وی افزود: اگر بخواهیم فرهنگ ایران را بشناسیم باید بدانیم که ایران، جهانی است که با تاریخ کهن و غنی، اعتقادات و باورهای اصیلی را بارور کرده است و آیین عترت طاهرین در این کشور متجلی شده است.
وی با ذکر این مطلب که حوزه و دانشگاه مبادی تولید فرهنگ در جامعه هستند، گفت: این دو عرصه علمی در کشور باید تجلی گاه معرفت شناسی در جامعه باشد و جامعه با تولیدات آنها بارور شود. وی خاطرنشان کرد: باید روشها و مبادی برای تولید یک فرهنگ به کار گرفته شود ولی نکته اصلی اینجاست که اگر بخواهیم فرهنگ تولید کنیم باید این مسایل در جامعه رشد کند.
مدیر موسسه اسرا بیان کرد: باید بدانیم که اگر بخواهیم شاهد رشد فرهنگ باشیم باید به درون جامعه بنگریم زیرا این رشد محصول جامعه است.
وی گفت: باید بدانیم که بین داده های فرهنگی و محصول فرهنگی تفاوت وجود دارد؛ حال باید محصول فرهنگی در پردازش جامعه شکل گیرد و این شکل نیز تابع شرایط مختلفی است.
این استاد حوزه با ذکر این مطلب که سیاست و اقتصاد بر دادههای فرهنگی موثر است، خاطرنشان کرد: داده های تولید شده در حوزه منطبق با فراوردههای خاص است و جریان های فرهنگی و سیاسی و اجتماعی آنها را شکل می دهند و این داده به شکلی که در حوزه تولید می شود به دست مردم نمی رسد زیرا جامعه تغییر کرده و این فراورده ها باید به شکلی به جامعه عرضه شود که مردم آن را فرابگیرند.
وی دین را حاصل اراده الهی دانست و گفت: دین حاصل اراده تشریعی خداست و مظهر اتم آن در گفتار و کلام و رفتار پیامبر و اهل بیت (ع) مشهود است؛ مرحله تنزل پیدا کرده آن که در جامعه تجلی پیدا میکند، مفهوم«دینی» نام دارد.
جوادی آملی اظهارکرد: این مسئله دینی حرمت و قداست دین اول را ندارد؛ در این مسیر نیز سیره متشرعه برگرفته و محصول سیره شرعیه است که این سیره شرعیه در رفتار معصوم متجلی است.
وی گفت: آنچه محصول این حوزه است سیره متشرعه نامیده می شود؛ سیره متشرعه فرهنگ است که منبع فهم دین است و تولید فرهنگ در واقع منوط به تولید سیره متشرعه است.
این استاد حوزه بیان کرد: در حقیقت این سنتی که در این زمینه شکل می گیرد بعث می شود که فقهای ما بتوانند بر اساس آن به صدور فتوا اقدام کنند.
وی گفت: البته دراین بین نباید از آسیبها نیز به سادگی گذشت که از جمله آنها باید به قدرت اشاره کرد باید بدانیم که هیچگاه قدرت توان ساخت نهادهای فرهنگی و اجتماعی راندارد و این مسایل همگی باید از درون جامعه منشا بگیرد و ساخته شود.
وی گفت: قدرت نمیتواند خود را در جایگاه عقل فاعلی بنشاند و به جامعه فرهنگ و سیاست را القا کند که در هیچ جای دنیا با این روش موفق نبوده است.
وی سیره متشرعه را برساخته سیره شرعیه دانست و گفت: این سیره متشرعه در جایگاه فرهنگی خود نمایی میکند که مفهوم دین نیز با آن بازشناسی میشود.