مهدی مطهرنیا، تحلیلگر و آیندهپژوه مسائل سیاسی، در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره تأثیر موفقیتهای منطقهای و بینالمللی ایران از یک سو و شکستهای منطقهای عربستان در اقدام رژیم آل سعود برای قطغ روابط دیپلماتیک با ایران گفت: آنچه که در ارتباط با شیخ نمر و بازتابهای آن در ایران صورت پذیرفت نمایانگر یک فرصتسوزی بزرگ در تحرک دیپلماتیک ایران توسط گروههایی بود که خودسر نامیده میشوند.
چرا عربستان در شرایط امروز منطقهای خود به اعدام شیخ نمر روی آورد؟وی افزود: ایران توانسته بود در حوزه دیپلماتیک در چارچوب پرونده هستهای توانایی دیپلماسی خود را به نمایش بگذارد و علیرغم میل باطنی کشورهای فرامنطقهای و تلاشهای بیشائبه عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی به انرژی هستهای صلحآمیز به طور رسمی دست یافته و زمینههای تعامل سازنده در چشمانداز آینده حرکت دیپلماتیک ایران را فراهم سازد.
مطهرنیا اظهار کرد: در این میان شیخ نمر به همراه 46 نفر دیگر از مخالفان رژیم آل سعود با گرایشهای فکری و فرقهای متفاوت اعدام میشود و این پرسش ایجاد میشود چرا در این بافت موقعیتی، با توجه به وضعیت عربستان در سوریه، یمن و بحرین در قبال ایران، ناگهان یک عالم منتقد شیعی در سطح مجتهد طراز اول و بینالمللی در بین مخالفان و گروههای دیگر اعدام میشود.
این تحلیلگر مسائل سیاسی عنوان کرد: در این وضعیت پاسخ به این پرسش مشخص میشود؛ ایران به پیروزیهای بزرگی در حوزه عملیاتی و سپس دیپلماتیک دست یافته بود، توانسته بود علیرغم تمام فشارهای بینالمللی در طول چهار دهه، آنها را تحمل و اکنون با اقتدار سیاسی، نه با رخ کشیدن قدرت نظامی، زمینههای دستیابی به انرژی صلحآمیز هستهای در سطح بینالمللی را فراهم سازد و تأییدیه شش قدرت بزرگ جهانی را پای فعالیت هستهای خود بیاورد. از این منظر اعدام شیخ نمر تحرک تحریکآمیز در جهت ایجاد فضای عاطفی و احساسی در ایران به جای خردورزی سیاسی بود که اثر آن در حرکت نابخردانه گروههای موسوم به خودسر در حمله به سفارت عربستان دیده شد.
فرصتهایی که در اثر حمله گروههای خودسر به سفارت عربستان گرفته شدمطهرنیا تأکید کرد: به این ترتیب فرصت موجود در جهت نقد اقدامات عربستان در فضای داخلی برای منتقدان و مخالفان میانهرو ساختار سیاسی سنتی عربستان از بین رفت و شهادت شیخ نمر تحتالشعاع حمله به سفارت عربستان و جهتگیری عربستان برای قطع رابطه با ایران قرار گرفت و امروز بیش از آنکه به شیخ نمر و شهادت وی پرداخته شود و انتقادات وارده بر دستگاه سیاسی و قضایی عربستان پررنگتر شود این عربستان است که از انچه که در تهران صورت پذیرفت در جهت پوشش دادن به تحرکات خود استفاده میکند و برآن است که یک اجماع منطقهای را علیه ایران به لحاظ سیاسی شکل دهد و کشورهای فرامنطقهای را در یک وضعیت انجام شده به سمت همگرایی با خود متمایل سازد تا به این ترتیب دستاوردهای پیشین دیپلماتیک و عملیاتی ایران را نیز با چالشهایی جدی مواجه سازد.
این آیندهپژوه مسائل سیاسی با بیان اینکه همه این موارد نیتهای عربستان است، گفت: اما آنچه که جای پرسش دارد این است که چرا در تهران و در روزنامههایی مشخص و رسانههایی معین، عربستان با ادبیاتی بسیار تقلیلگرایانه از نظر سیاسی مورد هجوم قرار گیرد و این افکار در جامعه ساری و جاری میشود که جمهوری اسلامی ایران و به ویژه دولت یازدهم باید با قاطعیت صد در صد در برابر تحرکات تحریکآمیز ریاض از خود عکسالعمل نشان دهد.
وی اضافه کرد: عقلانیت سیاسی نشان داده است که در چنین شرایطی بهترین کار سکوت معنادار و اعلام مواضع قاطعانه در زمینه اصول و ارزشهای سیاسی حاکم بر رفتار و کنش ایران در جامعه منطقهای و نظام جهانی است.
تبعات تقابل ایران و عربستان برای آینده منطقهمطهرنیا درباره آینده روابط ایران و عربستان، قطببندی قدرت در جهان اسلام و افزایش شکاف میان کشورهای اسلامی حامی ایران و حامی عربستان گفت: قطببندی قدرت در خاورمیانه یک قطببندی وابسته به قدرتهای فرامنطقهای بوده است و تا نظم نوین جهانی در قالب بینالمللی آن به یک نقطه عزیمت قابل اتکا در تقسیمبندی مرزهای ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک آینده جهان ختم نشود منطقه خاورمیانه نیز در این وضعیت قرار خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: لذا با توجه به تغییرات پرشتابی که جامعه جهانی با آن روبروست و اساسا سیالیت مداوم و حرکت دائمی بیش از گذشته از لایههای درونی به سطح لیتانی(بیرونی) آمده است و آشکارتر خود را نشان میدهد این کشمکشها و فراز و نشیبها پایان پذیر نخواهد بود.
مطهرنیا اظهار کرد: اما میتوان با توجه به خردورزی سیاسی، جهتگیری فرصتگونه برای بازیگران در هر دو طرف بوجود آورده و زمینههای افزایش قدرت منطقهای در نظام بینالملل برای آنها فراهم شود و اگر فاقد وجاهت بخردانه در ادبیات سیاسی و کنشهای متکی بر آن نباشند، میتواند برای هر دو طرف هزینههای گزاف و موجب فرصتسوزی و ایجاد تهدیدات جدید برای منطقه در بعد بینالمللی شود.
مهدی مخبری