریم با برگزاری کارگاه‌های آموزشی این نشریات را با ضوابط نمایه‌سازی در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی آشنا سازیم و امیدواریم سالانه 3 تا 5 نشریه کشور را در پایگاه‌های استنادی نظیر ISI نمایه کنیم.
شریفی گام دوم این طرح را شناسایی و تقویت مجلات فارسی زبانی دانست که خلاصه مقالات آن‌ها به زبان‌های رایج دنیا ترجمه شده و ابراز امیدواری کرد با توانمندسازی این نشریات نیز در ISI نمایه شوند.
وی با اشاره به بالغ بر 700 موسسه و نهاد پژوهشی دولتی و غیر دولتی در کشور، گفت: برنامه وزارت علوم برای این موسسات توسعه کمی هدفمند و کیفی سازی فعالیت‌های آن‌هاست و هدف وزارت علوم این خواهد بود که هر کدام از این موسسات برنامه راهبردی داشته باشند و هر ساله گزارشی از عملکرد خود ارائه کنند.
مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم با اشاره به جایگاه ویژه قطب‌های علمی کشور در تولید علم گفت: این قطب‌ها که طی 13-14 سال گذشته فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، دارای برنامه 5 ساله‌اند که امسال سال پایانی برنامه 5 ساله سوم آن‌ها است و دبیرخانه قطب‌های علمی مهیای ارزیابی برنامه 5 ساله سوم این قطب‌ها است.
154 قطب علمی فعال در کشور
شریفی با اشاره به 154 قطب علمی فعال در کشور گفت: در پیش نویس برنامه ششم توسعه نیز نقش ویژه‌ای برای این قطب‌ها تعیین شده است؛ هدف فعالیت قطب‌ها برنامه محور بودن متناسب با نیاز جامعه و توجه به ایجاد جایگاه مرجعیت علمی در حوزه تخصصی توسط هر کدام از قطب‌ها است.
وی به برنامه ویژه معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم در خصوص علوم انسانی نیز اشاره کرد و گفت: این توجه شامل نشریات و موسسات علوم انسانی است و مهمترین اقدام این معاونت ایجاد شورای توسعه پژوهش و فناوری در علوم انسانی و هنر است که آیین نامه این شورا ابلاغ شده است و مهمترین اهداف این شورا هدفمندسازی واحدها و پایان‌نامه‌های علوم انسانی است و کیفی سازی، نظارت و برنامه‌ریزی‌های کلان حوزه علوم انسانی توسط این شورا صورت می‌پذیرد.
وی در پاسخ به سوال ایکنا مبنی بر ساز و کار برخورد با تخلفات پژوهشی در دانشگاه ها گفت: تخلفات پژوهشی گستردگی زیادی دارد و ابعاد مختلفی را شامل می‌شود. وظیفه معاونت پژوهشی شناسایی نوع و تخمین میزان تخلف است و برخورد با متخلفین از وظایف این معاونت نیست.
وی افزود: فعالیت های صورت گرفته در معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم در خصوص تخلفات پژوهشی جنبه پیشگیرانه دارد و سعی کرده ایم با افزایش سطح معلومات دانشگاهیان و پژوهشگران نسبت به مصادیق تخلف آن‌ها را با این مقوله آشنا سازیم؛ همچنین تمام نشریات خارجی فاقد اعتبار علمی را شناسایی کرده‌ایم که شامل 240 نشریه و 10-11 پایگاه است و نام آن‌ها را اعلام کرده‌ایم تا مورد استناد پژوهشگران داخلی قرار نگیرند.
