ضرورت فراگیری زبان عربی برای بیان حق مطلب قرآن + صوت
گروه فعالیت‌های قرآنی: قاری بین‌المللی کشورمان گفت: برای اینکه قرائتمان لحن عربی داشته باشد، باید تجوید را فراگیریم، اما برای قاری قرآن این تنها کافی نیست بلکه تنها بخشی از گویش زبان عربی را به قاری یاد می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، یازدهمین برنامه «فرهنگ تلاوت» رادیو قرآن، شب گذشته، 26 آبان‌ماه با اجرای هادی صلح‌جو و کارشناسی محمود لطفی‌نیا، قاری و داور بین‌المللی قرآن کریم با موضوع «چگونه قرآن تلاوت کنیم تا مطابق سفارشات دینی معصومان(ع) عمل کرده باشیم؟» برگزار شد.
وی در پاسخ به این سؤال که تفاوت میان تلاوت‌های قدما و بزرگان تلاوت قرآن چون رفعت و مرحوم مصطفی اسماعیل و منشاوی با تلاوت‌های امروزه در مصر و ایران چیست؟ ادامه داد: به هر حال قرآن، پیام خداوند تبارک و تعالی برای بشر است که بشر با تمسک به قرآن و عمل به آن بتواند موجبات رشد خود و جامعه پیرامون خود را فراهم کند و لذا قرآن خواندنی است و هم بر نفس خود آدمی باید خوانده شود و هم بر نفوس دیگران که این از زیبایی‌های قرآن و معجزات قرآن است.
لطفی‌نیا عنوان کرد: بنابر این کلام قرآن در نهایت حد اعجازش آفریده شده است و بسیار منظم، فاخر از لحاظ ادبیات که هیچ شعر و نثری به پایش نمی‌رسد که به اعتقاد اکثر علمای عرب که این از مسلمات تاریخی است. صرفا، قرآن یک نماد تاریخی نیست که به آن افتخار کنیم بلکه قرار است این قرآن براساس داعی خودش و توصیف پیامبران پیشین و پیامبر خاتم(ص) تمام بشر را تا یوم‌القیامه هدایت کند. لذا امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «واللّه اللّه فی القرآن لایسبقکم بالعمل به غیرکم؛ خدا را خدا را درباره قرآن، دیگران به عمل کردن به آن بر شما پیشی نگیرند».
کلام قرآن را به گونه‌ای بخوانید که برای مخاطب قابل فهم باشد
این قاری بین‌المللی کشورمان تصریح کرد: اگر من به عنوان قاری قرآن و یا قرآن‌آموز آدمی که اسمش به گونه‌ای با قرآن همراه شده است، بر اساس داعیه شیعه بودن و به سفارش حضرت علی(ع) عمل نکنم وای به حال ما.
وی بیان کرد: انسان حتی براساس آن منفعت‌طلبی خودش اگر بخواهد موجبات برتری خودش را نسبت به دیگران در قیاس‌های دنیایی و آخرتی فراهم کند باید به قرآن عمل کند.
لطفی‌نیا درباره اینکه قرائت قرآن را چگونه انجام دهیم؟ و یا چگونه از فن قرائت قرآن برای جلب قلوب مؤمنین به سمت قرآن استمداد بجوییم؟ گفت: در سوره مزمل آمده است که «وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا» همه این برنامه‌ها حساب و کتاب دارد و صرفاً امر عادی نیست و یا صدایی را بشنویم و تمام شود بنابر خداوند گفته است «قرآن را شمرده بخوانید»، حضرت علی(ع) در پاسخ به این سؤال که ترتیل چیست؟ می‌فرماید «الترتیل، اداء الحروف و حفظ الوقوف» یعنی جملات را به اندازه‌ای بخوانید که مخاطب بفهمد. یعنی محل‌هایی را برای وقف قرار دهید که به موقع مکث کنید که مقصود را به مخاطب برساند.
این داور بین‌المللی قرآن اضافه کرد: یعنی در غایت زیبایی، کلام و عبارات قرآن را بخوانید. یعنی باید کلمات قرآنی بسیار شمرده خوانده شود و در این جهت، لفظ حتی مسامح نشود و برای مستمع هم آمده است «وَإِذَا قُرِىءَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ» یعنی مستمع باید از درون، خواهان شنیدن قرآن باشد به عبارت دیگر از درون طالب شنیدن قرآن باشد و حواستان نیز با انجام کارهای زائد در هنگام تلاوت قرآن از دست ندهید.
قرائت قرآن باید همراه با آدابی باشد
وی عنوان کرد: همچنین خداوند فرموده است «وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَیْنَکَ وَبَیْنَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُورًا» یعنی هنگامی که قرآن را می‌خوانید و می‌شنوید این قابل انتقال است یعنی فردی که اراده می‌کند و گوشش را به شنیدن قرآن می‌سپارد این موضوع درباره آن برایش صدق می‌کند. شما اراده کردید که قرآن بخوانی و بشنوی بین تو و بین افرادی که ایمان به آخرت ندارند (یعنی دنیا منهای قرآن و عدم تبعیت از دستورات خداوند) حجاب قرار می‌دهیم.
گزارش ایکنا حاکی است؛ لطفی‌نیا با تأکید بر اینکه هرچه ما انس‌مان با قرآن باشد این حجاب قوی‌تر می‌شود، بیان کرد: «فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ» در قرآن آمده است یعنی به خداوند تبارک و تعالی از شر شیطان‌های رانده شده پناه ببر. پس نزد قرآن نشستن و آغاز کردن آن، آدابی دارد.
وی درباره اینکه آیا قاری قرآن با نظم و انضباط موسیقیایی به تلاوت قرآن بپردازد؟ اظهار کرد: حضرت رسول‌الله(ص) فرموده‌اند «قرآن را آنگونه بخوانید که عرب خوانده است و بپرهیزید از اینکه مثل اهل باطل و معصیت قرآن می‌خوانند». در علم زبان‌شناسی عربی دروس مفصلی درباره اصوات اللغه است که همان شناخت کیفیت ساختار گفتاری الفاظ است که از حرف است تا لغت و جمله است که ادای تمام کلمات عرب همراه با قواعدی است و یا آمده است «افرادی که تغنی به قرآن نکند از ما نیست» یعنی ترنم به قرآن و زمزمه آهنگین از قرآن بکند که نقطه مقابل آن قرائت ساده قرآن است.
این داور بین‌المللی قرآن اضافه کرد: حضرت رسول‌الله(ص) نیز فرموده‌اند که آهنگ تلاوت قرآن عربی باشد و آن هم نه آنگونه که برای مراسم طرب، فسق و فجور باشد و این خط قرمز متوجه قاری قرآن است که قرآن را آهنگین قرائت می‌کند و باید حواسش به این امر باشد که قرآن را هرگونه که خواست نباید آهنگین قرائت کند.
قرآن، شعر بدون شاعر نیست
وی ادامه داد: علت آن هم این است که قرآن کلام خداست و کلام بشر نیست و شعر بدون شاعر نیست. هرچقدر آن شاعر عظمت داشته باشد هرچقدر آن عزیزی که کلامی را از آن می‌خوانیم عظمت داشته باشد به راستای قامت خداوند تبارک و تعالی نمی‌رسد و آن هم کلامی که تمام افرادی که درباره آن اندیشه کرده‌اند تواضع و عجز خود را درباره آن بیان کرده‌اند.
لطفی‌نیا با تأکید بر اینکه لذا قرآن را باید به لحن عربی بخوانیم، بیان کرد: فردی که فارسی زبان است با آن لحن، زبان و گویش عربی فاصله زیادی دارد و باید در ابتدا قرآن خواندن را یاد گرفت اگرچه می‌شود فارسی هم قرآن را خواند چون معتقدم برای افرادی که محیط فراهم نیست و برای اینکه انس با قرآن را در آنها فراهم کنیم باید فارسی خواندن قرآن را به آنها یاد دهیم تا ترس قرآن خواندن را از دل آنها بی‌اندازیم.
این داور بین‌المللی قرآن مسابقات گفت: عربی خواندن قرآن برای همه واجب است مگر آنها و مسلمانانی که خواندن قرآن به زبان عربی برای آنها فراهم نباشد. باید تجوید یاد بگیریم تا شکل خواندنمان عربی شود اما در بحث قاری قرآن ضروریست که تجوید را یاد بگیرد اما این تنها کافی نیست و زمینه آشنایی او را با زبان عربی فراهم نمی‌کند بلکه بخشی از گویش زبان عربی را به قاری یاد می‌دهد که حتی اگر با متن عربی آشنا نباشد با خواندنش آشنا می‌شود.
وی ادامه داد: تا فردی با زبان عربی، ساختار دستوری و صرف و نحو عربی در حد متوسط آشنا نباشد نمی‌تواند در این مراتبی که باید قرآن را بخوانید، آن را تلاوت کند و یا حق مطلب قرآنی را ادا کند. تمام مزیت‌هایی که در تلاوت‌های قراء مصری است نسبت به قاریان خوش‌خوان و خوش صوت ایرانی همین است.
لطفی‌نیا با اشاره به مصاحبه‌ای که از مرحوم ابوالعینین شعیشع مربوط به 30 سال گذشته خوانده، گفت: که او مصاحبه‌ای انجام داده بود که از او پرسیده بودند که چرا دوران طلایی مصر در قرائت قرآن روبه افول است؟ گفت: چند علت دارد یکی این است که غذاها آلوده شده است و شیمیایی شده است که این اشاره به نیازمندی‌های جسمانی انسان است، دوم اینکه قاریان پولکی شده‌اند و سپس بیان می‌کند که قاریان، مطالعه تفسیر قرآن انجام نمی‌دهند.
وی با تأکید بر اینکه پس هر چه شما نسبت به فهم قرآن عمیق‌تر شوید، قرائت به آن اوج خود و فاخر بودنش نزدیک می‌شود، ادامه داد: لذا همه چیز در خود قرآن و زبان آن خلاصه می‌شود. لذا باید مجهز به آداب و رسوم و با نیت صحیح و با ادب برای قرائت قرآن بیاییم و این میسر نمی‌شود مگر با وجود درک درست شخصیت قرآن.
یادآور می‌شود، ویژه‌برنامه «فرهنگ تلاوت» کاریست از گروه اطلاع رسانی رادیو قرآن که به تهیه‌کنندگی فاطمه رحمانی و اجرای هادی صلح‌جو سه‌شنبه هر هفته از ساعت 21:10 از رادیو قرآن به سمع شنوندگان می‌رسد.
