تأکید منابع حدیثی اهل سنت بر جایگاه والای امام حسین(ع) نزد پیامبر(ص)

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، «محمود ایوب»، استاد اسلام و روابط مسیحی ـ مسلمان مدرسه علوم دینی «هارتفورد» آمریکا در مقاله‌ای با عنوان «فضائل امام حسین (ع) در منابع حدیثی اهل سنت» به بررسی جایگاه امام حسین(ع) نزد مسلمانان در همه ادوار می‌پردازد.
در زیر بخش‌هایی از این مقاله آورده شده است:
«تاریخ بشر همواره شاهد نزاع مستمر میان خوب و بد، درست و غلط، نیکوکاری و شرارت و پرهیزگاری و فساد بوده است. این نزاع لایزال حکم خداوند بود هنگامی که آدم، یک موجود خاکی، را به زمین فرستاد تا در این نزاع داخل شود. در نتیجه این کشمکش و نزاع است که انسان‌ها به سعادت ابدی دست می‌یابند و یا دچار شقاوت می‌شوند.
نگاهی به تاریخ ملل، اهمیت جهانی این نزاع را نشان می‌دهد چراکه در همه دوران‌ها و در هر شرایطی وجود داشته است. به همین دلیل است که قرآن از ما بارها و بارها می‌خواهد که به عاقبت کسانی که پیش از ما بوده‌اند فکر کنیم. این نزاع در نهایت نزاع میان حق و نفس، میان حقیقت و دروغ و میان هدایت حقیقی و گمراهی آشکار است.
این نزاع در هیچ‌کجا سخت‌تر از زندگی حضرت محمد(ص) و اهل بیت ایشان رخ نداده است. به ویژه در زندگی و شهادت امام حسین(ع) که اهمیت ویژه‌ای نیز پیدا کرد و ایشان توانست الگویی برای همه شهدای راه حق، در همه دوران‌ها ارائه کند.
در این مقاله اهمیت جهانی امام حسین(ع) در سنن اسلامی بررسی می‌شود و محمود ایوب تأکید می‌کند که همه اخبار ذکر شده در این مقاله مورد اتفاق منابع شیعی و سنی بوده است. با وجود این، این احادیث در منابع اهل سنت تنها مورد نقل قرار گرفته اما در منابع شیعی مبنای یک نظام ایدئولوژیک شده است.

درک جایگاه حسین (ع)
برای درک جایگاه حسین (ع)؛ سرور شهیدان در تاریخ اسلام، سخنی در باب جایگاه اهل بیت پیامبر(ص) نزد مسلمانان لازم است. همانطور که خانواده‌های پیامبران الهی مانند خانواده ابراهیم(ع) و خانواده عمران(ع) ستایش شده و برگزیدگان خدا نامیده شده‌اند، پیامبران و اهل بیت آن‌ها منتخبان خدا و پاک و گرامی هستند.
اهل بیت‌ حضرت محمد(ص) نیز برگزیدگان خدا و پاک شده از بدی و ناپاکی هستند و چون حضرت محمد(ص) پیامبر خاتم است، خاندان او نمی‌توانستند نقش پیامبری او را عهده‌دار شوند (به عنوان مثال اسماعیل(ع) فرزند ابراهیم(ع) و جد شعیب، صالح، هود و نهایتاً حضرت محمد(ص) بود) از این رو اهل بیت پیامبر مسئولیت ایشان را با پیشوایی و راهنمایی امت اسلام ادامه دادند.
هدف آن‌ها حفظ پیامی بود که از سوی خداوند به حضرت محمد(ص) برای بشریت نازل شد. مانند بسیاری از پیامبران، امامان نیز مجبور بودند که رد و طرد شدن از سوی مردم خود و رنج‌های زیادی را تحمل کنند و سهم آن‌ها معمولاً شهادت در راه خدا بود و البته خداوند وعده‌ داده که هرکه برای من رنج بیشتر برد، پاداش بزرگتر خواهد داشت.

فضایل اهل بیت(ع)
در ادامه این مقاله حکایات نقل شده در باب فضایل اهل بیت (ع) و جایگاه آنان برای پیامبر برای همه مسلمانان ارائه می‌شود. در  احادیث شیعیان و اهل سنت، یک واقعه مهم که نشان دهنده جایگاه اهل بیت(ع) و ابعاد معنوی ارتباط ایشان با حضرت محمد(ص) است، حدیث کساء است که در منابع معتبر شیعه و سنی با اندکی تفاوت وجود دارد و بر جایگاه والای اهل بیت و عشق پیامبر به ایشان تأکید دارد.
حدیث کساء به واقعه‌ای اشاره دارد که در خانه «ام سلمه»، همسر پیامبر(ص) روی می‌دهد که ایشان خود و خاندان خود را با پارچه‌ای ابریشمین می‌پوشاند و در آن زمان آیه تطهیر بر ایشان نازل می‌شود. حدیث کساء مورد اجماع امت اسلام است.
در این حدیث، «کساء» نماد رحمت و موهبت الهی است که پیامبر و خانواده مقدس ایشان را در بر می‌گیرد و همچنین نشانه تسلی و آرامش دادن در برابر رنج‌های شدیدی است که در خانواده بعد از ایشان مجبور به تحمل هستند. در نهایت کساء این پنج قدیس را از بقیه مؤمنان جدا کرده و جایگاه ویژه‌ای به آنان می‌دهد. واقعه کساء شأن نزول آیه «تطهیر» است که می‌فرماید: «إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً* خداوندا! اینها خاندان من هستند، رجس و آلودگى را از آنها دور کن».
واقعه دیگری که از ارتباط معنوی اهل بیت با پیامبر(ص) جدای ارتباط خونی آن‌ها حکایت دارد، رویداد «مباهله» است.
در سال دهم هجرى، افرادى از سوى رسول خدا صلوات الله علیه مأمور تبلیغ اسلام در منطقه نجران از بلاد یمن شدند. مسیحیانِ نجران نیز افرادی را به نمایندگى از سوى خود براى گفت‌وگو با پیامبر اسلام به مدینه گسیل داشتند. گروه نجران وارد مدینه شده و با پیامبر دیدار کردند. آنها گفتند: اى محمد، آیا تو صاحب و سرور ما را مى‌‏شناسى؟ پیامبرفرمودند: «سرور شما کیست»؟ گفتند: عیسى بن مریم. پیامبر صلوات الله علیه فرمودند: «او عبد و رسول خدا است.»
گفتند: به ما نشان بده کسى را که خدا مانند او آفریده باشد در آنچه دیده و شنیده‏‌اى. جبرئیل بر پیامبر(ص) این آیه را نازل فرمود:«إِنّ مثل عیسى‏ عنداللَّه کمثلِ آم خلقه من ترابٍ ثمّ قال له کن فیکون؛ مثل عیسی(علیه السلام) در نزد خدا، همچون آدم(علیه السلام) است که او را از خاک آفرید، و سپس به او فرمود: موجود باش. او هم فوراً موجود شد.» بنابراین، ولادت مسیح بدون پدر، هرگز دلیل بر الوهیّت او نیست. آنان از پذیرفتن حقیقت سر باز زدند و لجاجت ورزیدند.
بنا شد تا مسیحیان نجران و مسلمانان در مقابل یکدیگر قرار بگیرند و یکدیگر را نفرین کنند تا آن طرف که دروغگو است مورد عذاب قرار گیرد و چون پیامبر(ص) با اهل بیت خود که پاره تن ایشان بودند در این مکان حاضر شد، مسیحیان به صحت سخن او ایمان آورده و مباهله را به مصالحه تبدیل کردند.
واقعه مباهله نیز مورد اتفاق شیعیان و اهل سنت است و بر جایگاه والای اهل بیت پیامبر(ص) نزد ایشان حکایت دارد.
همچنین اهل سنت و شیعیان بر این مسئله اتفاق نظر داند که در آیه 23 سوره مبارکه شورا، منظور از نزدیکان پیامبر(ص) اهل بیت ایشان هستند.
این آیه می‌فرماید: این همان چیزی است که خداوند بندگانش را که ایمان آورده‏‌اند و عمل صالح انجام داده‌‏اند به آن نوید می‌‏دهد، بگو من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‏کنم جز دوست داشتن نزدیکانم و هر کس عمل نیکی انجام دهد بر نیکی اش می‌‏افزائیم، چرا که خداوند آمرزنده و شکرگزار است.

الگو بودن اهل بیت(ع) در خصائل انسانی در احادیث اسلامی
در ادامه این مقاله به فضایل اهل بیت پیامبر (ص) نزد شیعه و سنی و الگو بودن آنان در پرهیزگاری، بخشندگی، استقامت در سختی‌ها و منشأ آرامش بودن در زمان‌ امتحان و رنج پرداخته و داستان‌های معروفی را که از خصائل اخلاقی اهل بیت(ع) وجود دارد را مطرح می‌کند.

امام حسن و امام حسین (ع)
سپس این مقاله به شرح جایگاه امام حسن و امام حسین(ع) به طور ویژه نزد پیامبر اکرم(ص) می‌پردازد و می‌گوید: احادیث اسلامی دارای حکایت‌های شیرینی است که عشق و نگرانی حضرت محمد(ص) را به فرزندان فاطمه(س) نشان می‌دهد. آن‌ها هر دو در مدینه متولد شدند و رابطه نزدیک و عشقشان به پدربزرگ کودکی این دو امام را رنگین کرد.
همچنین از حکایت‌هایی که در کتب مختلف مطرح شده به روشنی مشخص است که در آن زمان تنش‌های سیاسی و ایدئولوژیکی در جامعه وجود داشته و این تنش‌ها بر امام حسن و امام حسین(ع) متمرکز بوده است.

محبوبیت امام حسین(ع)
با وجود این، احادیث شیعه و سنی از محبوبیت و جایگاه والای امامان نزد مسلمانان خبر می‌دهد و بدون شک جایگاه ویژه آن‌ها به ویژه امام حسین(ع) نزد مسلمانان به خاطر جانفشانی بزرگ ایشان و تقدیم کردن مال و جان خود و خانواده در راه پروردگار است. شهادت حسین(ع)، شجاعت، استقامت، عزت نفس و جانفشانی در دوران بحران بزرگ، همه مسلمانان را تحت تأثیر قرار داده است.
حسین(ع) الهام‌بخش بهترین اشعار در همه زبان‌های مسلمانان بوده و حتی شاعران غیرمسلمان پرهیزگاری و شجاعت او را گرامی داشته‌اند.
مهمتر از همه این‌ها، شهادت امام حسین(ع) الگوی استحکام و پایداری برای همه مسلمانان در زمان رنج، سختی و ستم شده است. ایشان با همه مظلومان در برابر حاکمان ستم‌پیشه ایستادند، خطاکاران را سرزنش کرده و مظلومان را ترغیب به پایداری در نبرد برای آزادی و عزت نفس کردند.
در پایان این مقاله نتیجه می‌گیرد: اذعان منابع سنی و شیعه به وحدت وجودی و هم جانبه پیامبر(ص) با اهل بیتشان، درستی راه آنان را تصدیق می‌کند. یکی دیگر از احادیث مورد اجماع اهل سنت و اهل تشیع آن است که پیامبر(ص) فرمود: «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیْناً».
هنگامی که سوره کوثر نازل شد، انس بن مالک، یکی از اصحاب نزدیک پیامبر از ایشان در مورد کوثر پرسید و پیامبر(ص) پاسخ داد که کوثر رودی بهشتی است که کسانی که پیمان مرا بشکنند و کسانی که اهل بیت مرا به قتل برسانند از آن نخواهند نوشید.
وحدت معنوی و روحانی اهل بیت(ع) که با نماد «کساء» مطرح شده، نمادی از وحدت همه مسلمانان است. به خاطر این وحدت در ایمان و تسلیم شدن به پروردگار و حقیقت بود که امام حسین(ع) زندگی خود را قربانی کرد. او اسلام متعصب را رد کرد و مشروع شدن حکومت ستمکار بنی امیه را نپذیرفت.
از آنجایی که ایشان تحقیر، خطاکاری و انحراف از ایده‌آل‌های اسلامی معرفی شده توسط پیامبر(ص) و امام علی(ع) را نپذیرفت، یکبار برای همیشه تفاوت میان نماینده حقیقی خدا و فرمانروایان دنیوی را نشان داد. ایشان و یارانشان با خدا معامله کردند و خشنودی او را با جان‌ها و مال‌هایشان خریدند.
این مبارزه‌طلبی الهی اکنون نیز به همان اندازه 1400 سال پیش اهمیت دارد و ما را به سعادت ابدی دعوت می‌کند.

محمود مصطفی ‌ایوب 
او در سال 1938 در جنوب لبنان متولد و در سال 1964 کارشناسی فلسفه را از دانشگاه آمریکایی بیروت اخذ کرد. وی در سال 1966 کارشناسی ارشد ادیان را از دانشگاه پنسلوانیا و در سال 1975 دکتری تاریخ دین را از دانشگاه هاروارد کسب کرد.
پایان نامه دکتری خود را به راهنمایی پرفسور «آنه مری شیمیل»، اسلام‌پژوه و مولوی‌شناس برجسته با عنوان «رنج رستگاری‌بخش در اسلام: مطالعه‌ای در مورد جنبه‌های عبادی عاشورا در تشیع دوازده امامی» دفاع کرد.

این استاد نابینا را شاید بتوان از پرکارترین محققان مسلمان در زمینه مطالعات اسلامی ‌و شیعی دانست. نگارش بیش از پانزده کتاب و شش مقاله علمی ‌در مجلات و دایره المعارف‌ها از جمله فعالیت‌های علمی ‌این محقق مسلمان به حساب می‌آید.
علاوه بر پایان‌نامه، ایوب چندین مقاله نیز در مورد این حادثه تاریخی کربلا نوشته که عبارتند از: مرثیه و آداب و رسوم شیعی؛ فضائل امام حسین(ع) در منابع حدیثی اهل سنت؛ شهادت در مسیحیت و اسلام؛ مدخل عاشورا در دایره المعارف دین؛ مدخل عاشورا در دانشنامه ایرانیکا و عزاداری عاشورا در مجموعه مقالات تشیع: آموزه، اندیشه و معنویت.