گذری بر زندگی مؤلف نهج‌البلاغه/ مراوده با تمام علما خواه شیعه خواه سنی
کانون خبرنگاران نبأ: صفت بارز شیخ سعه صدر و آزاداندیشی بود که باعث می‌شداز تمام علما و دانشمندان دیگر ادیان و مذاهب با نیکی یاد کند و با آن‌ها مرواده داشته باشد؛ صفتی که متاسفانه خلأ آن در جامعه امروزی ما بسیار مشاهده می‌شود و ناآگاهی بعضی از خواص در کنار دسیسه چینی‌های دشمنان اسلام باعث بروز جنایاتی بسیار شده است.
به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، حدود چهارصد سال بعد از زندگی علی بن ابیطالب(ع) در شهر بغداد پسری به دنیا آمد که سهم به‌سزایی در تبلیغ خطبه‌ها نامه‌ها و سخنان و کلمات قصار آن حضرت داشت. نسب او از پدر با پنج واسطه به امام موسی کاظم امام هفتم شیعیان و از مادر با شش رابطه به علی بن الحسین(ع) امام چهارم شیعیان می‌رسد و از این رو پدر و مادر این پسر هر دو سادات علوی و از نوادگان حسین بن علی هستند.
سید رضی نامی است که بعدها این پسر با آن برای تمام مسلمانان شناخته شد؛ پدر سید رضی بارها به منسب نقابت (سرپرستی علویان و سادات) دودمان ابوطالب در بغداد منسوب شد.
مرقد شیخ مفید
اولین استاد سید بزرگوار شیخ مفید بود و در باب نحوه آشنایی و قبولی ایشان به شاگردی داستانی نقل شده است مبنی بر اینکه ایشان یک شب حضرت فاطمه(س) را در عالم رویا مشاهده کردند که دست حسن و حسین را که کودک بودند گرفته و نزد شیخ آورده و از او درخواست می‌کند تا به آن‌ها فقه بیاموزد و در این حالت آشفته از خواب می‌پرد.
فردای آن شب در حجره خود نشسته بود که زنی را می‌بیند که دست دو کودک را گرفته و وارد حجره می‌شود و از شیخ می‌خواهد که به آن‌ها علم فقه بیاموزد. شیخ مفید منقلب می‌گردد و جریان خواب شب قبل را برای آن زن بازگو می‌کند و از آن روز آموزش علم فقه را به کاتب نهج‌البلاغه آغاز می‌کند.
لازم به ذکر است کودک دیگری که همراه مادر شیخ رضی بود برادر ایشان سید مرتضی صاحب کتابخانه‌ای بود که بعدها یکی از منابع شیخ رضی برای نوشتن نهج‌البلاغه شد؛ از دیگر استادان سید رضی می‌توان به نام‌هایی همچون ابوعلی فارسی، قاضی سیرافی، قاضی عبدالجبار، ابن نباته، عثمان بن جنی موصلی بغدادی، هارون تلعکبری، سهل بن دیباجی نیز اشاره کرد.
شیخ رضی در میان اهل‌سنت هم دارای شهرت علمی و اخلاقی خاص بود و این محبت به دلیل صفت بارز شیخ مبنی بر سعه صدر و آزاداندیشی بود که باعث می‌شد ایشان از تمام علما و دانشمندان دیگر ادیان و مذاهب با نیکی یاد کند و با آن‌ها مرواده داشته باشد.
صفتی که متأسفانه خلأ آن در جامعه امروزی ما بسیار مشاهده می‌شود و نا آگاهی بعضی از خواص در کنار دسیسه چینی‌های دشمنان اسلام باعث بروز جنایاتی بسیار شده است. از ویژگی‌های دیگر شیخ رضی دانش دوست بودن و شاگردپروری بود و این فضایل اخلاقی باعث شد تا شیخ مدرسه‌ای را تأسیس کند با نام دارالعلم که در سطح عالی در زمان خود قرار داشت و در این مدرسه کتابخانه‌ای داشت که از تمام علوم کتاب داشت و به طلاب کلید شخصی داده بود تا هر گاه می‌خواهند از آن استفاده کنند و نتیجه این زحمات شاگردانی چون سید عبداللّه کبایکی حسینی جرجانی، محمد بن علی حلوانی، سید علی بن بندار بن محمد قاضی هاشمی، ابوبکر نیشابوری، ابوالحسن مهیار دیلمی، ابومنصور محمد بن ابی نصر عکبری بودند.
نهج‌البلاغه را شیخ شش سال قبل از وفات خود یعنی در سال 400 قمری نوشت، با استفاده از دانش وسیع و ذوق سرشار خود و کمک گرفتن از کتابخانه برادر خود شیخ مرتضی که در قبل اشاره شد و استفاده از کتابخانه شاپور ابن اردشیر وزیر شیعی بها الدوله دیلمی که بالغ بر ده هزار نسخه کتاب داشت در سه بخش خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات قصار نوشت و نام این مجموع زیبا را نهج‌البلاغه(روش رسا سخن گفتن) گذاشت.از دیگر آثار این عالم بزرگوار که مورد احترام همه مسلمانان حال و گذشته است، می‌توان به کتبی چون تلخیص البیان عن مجازات القرآن، حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، المجازات النبویة، خصائص الائمة، دیوان الشریف الرضی وی در سال 406 قمری در سن 47 سالگی دار فانی را وداع گفت و در کنار قبر امام موسی کاظم(ع) و امام جواد(ع) به خاک سپرده شد.
محمدعلی نادعلی
