آیت‌الله العظمی جوادی آملی در درس تفسیر:
نفس اماره گاهی انسان را با وعده خدمت به کشور و مردم فریب می‌دهد
گروه حوزه‌های علمیه: مفسر قرآن کریم با بیان اینکه انسان باید تلاش کند در درونش اماره بالحسن ایجاد کند، تاکید کرد: نفس اماره کارهای بد را برای انسان زینت می‌دهد و حتی گاهی با نیت خدمت به کشور و مردم انسان را فریب می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی، امروز 27 دی‌ماه در درس تفسیر خود در مسجد اعظم قم گفت: خداوند در سوره صافات که در مکه نازل شده سرفصل نبوت عامه را ذکر کرد؛ در آیه ششم به بعد قصه‌های نبوت ابراهیم و موسی و ... تشریح شده و جریان حضرت مسیح(ع) به دو بخش تقسیم شده است که بخش اول جریان مخاطبان پیامبر با پیامبر و جریان دوم ماجرای مسیح با یاران خود او است.
وی ادامه داد: مشرکان حجاز با پیامبر درباره مسیح مجادله داشتند که البته ماجرای مریم و مسیح در سوره مبارکه مریم(س) تا حدودی تشریح شده است؛ در آیه 30 این سوره فرمود وقتی مسیح به دنیا آمد جریانی راه افتاد برای حقانیت معاد.
این مفسر قرآن تصریح کرد: مشرکان حجاز گاهی قرآن را سحر و کهانت و افترا و تعلیم دیگران می دانستند و گاهی درباره محتوای آن اشکال می گرفتند که مجادله مشرکان با پیامبر اسلام درباره مسیح از این سنخ است و در نحوه به دنیا آمدن مسیح اشکال می کردند.
این مفسر قرآن تصریح کرد: خدا فرمود شما که درباره خلقت آدم تردیدی ندارید که خلقت او بالاتر از مسیح است و خدا هم ملک و هم ملکوت به او داد بنابراین چرا سخن از ابن الله بودن و تثلیث درباره مسیح می گویید؛ بنابراین آنچه از مسیحیت به مشرکین رسید باعث ایجاد جدل از سوی آنها شد و قرآن هر دو را نفی کرد و فرمود نه فرشتگان اله هستند و نه مسیح فرزند خدا و مشرکانی که این بحث ها را مطرح می کنند با دین و توحید و فکر مخالف هستند.
منطق قرآن در پاسخ به تفکر تثلیث
وی ادامه داد: قرآن فرمود کسی نگفت که مسیح اله است که شما بگویید فرشته از آدمی بهتر است؛ هر دو بنده هستند، فرمود اگر نظر قرآن را درباره مسیح می خواهید سخن از اله بشری، تثلیث و ابن اللهی نیست و او تنها بنده خداست و اگر از فرشتگان جویا می شوید آنها هم فقط بنده هستند.
فقر و عبد از مرتبه ذات انسان جدا نیست
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: هیچ خصوصیتی برای هیچ بشری جز بنده بودن نیست؛ عبد بودن و فقیر بودن از سنخ عرض لازم نیست، زیرا عبد و فقر از مرتبه ذات انسان جدا نیست و از سنخ ذاتی ماهوی هم نیست؛ «انتم الفقراء» از سنخ ناطقی انسان هم نیست؛ حقیقت انسان را وجود او تشکیل می دهد و ماهیت مرحله کنارتر از وجود است زیرا هستی اصل است و خدا تعین انسانیت را به این هستی بخشیده است.
این مرجع تقلید اظهار کرد: «یا ایها الناس انتم الفقراء»؛ الانسان فقیر نظیر الانسان ناطق نیست و فقر و عبد بودن ذاتی انسان به معنای هویت اوست. انسان بخواهد و نخواهد عبد است
این مرجع تقلید تصریح کرد: بنده و عبد اگر کامل بود معجزات و کمالاتی دارد و اگر نبود فاقد آنهاست؛ عبد است بخواهد یا نخواهد ولی اگر درک نکرد داعیه استقلال دارد و حتی مدعی معبود بودن است اینکه گفت «الناس نیام» برای همین است.
استاد برجسته تفسیر حوزه با اشاره به توجیهی درباره اینکه ما برخی گناهان را از روی اختیار انجام نمی دهیم عنوان کرد: یک وقتی انسان مضطر باشد تکلیف از او برداشته می شود ولی وقتی تکلیف باشد کسی نمی تواند بگوید من مختارا معصیت نکردم چون مافوق من به من چیزی گفت آ« را انجام دادم. .
این مرجع تقلید با اشاره به مجادله مشرکان با پیامبر در باره قیامت و وجود عیسی بیان کرد: خدا فرمود این مجادله مشرکان برای دشمنی است زیرا قرآن ادعایی درباره ابن اللهی و غیربنده بودن مسیح ندارد که اینها با تو ای پیامبر در این امر مجادله می کنند.
وی ادامه داد: کمالات انبیاء به علت این است که آنها فیض الهی را مغتنم شمردند به همین دلیل درهر جایی از مسیح معجزه ای مطرح است مانند انفخ فی الطین و یا اوحی الموتی باذن الله این باذن الله تاکید می شود و این نفخت همان نفخت فیه من روحی است که ذات اله بدون واسطه و ما با واسطه داریم.
عبد با فتح کرات دیگر، هم معبود نمی شود
این مفسر تصریح کرد: اگر کسی کرات را فتح کرد و در آنجا کشور و ترمینال و مملکت درست کرد حکم همین است یعنی جای اله و معبود و عبد عوض نمی شود و خدا خالق آسمان و زمین است بنابراین این مجادله از اساس باطل است که الهه شما بهتر است یا الهه دیگران .
خلقت مسیح پیش زمینه قیامت
آیت الله جوادی آملی با اشاره به تعبیر قرآنی «علم الساعة»ادامه داد: به پیامبر و دیگران فرمود که آگاه باشید که خود پیدایش مسیح نشانه و پیش زمینه بر قیامت و معاد است چون بدون پدر خلق شد و در دوره زندگی نیز مرده را زنده می کرد و در خاک می دمید پرنده می شد بنابراین اگر دنبال بازی درآوردن نباشید باید بپذیرید و در وقوع قیامت هیچ شکی نداشته باشید.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به «لم یکن شیئا» که در سوره انسان درباره انسان آمده گفت: یعنی انسان نطفه بود و قابل ذکر نبود و اگر مقداری جلوتر برویم اصلا لیس شیء یعنی چیزی نبود، و از هیچ خلق شد؛ به حضرت زکریا فرمود چرا می گویی من پیر شدم و استخوانم پوک شده و همسرم جوان هم که بود بارور نبود الان که پیرشده چگونه بچه دار می شود؛ زیرا خدا از هیچ بشر آفریده است؛ پس مشکل شما در تردید معاد چیست؛ وقتی نه روح داشتید و نه جسم خدا شما را آفرید ولی روح که از بین رفتنی نیست اگرچه جسم پوسیده باشد.
وی با اشاره به هشدار قرآن درباره عدم پیروی از شیطان تصریح کرد: شیطان به حالت های مختلف گاهی به صورت پرنده و انسان و خزنده و ... در می آید و انسان را به کارهای بد تشویق می کند؛ در جریان ورود شیطان به بهشت آدم و حوا قصص فراوانی است که اثبات آن آسان نیست ولی او به هر نحو بخواهد می تواند متمثل شود، زایمان دارد و یا تخمگذاری دارد و اگر به صورت مار باشد فرزندآوری دارد و اگر به صورت انسان و حیوان درآید زایمان دارد و همه اینها تمثل است؛ قرآن فرمود او و قومش شما را می بینند و در درون شما خود را جاسازی کرده اند و گاهی همانند خون در سراسر بدن است، ولی به هر شکلی که هست قدر مسلم بدانید عدو آشکار است و اگر بخواهد در درون انسان نفوذ کند توسط خود نفس انسان وارد می شود و اگر فردی بیراهه رفت شیطان هم او را تحریک و تشویق می کند.
نفس مسومه توحید را سم جلوه می دهد
این مفسر ادامه داد: نفس مسومه، هنرمند است و زشت ترین کار را به زیباترین وجه نشان می دهد و انداختن یوسف در چاه را زیبا نشان می دهد، این نفس کل جریان انسان را شناسایی و بررسی می کند و زشت ترین کار را به عنوان همانی که شما می خواهید در زرورقی می گذارد و تحویل شما می دهد و گاهی به بهانه خدمت به کشور و جامعه انسان را می فریبد و شرک را حلوا می داند و توحید را سم می خواند.
این مفسر بیان کرد: در جریان حضرت یعقوب(ع) و یوسف دوبار فرمود «سولت لکم انفسکم»، بنابراین وقتی انسان به دام افتاد اسیر نفس می شود ولی ما می توانیم نفس را اسیر خوبی ها بکنیم تا به این مسیر ما را دعوت کند و امارة بالحسن داشته باشیم.
امیر بالحسن
وی افزود: برخی افراد شیفته کمک به بچه ها در بهزیستی هستند و از بد و بیراه گفتن آنها هم لذت می برند و از اینکه کاری برای دیگران از دستشان بر نیامده خواب شب ندارند پس می شود در درونمان به کسی رای بدهیم که اماره بالحسن باشد؛ زیرا انتخابات است دیگر وگرنه خدا در درون ما اماره بالسوء و امیری قرار نداده و فرموده می توانید امیری داشته باشید ولی چرا امیری بالسوء داشته باشید.
وی ادامه داد: مشرکان حجاز با پیامبر درباره مسیح مجادله داشتند که البته ماجرای مریم و مسیح در سوره مبارکه مریم(س) تا حدودی تشریح شده است؛ در آیه 30 این سوره فرمود وقتی مسیح به دنیا آمد جریانی راه افتاد برای حقانیت معاد.
این مفسر قرآن تصریح کرد: مشرکان حجاز گاهی قرآن را سحر و کهانت و افترا و تعلیم دیگران می دانستند و گاهی درباره محتوای آن اشکال می گرفتند که مجادله مشرکان با پیامبر اسلام درباره مسیح از این سنخ است و در نحوه به دنیا آمدن مسیح اشکال می کردند.
این مفسر قرآن تصریح کرد: خدا فرمود شما که درباره خلقت آدم تردیدی ندارید که خلقت او بالاتر از مسیح است و خدا هم ملک و هم ملکوت به او داد بنابراین چرا سخن از ابن الله بودن و تثلیث درباره مسیح می گویید؛ بنابراین آنچه از مسیحیت به مشرکین رسید باعث ایجاد جدل از سوی آنها شد و قرآن هر دو را نفی کرد و فرمود نه فرشتگان اله هستند و نه مسیح فرزند خدا و مشرکانی که این بحث ها را مطرح می کنند با دین و توحید و فکر مخالف هستند.
منطق قرآن در پاسخ به تفکر تثلیث
وی ادامه داد: قرآن فرمود کسی نگفت که مسیح اله است که شما بگویید فرشته از آدمی بهتر است؛ هر دو بنده هستند، فرمود اگر نظر قرآن را درباره مسیح می خواهید سخن از اله بشری، تثلیث و ابن اللهی نیست و او تنها بنده خداست و اگر از فرشتگان جویا می شوید آنها هم فقط بنده هستند.
فقر و عبد از مرتبه ذات انسان جدا نیست
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: هیچ خصوصیتی برای هیچ بشری جز بنده بودن نیست؛ عبد بودن و فقیر بودن از سنخ عرض لازم نیست، زیرا عبد و فقر از مرتبه ذات انسان جدا نیست و از سنخ ذاتی ماهوی هم نیست؛ «انتم الفقراء» از سنخ ناطقی انسان هم نیست؛ حقیقت انسان را وجود او تشکیل می دهد و ماهیت مرحله کنارتر از وجود است زیرا هستی اصل است و خدا تعین انسانیت را به این هستی بخشیده است.
این مرجع تقلید اظهار کرد: «یا ایها الناس انتم الفقراء»؛ الانسان فقیر نظیر الانسان ناطق نیست و فقر و عبد بودن ذاتی انسان به معنای هویت اوست. انسان بخواهد و نخواهد عبد است
این مرجع تقلید تصریح کرد: بنده و عبد اگر کامل بود معجزات و کمالاتی دارد و اگر نبود فاقد آنهاست؛ عبد است بخواهد یا نخواهد ولی اگر درک نکرد داعیه استقلال دارد و حتی مدعی معبود بودن است اینکه گفت «الناس نیام» برای همین است.
استاد برجسته تفسیر حوزه با اشاره به توجیهی درباره اینکه ما برخی گناهان را از روی اختیار انجام نمی دهیم عنوان کرد: یک وقتی انسان مضطر باشد تکلیف از او برداشته می شود ولی وقتی تکلیف باشد کسی نمی تواند بگوید من مختارا معصیت نکردم چون مافوق من به من چیزی گفت آ« را انجام دادم. .
این مرجع تقلید با اشاره به مجادله مشرکان با پیامبر در باره قیامت و وجود عیسی بیان کرد: خدا فرمود این مجادله مشرکان برای دشمنی است زیرا قرآن ادعایی درباره ابن اللهی و غیربنده بودن مسیح ندارد که اینها با تو ای پیامبر در این امر مجادله می کنند.
وی ادامه داد: کمالات انبیاء به علت این است که آنها فیض الهی را مغتنم شمردند به همین دلیل درهر جایی از مسیح معجزه ای مطرح است مانند انفخ فی الطین و یا اوحی الموتی باذن الله این باذن الله تاکید می شود و این نفخت همان نفخت فیه من روحی است که ذات اله بدون واسطه و ما با واسطه داریم.
عبد با فتح کرات دیگر، هم معبود نمی شود
این مفسر تصریح کرد: اگر کسی کرات را فتح کرد و در آنجا کشور و ترمینال و مملکت درست کرد حکم همین است یعنی جای اله و معبود و عبد عوض نمی شود و خدا خالق آسمان و زمین است بنابراین این مجادله از اساس باطل است که الهه شما بهتر است یا الهه دیگران .
خلقت مسیح پیش زمینه قیامت
آیت الله جوادی آملی با اشاره به تعبیر قرآنی «علم الساعة»ادامه داد: به پیامبر و دیگران فرمود که آگاه باشید که خود پیدایش مسیح نشانه و پیش زمینه بر قیامت و معاد است چون بدون پدر خلق شد و در دوره زندگی نیز مرده را زنده می کرد و در خاک می دمید پرنده می شد بنابراین اگر دنبال بازی درآوردن نباشید باید بپذیرید و در وقوع قیامت هیچ شکی نداشته باشید.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به «لم یکن شیئا» که در سوره انسان درباره انسان آمده گفت: یعنی انسان نطفه بود و قابل ذکر نبود و اگر مقداری جلوتر برویم اصلا لیس شیء یعنی چیزی نبود، و از هیچ خلق شد؛ به حضرت زکریا فرمود چرا می گویی من پیر شدم و استخوانم پوک شده و همسرم جوان هم که بود بارور نبود الان که پیرشده چگونه بچه دار می شود؛ زیرا خدا از هیچ بشر آفریده است؛ پس مشکل شما در تردید معاد چیست؛ وقتی نه روح داشتید و نه جسم خدا شما را آفرید ولی روح که از بین رفتنی نیست اگرچه جسم پوسیده باشد.
وی با اشاره به هشدار قرآن درباره عدم پیروی از شیطان تصریح کرد: شیطان به حالت های مختلف گاهی به صورت پرنده و انسان و خزنده و ... در می آید و انسان را به کارهای بد تشویق می کند؛ در جریان ورود شیطان به بهشت آدم و حوا قصص فراوانی است که اثبات آن آسان نیست ولی او به هر نحو بخواهد می تواند متمثل شود، زایمان دارد و یا تخمگذاری دارد و اگر به صورت مار باشد فرزندآوری دارد و اگر به صورت انسان و حیوان درآید زایمان دارد و همه اینها تمثل است؛ قرآن فرمود او و قومش شما را می بینند و در درون شما خود را جاسازی کرده اند و گاهی همانند خون در سراسر بدن است، ولی به هر شکلی که هست قدر مسلم بدانید عدو آشکار است و اگر بخواهد در درون انسان نفوذ کند توسط خود نفس انسان وارد می شود و اگر فردی بیراهه رفت شیطان هم او را تحریک و تشویق می کند.
نفس مسومه توحید را سم جلوه می دهد
این مفسر ادامه داد: نفس مسومه، هنرمند است و زشت ترین کار را به زیباترین وجه نشان می دهد و انداختن یوسف در چاه را زیبا نشان می دهد، این نفس کل جریان انسان را شناسایی و بررسی می کند و زشت ترین کار را به عنوان همانی که شما می خواهید در زرورقی می گذارد و تحویل شما می دهد و گاهی به بهانه خدمت به کشور و جامعه انسان را می فریبد و شرک را حلوا می داند و توحید را سم می خواند.
این مفسر بیان کرد: در جریان حضرت یعقوب(ع) و یوسف دوبار فرمود «سولت لکم انفسکم»، بنابراین وقتی انسان به دام افتاد اسیر نفس می شود ولی ما می توانیم نفس را اسیر خوبی ها بکنیم تا به این مسیر ما را دعوت کند و امارة بالحسن داشته باشیم.
امیر بالحسن
وی افزود: برخی افراد شیفته کمک به بچه ها در بهزیستی هستند و از بد و بیراه گفتن آنها هم لذت می برند و از اینکه کاری برای دیگران از دستشان بر نیامده خواب شب ندارند پس می شود در درونمان به کسی رای بدهیم که اماره بالحسن باشد؛ زیرا انتخابات است دیگر وگرنه خدا در درون ما اماره بالسوء و امیری قرار نداده و فرموده می توانید امیری داشته باشید ولی چرا امیری بالسوء داشته باشید.
