افزایش سلامت معنوی؛ برنامه ویژه وزارت بهداشت برای سالمندان

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در آستانه روز جهانی سالمند و هفته ملّی سالمندان نشست خبری با حضور علی اکبر سیاری، معاون بهداشتی وزارت بهداشت پریسا طاهری، رئیس اداره سالمندان این وزارتخانه و احمد دلبری مدیر کل بهزیستی استان تهران و رئیس پژوهشگاه سالمندی سازمان بهزیستی کشور به تشریح برنامه‌ها و فعالیتهای انجام گرفته در حوزه سالمندی کشور پرداختند.

در ابتدای این نشست سیاری با بیان اینکه براساس آخرین سرشماری کشور در سال 90 بیش از یک میلیون و 600 هزار سالمند در کشور وجود داشته است، اظهار کرد: با توجه به این حدیث پیامبر مکرم اسلام مبنی بر اینکه احترام سالمند به منزله احترام به مقام الهی است اگر به سالمندان احترام بگذاریم کرامت انسانی را گرامی داشته‌ایم.

وی افزود: بر همین اساس امسال تصمیم بر این است که با همکاری مشترک وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی کشور برنامه‌‌ای برای سالمندان تهیه کرده تا بتوانیم جمعیت سالمند سالمی داشته باشیم.

سیاری با بیان اینکه 70 درصد جمعیت کشور در حال حاضر بین 15 تا 65 است عنوان کرد: به دلیل رشد جمعیت در سال‌های 60 و 50 زودتر از کشورهای جهان به سالمندی می‌رسیم که این به دلیل افزایش امید به زندگی به میزان 20سال و کاهش مرگ و میر است ما باید از این فرصت طلای جهت بهره بردن دانش و تجربه این جمعیت سالمند استفاده کنیم.

در ادامه وی به تحقیقی که در سال 90 از 1300 نفر از سالمندان کشور انجام گرفت اشاره و تصریح کرد: از این افراد 27 درصد بیکار 17 درصد بدون حمایت مالی 32.7 درصد دارای رضایت از زندگی 8.9 درصد تنها زندگی می‌کردند اما از این میزان 52 درصد احساس تنهایی کرده که باید برای این مسئله چاره‌ای بیندیشیم.

معاون وزیر بهداشت ادامه داد: از نظر جسمی 22 درصد این افراد دارای مشکلات اسکلتی 38 درصد فشار خون 24 درصد مشکلات قلبی، 32 درصد چربی خون، 31.8 درصد مشکلات شنوایی و 52 درصد مشکلات بینایی بوده‌اند.

وی تاکید کرد: باید علاوه بر سلامت جسمی این افراد به فکر سلامت معنوی، روانی و رفاهی آنها نیز باشیم. در حوزه سلامت جسمی و روانی و همچنین معنوی وزارت بهداشت برنامه‌های خاصی را پی می‌گیرد از سوی دیگر در حوزه رفاهی و سلامت اجتماعی نیز سازمان بهزیستی وزارت بهداشت را یاری می‌کند. ما باید این چهار مسئله سلامت جسمی، روانی، معنوی و رفاه اجتماعی را تقویت کرده به این دلیل که آمارها سالمندان به حمایت دارند را تقویت کنیم.

سیاری در ادامه به این حدیث که «کسی که پیران ما را احترام نکند و بر خردسالان ترحم نداشته باشند از ما نیست، سالمندان احترام بگذارید تا در قیامت رستگار شوید» اشاره و تاکید کرد: باید با توجه به افزایش تحرک، وجود تغذیه سالم و مناسب و حمایت اجتماعی کاری کرد که سالمندان سالمی داشته باشیم.

وی با اشاره به عواملی که در پیری زودرس وجود دارد اظهار کرد: یکی از عواملی که در مسئله سالمندان وجود دارد کاهش رادیکال‌های آزاد به وسیله ویتامینهاست این رادیکالها موجب پیری زودرس شده و بیشتری مشکلات را بر سالمندان ما متحمل می‌کند.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت بیان کرد: سه عامل کاهش شنوایی، بینایی و تعادل جسمی می‌تواند سالمندی را دلچسب کند افرادی هستند که احساس ناتوانی دارند اگر بتوانیم این احساس را زود تشخیص دهیم می‌توانیم از بسیاری بیماری که سالمندان را درگیر خود می‌کند پیشگیری نمایم.

وی ادامه داد: افرادی که بدون هیچ دلیلی 5 درصد از وزن خود را از دست داده بینایی یا شنوایی آنها کاهش یافته در رفت و آمد و راه رفتن دچار تعلل می‌شوند همچنین دچار اختلال حافظه می‌شوند افرادی هستند که باید بلافاصله به آنها توجه کرده تا بتوانیم از بیماریهای آتی این افراد پیشگیری کنیم. هر فرد بالای 70 سالی که این علائم در او دیده می‌شود را باید مورد معاینه قرار داده علت را جستجو کرده تا بتوانیم براساس این علتها از بیماری او پیشگیری کنیم.

در ادامه این نشست پریسا طاهری رئیس اداره سالمندی وزارت بهداشت نیز با بیان اینکه سالمندی بحث جدیدی نبوده اما تغییرات جمعیتی و شرایط جهانی موجب گردشده یده که این بحث چالش برانگیز باشد، عنوان کرد: سال 2015، 900 میلیون سالمند در جهان وجود داشته است که پیش بینی می‌شود این میزان به 2 میلیارد نفر در سال 2050 برسد.

وی عنوان کرد: آمار تکان دهنده این است که افراد سالمند در حال حاضر از کودکان زیر 4 سال پیشی گرفته و این پیش بینی وجود دارد که تعداد آنها در سال 2050 از کودکان زیر 14 سال نیز پیشی بگیرد متاسفانه این تغییرات در کشورهای در حال توسعه و فقیر بیشتر مشاهده می‌شود. 60 درصد این سالمندان در کشورهای کمتر توسعه یافته و یا در حال توسعه هستند.

وی با بیان اینکه بیشترین جمعیت سالمند کشور در ایران وجود دارد، اظهار کرد: جوانترین استان سیستان و بلوچستان با 4.72درصد جمعیت سالمند و گیلان با 11.55 درصد سالمندان جوانترین و پیرترین استان کشور و تهران با جمعیت سالمندی 9.2 درصد نهمین استان کشور از این حیث می‌باشد.

طاهری بیان کرد: وزارت بهداشت براساس بند 7 سیاستهای ابلاغی جمعیتی از سوی رهبر معظم انقلاب امسال شعار خود را بر سلامت جمعیت سالمند و تکریم منزلت اجتماعی آنان انتخاب کرده و در این راستا این جمعیت را تقسیم بندی کرده تا براساس آن بتواند نیازهای این طیف جمعیتی را برآورده کنند. در حال حاضر برنامه کلانی وجود دارد که شامل مراقبت ادغام یافته مشتمل بر 15 بیماری می‌شود.

طاهری ادامه داد: براساس طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت هر گاه سالمندی جهت دریافت خدمات سلامت مراجعه کند نخست باید غیر پزشک او را معاینه کرده و در صورت نیاز به پزشک و متخصصان تغذیه، مشاوره‌های سلامت روان ارجاء داده می‌شود. در این میان بیماری‌های دیابت، شنوایی، بینایی، مشکلات اختلال خواب خواب آنها بررسی و دستور العملهای لازم صادر می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر پیشگیری بیماری براساس اصلاح سبک زندگی عنوان کرد: براساس پروتکلی در وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی افرادی دوره دیده کلاسهای را برای اصلاح سبک زندگی سالمندان برگزار می‌کنند.

وی تاکید کرد: یکی از اهداف اصلی وزارت بهداشت رصد کردن سالمندان در کاهش مرگ زودرس آنان است، کاهش مرگ زودرس و کاهش میزان وابستگی سالمند یکی از اهدافی است که در وزارت بهداشت پیگیری می‌شود.

رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت اعلام کرد: نسخه دوم سند ملّی تحول نظام سلامت، رفاه و منزلت سالمندان براساس فرهنگ اسلامی با کمک بهزیستی ارتقاء یافته و قرار است به زودی نهایی شود که نسخه نخست آن در سال 90 از سوی وزارت بهداشت تصویب شده بود.

وی همچنین با اشاره به 30 شهریور و روز جهانی الزایمر بیان کرد: در هر دو ثانیه یک نفر در جهان به بیماری اختلال حافظه پیش رونده مبتلا شده که شایعترین آن الزایمر است در ایران نیز در حال حاضر 600 هزار نفر مبتلا به این بیماری وجود دارد و باید هر چه زودتر برای پیشگیری آن فکری کرد.

وی در پاسخ به ایکنا مبنی بر کمک به افزایش سلامت معنوی سالمندان اظهار کرد: این مسئله در چهارچوب برنامه‌های سلامت روان هم از سوی اداره سالمندان و هم از سوی اداره سالمندی وزارت بهداشت پیگیری می‌شود و همچنین امیدواریم نهادهای مذهبی و دینی مانند حوزه علمیه قم در این راستا با ما همکاری کرده تا بتوانیم برنامه جامعی برای آنها فراهم آوریم.

در ادامه این نشست احمد دلبری، مدیرکل  بهزیستی استان تهران و رئیس پژوهشگاه سالمندی سازمان بهزیستی نیز با تاکید بر اینکه سالمندی در صورت عدم مدیریت چالش برانگیز می‌شود گفت: امسال شعار هفته ملی سالمند «سلامت و رفاه سالمند به عنوان نماد توسعه پایدار» انتخاب شده است.

وی ادامه داد: بحث دیگری که در مورد آن نگرانی وجود دارد مسئله حمایت از خانواده‌های سالمندان است که در این راستا سیستم‌های رسمی و غیر رسمی وجود ندارد. بر اساس دغدغه‌های سالمندی موجود در سیاست‌های ابلاغی جمعیت در بندهای 6 و 7 بحث به امید به زندگی که در مسئله توسعه پایدار باید به آن توجه کنیم که متاسفانه در این مورد نیز سیاست‌های بهداشتی و رفاهی کفایت نداشته زیرا تنها به مسئله افزایش عمر توجه داشته و دیگر ملزومات آن را فراموش کرده است.

دلبری اظهار کرد: مسئله سبک زندگی سالمندان از جمله مواردی است که برای رسیدن به جمعیت سالمند سالم و پویا به آن توجه داشته باشیم و در این راه باید کمترین مشکلات و وابستگی را این افراد احساس کنند و همچنین میزان مشارکت اجتماعی آنان افزایش یابد.

مدیر کل بهزستی استان تهران اضافه کرد: امنیت مالی سالمندان و مراقبان آنان امری است در توسعه پایدار باید به آن توجه کرده و این مسئله در اولویت برنامه‌های خود قرار دهیم.

وی تاکید کرد: سالمندی الزاما همراه با ناتوانی نیست بلوغ عقلی که در سالمندی وجود دارد اگر بتوانیم از آن استفاده کنیم می‌توانیم بسیاری از مشکلات پیش روی کشور را بر اساس آن حل کنیم.

وی همچنین در ادامه با بیان اینکه یکی از مسائل مهم سالمندان کسب درآمد مالی است عنوان کرد: در این راه باید به دنبال منابع مالی درآمدی و افزایش رفاه زندگی سالمندان باشیم در این راستا سازمان بهزیستی در روستاها طرح شهید رجایی را پیش برده اما هنوز این طرح نیز کفایت نمی‌کند. دومین مسئله‌ای که برای افزایش سطح درآمد وجود دارد مسئله هدفمندی یارانه‌ها و اختصاص بخشی از آن به سالمندان کشور است در حال حاضر هر سالمند میزان 60 هزار تومان یارانه دریافت می‌کند به محض ورود به سرای سالمندان این میزان به 400 هزار تومان رسیده و برای آنها در این سراها هزینه‌ها می‌شود. همچنین طرحی از سوی سازمان بهزیستی و وزارت رفاه وجود دارد مبنی بر اینکه افرادی که به مراقبت سالمندان اقدام می‌کنند بخشی از حقوق و مالیاتهای سالمندی را دریافت می‌کنند. سالمندان چون دارای مشکلات بیماری هستند نیاز به مستمری کامل نیز دارند.

دلبری افزود: کمتر از 3 درصد سالمندان نیاز به مراقبت داشته که بهترین نوع آن مراقبت در محل و از سوی خانواده انجام می‌گیرد در حال حاضر 64 آسایشگاه شبانه روزی در تهران وجود داشته که 4500 نفر در آنها نگهداری می‌شود.

وی همچنین اظهار کرد: به دلیل نیاز به ارائه خدمات مراقبت از سالمندان فعال کردن مراکز روزانه را از سوی بخش خصوصی و خیریه‌ها آغاز کرده‌ایم و در حال حاضر 800 هزار نفر سالمند تحت حمایت اداره کل بهزیستی استان تهران هستند.

وی تاکید کرد: به دلیل نیاز‌ به مراقبت‌های بیشتر از جمعیت سالمند کشور نیازمند کمک خیرین و بخش خصوصی بوده و امیدواریم مراکز با ما همکاری لازم را داشته باشند. در ایران زنگ خطری سلامت سالمند به صدا درآمد که ارگان و مسئولان کشور حتما باید برای آن برنامه ریزی لازم را داشته باشند.

در ادامه در پاسخی به پرسشی از ایکنا مبنی بر توسعه خدمات سلامت به سالمندان در منازل از سوی وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی طاهری رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت عنوان کرد: براساس اجرایی شدن طرح تحول سلامت وزارت بهداشت موظف است در پی فراخوان‌های اعلامی برای مراجعه سالمندان اگر آنها نتوانستند به هر دلیلی مراجعه کنند وزارت بهداشت موظف بوده به سراغ آنها رفته و در منزل به آنها خدمات ارائه دهد.

وی تاکید کرد: آنچه که به صورت سیستمایک این خدمات را ارائه بدهد کم بوده و تنها از سوی نهادهای مانند جهاد دانشگاهی پیگیری می‌شود.

دلبری با اشاره با همکاری با شهرداری تهران مبنی بر ارائه خدمات به سالمندان و در سرای محله عنوان کرد: در حال حاضر در 22 محله تهران سراهای سالمندی وجود داشته که قرار است سالمندان در این سراها خدمات دریافت کنند.

وی افزود: ما به دنبال تخصصی بودن و در دسترس بودن خدمات بودیم و در این راستا از نهادهای مانند جهاد دانشگاهی که پیش گام خدمات سالمندان در منازل هستند درخواست همکاری داریم.

وی یاد آور شد: در حال حاضر بیش از 40 نفر دانشجوی سالمند شناسی در دانشگاه علوم بهزیستی تحصیل کرده و امیدواریم که مسئله آموزش سالمندی نیز در اولویت برنامه‌های وزارت بهداشت قرار گیرد.