در شورای علمی کرسی علوم رفتاری صورت گرفت؛
بررسی نقش عقل وحیانی در اقناع و مذاکره
گروه دانشگاه: در جلسه شورای علمی کرسی علوم رفتاری هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، طرحنامه «بازنگری روانشناسی پوزیتیویستی در حوزه روانشناسی مذاکره (نقش عقل وحیانی در اقناع و مذاکره)» مورد بررسی قرار گرفت.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلسه شورای علمی کرسی علوم رفتاری هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره با حضور اعضا و با ارائه طرحنامه «بازنگری روانشناسی پوزیتیویستی در حوزه روانشناسی مذاکره (نقش عقل وحیانی در اقناع و مذاکره)»، در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
در خلاصه این طرحنامه آمده است: مبحث روانشناسی مذاکره قدمتی دیرینه دارد و آغاز آن به مباحث ارسطو و افلاطون در حوزه‌های گوناگون بازمی‌گردد، اما این موضوع از دهه 1930 به بعد به صورت عمیق‌تر در سطوح مختلف علمی مورد بحث قرار گرفته است.
به گفته صاحب طرحنامه، بخش عمده این مباحث به دستگاه روانشناسی پوزیتیویستی اختصاص دارد که با تکیه بر تجربه‌گرایی، منطق تحصّلی و با تأکید بر روش‌های کمّی و اندازه‌گیری، در حوزه روانشناسی مذاکره، اقناع و نفوذ به فعالیت پرداخته است.
وی شکست‌ها و ناتوانی‌های دستگاه روانشناسی پوزیتیویستی را به عنوان زمینه توجیه‌پذیری ارائه نظریه خود بیان کرده و در جمع بندی برخی از این شکست‌ها آورده است: شکست دستگاه روانشناسی پوزیتیویستی در تحلیل پیچیدگی‌های فرهنگی، شکست در فهم تعامل‌های مذاکراتی فرهنگ‌های خاورمیانه، شکست مدل‌های روانشناسی مشاوره مبتنی بر روانشناسی پوزیتیویستی در ارائه راه‌حل به خانواده‌هایی که از لحاظ فرهنگی در پارادایم‌های غربی قرار نمی‌گیرند، بازنگری نقش فرهنگ و روانشناسی فرهنگی مربوط به مذاکره‌های سازمان تجارت جهانی و ناتوانی روانشناسی فرهنگی غالب و مبتنی بر روانشناسی پوزیتیویستی در فهم پدیده‌های فرهنگی از اهم شکست‌ها و ناکامی‌ها در این زمینه است.
در بخش دیگری از این طرحنامه ضمن نقد دستگاه روانشناسی پوزیتیویستی، مبانی وجودشناسی دینی از طریق آموزه‌های عقل وحیانی و آثار معرفت‌شناختی معرفی شده و در حوزه روانشناسی مذاکره و روانشناسی فرهنگی نقش کاربردی آنها را نشان داده شده است.
صاحب طرحنامه «بازنگری روانشناسی پوزیتیویستی ...» کوشیده است تا پیچیدگی‌های فرهنگی موجود در سطوح مختلف مذاکره را مد نظر قرار داده، درون‌مایه‌های احساسی، شناختی و هیجانی بسترهای فرهنگی آن را آشکار کند و در نهایت با تمرکز بر عقل وحیانی و بازنمایی ابعاد روانشناختی آن (در تمایز با عقل‌گرایی موجود و روانشناسی پوزیتیویستی)، نقش کلیدی این عقل را در فرآیند مذاکره نشان دهد.
به اعتقاد نویسنده «این نوآوری عنصر هیجان و احساس در بستر عقل وحیانی و آموزه‌های دینی را فراتر از دستگاه‌های موجود تبیین کرده و نقش ناخودآگاه فرهنگی در "رحمة للعالمین" بودن پیامبر اکرم(ص) را نشان می‌دهد.
همچنین وی معتقد است باید ضمن بیان کیفیت ارائه خلاقیت مبتنی بر عقل وحیانی در فرآیند مذاکره (در تمایز با دیگر مدل‌ها)، به تبیین آثار عقل وحیانی و ذهن دینی در تولید هیجان‌های پویا و نقش این هیجان‌ها در کسب امتیاز پرداخت و نقش عقل وحیانی و آموزه‌های دینی در پل‌سازی مذاکراتی و کسب امتیاز در حوزه روانشناسی مذاکره بین فردی ترسیم شود.
بنا بر آنچه در این طرحنامه آمده، در نهایت از این مدل برای تبیین مناسبات مختلف بین فردی و فرهنگی نیز بهره‌برداری میشود و درون‌مایه‌های ناخودآگاه فرهنگی براساس مدل جدیدی که در این نظریه مطرح شده تحلیل خواهد شد.
صاحب این طرحنامه در بیان وجه ممیزه نوآوری خود، ضمن توصیف آن به عنوان «گشاینده فصل نوینی در حوزه علوم انسانی که امکان بومی‌سازی یک مدل روانشناسی در قالب فرهنگ دینی را اثبات خواهد کرد»،آورده است: این نوآوری به گونه‌ای خلاق آموزه‌های فرهنگ دینی شیعی را با اصول کاربردی روانشناسی ترکیب کرده و امتزاج آنها را در حل بحران‌های مختلف روانشناختی امروز نشان می‌دهد ضمنا این امتزاج امکان ظهور یک پارادایم نو در قالب فرهنگ بومی را به صورت کاربردی نشان می‌دهد که در عین حال اصالت آموزه‌های دینی در طرح مسائل جامع انسانی را اثبات می‌کند».
وی معتقد است این دیدگاه جدید آثار قابل ملاحظه‌ای در روانشناسی مذاکره، روانشناسی سیاسی و حوزه روابط بین‌الملل و روانشناسی مشاوره خواهد داشت و همچنین آثار کاربردی این دیدگاه جدید در روانشناسی آموزش و روانشناسی فرهنگی قابل اثبات است.
بنا بر این گزارش، اعضای شورای علمی کرسی علوم رفتاری پس از بررسی طرحنامه و گفتگو درباره ابعاد مختلف نظریه، مقرر کردند که طرحنامه برای اعمال برخی اصلاحات به صاحب طرح بازگردانده شود.
در خلاصه این طرحنامه آمده است: مبحث روانشناسی مذاکره قدمتی دیرینه دارد و آغاز آن به مباحث ارسطو و افلاطون در حوزه‌های گوناگون بازمی‌گردد، اما این موضوع از دهه 1930 به بعد به صورت عمیق‌تر در سطوح مختلف علمی مورد بحث قرار گرفته است.
به گفته صاحب طرحنامه، بخش عمده این مباحث به دستگاه روانشناسی پوزیتیویستی اختصاص دارد که با تکیه بر تجربه‌گرایی، منطق تحصّلی و با تأکید بر روش‌های کمّی و اندازه‌گیری، در حوزه روانشناسی مذاکره، اقناع و نفوذ به فعالیت پرداخته است.
وی شکست‌ها و ناتوانی‌های دستگاه روانشناسی پوزیتیویستی را به عنوان زمینه توجیه‌پذیری ارائه نظریه خود بیان کرده و در جمع بندی برخی از این شکست‌ها آورده است: شکست دستگاه روانشناسی پوزیتیویستی در تحلیل پیچیدگی‌های فرهنگی، شکست در فهم تعامل‌های مذاکراتی فرهنگ‌های خاورمیانه، شکست مدل‌های روانشناسی مشاوره مبتنی بر روانشناسی پوزیتیویستی در ارائه راه‌حل به خانواده‌هایی که از لحاظ فرهنگی در پارادایم‌های غربی قرار نمی‌گیرند، بازنگری نقش فرهنگ و روانشناسی فرهنگی مربوط به مذاکره‌های سازمان تجارت جهانی و ناتوانی روانشناسی فرهنگی غالب و مبتنی بر روانشناسی پوزیتیویستی در فهم پدیده‌های فرهنگی از اهم شکست‌ها و ناکامی‌ها در این زمینه است.
در بخش دیگری از این طرحنامه ضمن نقد دستگاه روانشناسی پوزیتیویستی، مبانی وجودشناسی دینی از طریق آموزه‌های عقل وحیانی و آثار معرفت‌شناختی معرفی شده و در حوزه روانشناسی مذاکره و روانشناسی فرهنگی نقش کاربردی آنها را نشان داده شده است.
صاحب طرحنامه «بازنگری روانشناسی پوزیتیویستی ...» کوشیده است تا پیچیدگی‌های فرهنگی موجود در سطوح مختلف مذاکره را مد نظر قرار داده، درون‌مایه‌های احساسی، شناختی و هیجانی بسترهای فرهنگی آن را آشکار کند و در نهایت با تمرکز بر عقل وحیانی و بازنمایی ابعاد روانشناختی آن (در تمایز با عقل‌گرایی موجود و روانشناسی پوزیتیویستی)، نقش کلیدی این عقل را در فرآیند مذاکره نشان دهد.
به اعتقاد نویسنده «این نوآوری عنصر هیجان و احساس در بستر عقل وحیانی و آموزه‌های دینی را فراتر از دستگاه‌های موجود تبیین کرده و نقش ناخودآگاه فرهنگی در "رحمة للعالمین" بودن پیامبر اکرم(ص) را نشان می‌دهد.
همچنین وی معتقد است باید ضمن بیان کیفیت ارائه خلاقیت مبتنی بر عقل وحیانی در فرآیند مذاکره (در تمایز با دیگر مدل‌ها)، به تبیین آثار عقل وحیانی و ذهن دینی در تولید هیجان‌های پویا و نقش این هیجان‌ها در کسب امتیاز پرداخت و نقش عقل وحیانی و آموزه‌های دینی در پل‌سازی مذاکراتی و کسب امتیاز در حوزه روانشناسی مذاکره بین فردی ترسیم شود.
بنا بر آنچه در این طرحنامه آمده، در نهایت از این مدل برای تبیین مناسبات مختلف بین فردی و فرهنگی نیز بهره‌برداری میشود و درون‌مایه‌های ناخودآگاه فرهنگی براساس مدل جدیدی که در این نظریه مطرح شده تحلیل خواهد شد.
صاحب این طرحنامه در بیان وجه ممیزه نوآوری خود، ضمن توصیف آن به عنوان «گشاینده فصل نوینی در حوزه علوم انسانی که امکان بومی‌سازی یک مدل روانشناسی در قالب فرهنگ دینی را اثبات خواهد کرد»،آورده است: این نوآوری به گونه‌ای خلاق آموزه‌های فرهنگ دینی شیعی را با اصول کاربردی روانشناسی ترکیب کرده و امتزاج آنها را در حل بحران‌های مختلف روانشناختی امروز نشان می‌دهد ضمنا این امتزاج امکان ظهور یک پارادایم نو در قالب فرهنگ بومی را به صورت کاربردی نشان می‌دهد که در عین حال اصالت آموزه‌های دینی در طرح مسائل جامع انسانی را اثبات می‌کند».
وی معتقد است این دیدگاه جدید آثار قابل ملاحظه‌ای در روانشناسی مذاکره، روانشناسی سیاسی و حوزه روابط بین‌الملل و روانشناسی مشاوره خواهد داشت و همچنین آثار کاربردی این دیدگاه جدید در روانشناسی آموزش و روانشناسی فرهنگی قابل اثبات است.
بنا بر این گزارش، اعضای شورای علمی کرسی علوم رفتاری پس از بررسی طرحنامه و گفتگو درباره ابعاد مختلف نظریه، مقرر کردند که طرحنامه برای اعمال برخی اصلاحات به صاحب طرح بازگردانده شود.
