تحلیل دلایل عدم ایمان در گرو شناخت درست انسان است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) آیت‌الله‌العظمی عبدالله جوادی آملی امروز 17 اسفند ماه در درس تفسیر خود در مسجد اعظم قم و در ادامه تفسیر سوره مبارکه جاثیه با اشاره به تفضیل بنی اسرائیل بر سایر اقوام گفت: فرمود ما به بنی اسرائیل چند چیز دادیم؛ انبیاء متعدد، حکمت و نعمت‌های فراوان و آنها را نسبت به مردم عصر خود از حیث کتاب و نبوت و حکم و نعمت‌های مادی و معجزات، بر دیگر امت‌ها فضیلت بخشیدیم، ولی با این حال کمتر گروهی مانند اینها به فساد و خون‌ریزی و توطئه مبتلا شدند.

وی اظهار کرد: قتل انبیاء بغیر حق برای اینهاست و هیچ امتی مانند اینها اختلاف و پیامبرکشی نداشتند؛ برای اینها مسلم بود که موسی(ع) پبامبر است ولی باز هم ایمان نیاوردند؛ برای تحلیل چرایی عدم ایمان اینها باید انسان را درست بشناسیم و تحلیل کنیم زیرا مشکل این قوم در مخالفت با موسی(ع) مشکل علمی نبود.

این مفسر قرآن اظهار کرد: تا انسان نداند منشا تصمیم‌گیری او در چیست خیال می‌کند با آیه و روایت و موعظه مسئله حل می‌شود ولی، ما شانی کاملا جدا از علم داریم که مسئول تصمیم و عمل و کوشش است و مرز آن کاملا از مرز علمی جداست؛ اگر کسی عالم بود و آیه را تفسیر کرد ولی باز هم معصیت کرد آیا می توان او را با آیه و روایت آگاه کرد؟ او خودش این آیه را تفسیر کرده است و مشکل علمی ندارد مانند انسان ویلچری است که مار و عقرب را می‌بیند ولی چون عقل عملی او ویلچری است نمی تواند کاری بکند؛ مشکل او در عمل است.

اخلاق؛ حلال مشکل دنیا و آخرت انسان است

وی با بیان اینکه علم توام با عمل و اخلاق می تواند انسان را به مقصد برساند اظهار کرد: این انسان در جهاد اوسط شکست خورده و تحت اسارت هوای نفس است و محور اراده او ویلچری است؛ مانند ویلچرنشینی که به او تلسکوب و عینک و ... بدهیم؛ دردی از او دوا نمی شود زیرا موعظه، علم نیست، اخلاق، علم است.

این مفسر بیان کرد: آنها صددرصد یقین داشتند حق با موسی(ع) است ولی باز دشمنی کردند؛ سرش این است که آن چیزی که حرف آخر را می‌زند علم نیست، عزم و اراده و جزم است که مسئله را حل می‌کند.

استاد حوزه علمیه عنوان کرد: در بیانات پیامبر اسلام(ص) هم وجود دارد که این خطر برای مسلمین هم هست که راه بنی اسرائیل را طی کنند از این رو به آنان هشدار می‌دهد و می فرماید ما شریعت مستقل و کاملی برای شما قرار دادیم.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه در قرون ابتدایی بشر مردم ساده زندگی می‌کردند افزود: حضرت آدم با قوانین و قواعد ابتدایی مردم را اداره می کرد اما با توسعه زندگی بشر و مسایل حقوقی و اجتماعی و ... اختلافاتی ایجاد شد که اگر این اختلافات علمی باشد خوب و مایه رشد است اما اگر اختلاف و دشمنی باشد همان طور که قوم بنی اسرائیل گرفتار آن شدند در نهایت به جهنم ختم می‌شود.

وضعیت مومنان توبه‌کار در بهشت

این مرجع تقلید عنوان کرد: کسانی که قبلا مشرک بوده و گناهکار ولی کاملا توبه کرده‌اند دیگر در بهشت اصلا یادشان نمی‌آید که مدتی مشرک بوده‌اند و یا حر اگر قرار بود برخوردی را که با امام حسین(ع) داشت در بهشت یادش بیاید که بهشتش به جهنم تبدیل می شود؛ اصلا در یاد حر نیست که با پسر پیامبر چه کرد؛ در روایت است که از امام (ع) از نوح(ع) و وضعیت پسرش پرسیده اند فرمود اصلا یادش نیست که پسری داشته که در جهنم است.

وی با بیان اینکه مومنان با قلب فرشته صفت وارد بهشت می شوند تصریح کرد: عمار و اباذر و ... قبلا مشرک بودند و اگر قرار است در بهشت یادشان باشد که سال های متمادی در برابر بت سجده می کردند برای آنان دردآور است و در بهشتی دردی وجود ندارد؛ این کاری است که فقط خدا آن را امجام می دهد.

این مفسر قرآن با اشاره به آیه «وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ»(43 اعراف) اظهار کرد: قرآن فرموده است اهل بهشت تا از هر غل و کینه و حسدی پاک نشوند وارد بهشت نمی شوند.

وی همچنین با بیان اینکه خداوند برای هر قومی، شرعه و منهاجی قرار داده است تصریح کرد: در قبال شریعت، هوا و در قبال جهل، علم وجود دارد و کسانی که بیراهه رفته و با هوا زندگی می کنند قابل پیروی نیستند زیرا اینها مشکلی از مشکلات مسلمین را نمی‌توانند حل کنند و البته آسیبی هم نمی‌توانند به شما بزنند.

این مفسر با اشاره به وضعیت جهنمی کافران در جهنم بیان کرد: کسانی که در دنیا در راه بدی با هم رفاقت دارند درست است ظاهرش دوستی است اما باطنش عذابی بوده که در دنیا نمی دیدند اما برای اهل بهشت و یقین دوستی در دنیا و آخرت ظاهرا و باطنا دوستی است و امروز در قیامت که ظرف ظهور باطن است باطن اعمال تبهکاران روشن می شود که همان عذاب و ذلت و خواری است.

این مرجع تقلید با اشاره به سرسپردگی و قرار گرفتن انسان مومن، تحت ولایت الهی تصریح کرد: گاهی انسان خیال می‌کند برخی کارها را خودش و بقیه را خدا انجام می‌دهد اما اگر انسان جلوتر رفت و خدا ولی او شد همه کارهای او را عهده دار خواهد شد، فرشتگان را به مدد او می فرستد، به جبرئیل امر می کند تا علم را به او بیاموزد زیرا هم آسمان باطنی و هم اسمان ظاهری را خدا مسخر انسان می کند که البته انسان کامل امروز حضرت بقیت الله که منبیء و انبئهم باسماء هوالاء است مصداق آن است.

وی با بیان اینکه این تفکر برکاتی از جمله بصیرت دارد عنوان کرد: برخی شیفته نماز و زیارت و فاطمیه هستند که این بصیرت است ولی برخی نماز می خوانند و عزاداری هم می کنند و هدایت یافته‌اند.

مومن در راه نمی‌ماند و کافر به مقصد نمی‌رسد

آیت الله جوادی آملی در ادامه با بیان اینکه برخی افراد خیال‌باف و خوش خیال تصور می‌کنند مومن و کافر وضعیتشان در قیامت یکی است و اگر قیامت هم باشد مانند دنیاست و ما چون در دنیا وضع خوبی داشتیم در آنجا نیز همین وضعیت را داریم گفت: قرآن در چند دسته از آیات بر روی این حرف خط بطلان کشید؛ فرمود مگر کور و بینا و عالم و جهل و ظل و حرور یکسان هستند که در قیامت این طور باشد؛ فرمود در دنیا مومن هرگز در راه نمی‌ماند و کافر هرگز به مقصد نمی‌رسد.

روزی بی حساب به مومن

وی با اشاره به تعبیر«من یتق الله یجعل له مخرجا» اظهار کرد: قرآن فرمود مومن هرگز نمی ماند، یعنی ما نمی خواهیم فقط روزی به او بدهیم ولی از راهی که تصور نمی کند به او روزی می دهیم تا دائما ندای یا الله او برقرار باشد؛ مومن کار خود را انجام می دهد و من هم از راه غیب به او روزی می دهم تا همیشه چشمش به من باشد نه مغازه اش اما کافر با داشتن مال فراوان همیشه گرفتار است و باید با قرص خواب بخوابد و در هنگام مرگ نیز چه سیلی ها و مشت هایی که نمی خورد؛ فرشته هایی هستند که سیلی به او می زنند و در برزخ نیز همین وضع را دارند و در نهایت نیز به جهنم می‌روند.

وی با اشاره به آیه 28 سوره مبارکه نحل گفت: در روایات داریم که مومن هیچ لذتی را در تمام عمر به اندازه لذت هنگام مرگ نمی چشد.