کاریکاتور؛ ابزاری مؤثر در خدمت آرمان‌های انقلاب

جواد علیزاده، کاریکاتوریست در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره فعالیت‌های هنری خود تصریح کرد: من تحصیلکرده زبان انگلیسی هستم، اما از سال 52 تا به امروز عمر خود را وقف هنر کاریکاتور کرده‌ام، البته نگاهی ظریف، بین هنر و رشته تحصیلم وجود دارد، آنهم این‌که در یکی با زبان تصویری سختی‌های مردم را ترجمه می‌کنم و در دیگری زبان انگلیسی را ترجمه می‌کنم.

وی افزود: از سال 1369 مدیر مسئول نشریه «طنز و کاریکاتور» هستم. این نشریه تحصصی‌ترین نشریه کاریکاتور کشور است، من در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی بسیاری حضور پیدا کرده‌ام که حاصل آنها کسب جوایز مختلف بوده است. از ابتدای انقلاب در نشریه‌های معتبر فعالیت می‌کردم، حتی یادم است که کاریکاتورهای ما در نسخه‌های بالای یک و نیم میلیون به چاپ می‌رسید.

این هنرمند در پاسخ به این سوال که آیا کاریکاتورهایی از زمان انقلاب دارد؟ گفت: در اواخر رژیم ستمشاهی من در یکی از روزنامه‌های مطرح کار می‌کردم و در همان دوران کاریکاتورهای معروفی با محوریت انقلاب کار کردم. برای مثال به دو نمونه اشاره می‌کنم. ابتدا کاریکاتوری که شاه را به شکل اسکناس در حال فرار کشیده بودم؛ این فعالیت‌ها از افتخارات من است چون چیزهایی را به زبان طنز بیان می‌کردم که حرف دل تمام مردم بود.

 وی درباره کارایی کاریکاتور گفت: زبان ایجازی که در کاریکاتور است می‌تواند بسیاری از موضوعات را خلاصه کرده و در قالب تصویر جلوی دید مخاطب قرار دهد؛ در کلامی دیگر گاهی کارکرد یک کاریکاتور ممکن است از یک مقاله بسیار طولانی هم بیشتر باشد. برای مثال به یک کار اشاره می‌کنم. کاریکاتوری از نتانیاهو در بیلبوردهای شهری وجود داشت که در آن وی انگشت خود را باند پیچی کرده بود و همه خبرنگاران غربی در حال تصویربرداری از آن بودند در حالی که پای نتانیاهو روی گردن یک کودک فلسطینی بود که به ضرب گلوله کشته شده بود. این کاریکاتور آنقدر زبانی گویا داشت که بسیاری را تحت تاثیر خود قرار داده بود.

علیزاده در پاسخ به این سوال که یک کاریکاتوریست برای کار کردن در حوزه انقلاب به چه شرایطی نیاز دارد؟ بیان کرد: به نظرم، داشتن بینش صحیح سیاسی می‌تواند یاری رسان یک کاریکاتوریست در خلق کارهای ماندگار در حوزه انقلاب و موضوعات سیاسی باشد. همچنین کاریکاتوریست باید در نقدهای خود بی‌طرف باشد تا کارش بتواند آسیب‌شناسی مطلوبی از پیرامون خود داشته باشد.

وی درباره ظرفیت نقد در کشورمان تصریح کرد: خوشبختانه در کشور ما ظرفیت نقد از بسیاری از کشورها بالاتر است. برای مثال در زمان جنگ ما کاریکاتورهایی درباره این موضوع داشتیم، اتفاقی که در بسیاری از کشورها، تصورش هم ممکن نبود. برای نمونه می‌توانم به بحث گرانی در آن زمان اشاره کنم.

وی در پایان تاکید کرد: برای رفع معضلات کاریکاتور باید انجمنی یا موسسه‌ای باشد تا کاریکاتوریست‌ها بتوانند مشکلات خود را در آن مطرح کرده و از آن جواب گیرند، البته برگزاری نمایشگاه و جشنواره‌های مختلف اقدامی خوبی است که به شکوفایی این هنر کمک می‌کند و در این سالها نیز به صورت تقریبا مناسبی مورد توجه قرار گرفته است.