امامت امام جواد(ع)، اثبات‌کننده علم لدنی ائمه(ع) است

محمد حاجی‌تقی، استاد تاریخ اسلام دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با کانون خبرنگاران ایکنا؛ نبأ، در توضیح پیامی که به امامت رسیدن امام جواد(ع) در طفولیت برای شیعیان آن زمان داشت گفت: امام جواد(ع) اولین امامی است که در طفولیت به امامت رسید و این مایه حیرت اصحاب بود و پذیرشش سخت بود اما به یک دلیل متوجه شدند که قطعاً ایشان امام است و باید از ایشان تبعیت کنند و دچار تفرقه نیز نشدند و آن دلیل، این بود که امام رضا(ع) فرزند دیگری به جز امام جواد(ع) نداشتند که شیعیان بخواهند به او پناه ببرند لذا متوجه شدند این خواست خداست که امام بعدی یک طفل باشد تا شیعیان بدانند که ائمه(ع) ویژگی دیگری دارند که حتی در کودکی می‌توانند عهده‌دار امامت شوند و این ویژگی همان است که شیعیان از آن تعبیر ولایت تکوینی و تشریعی می‌کنند.
وی افزود: امام جواد(ع) در کودکی از علم لدنی برخوردار بودند و دانشی داشتند که نشان می‌داد علم ائمه صحفی (کتابی) نیست و نیازی به آموزش دیدن توسط استاد ندارند چون بعضی شیعیان گمانشان این بود که ائمه(ع) دانششان را از پدرشان یاد می‌گیرند ولی امامت امام جواد(ع) این گمان را نقض کرد و نشان داد که علم ائمه(ع)، الهی است و مشخص است که امام جواد(ع) نمی‌توانستند استادانی داشته باشند.
این استاد تاریخ اسلام اظهار کرد: بعد از امام جواد(ع)، امام هادی(ع) نیز چنان وضعیتی داشتند و در طفولیت به امامت رسیدند که این مورد برای شیعیان آن زمان، دغدغه فکری ایجاد نکرد چون قبلاً نمونه‌اش را داشتند، همچنین تأیید این ویژگی‌های ائمه(ع) نیز در زیارت جامعه کبیره که منصوب به امام هادی(ع) است وجود دارد.
حاجی‌تقی در مورد دلیل تعجیل معتصم برای به شهادت رساندن امام‌جواد(ع) باتوجه به اینکه این امام جواد(ع) جوان‌ترین امام شهید هستند، گفت: معتصم ادامه دهنده راه مأمون است که با امام رضا(ع) آن‌کار را کرد، معتصم مناظراتی در مباحث سنگین فقهی با امام جواد(ع) به راه انداخته بود که امام(ع) با اینکه جوان بودند اما با ادله محکم فقهی، جواب یحیی بن اکثم را می‌دهند، تا جایی که چندین‌بار با امام جواد(ع) مناظره می‌گذارند و از قدرت علمی امام (ع) شگفت‌زده می‌شوند، شاید این اقبالی که به امام جواد(ع) شده بود موجب ترس حکومت شده باشد همانطور که امام رضا(ع) مایه ترس مأمون بود و مأمون ترجیح داد تا زمانی که امام رضا(ع) پیروان بیشتری به دست نیاورده است و کشتنش سخت‌تر نشده است در همین دوره جوانی امام (ع) به خیال خودش از بابت ایشان آسوده خاطر شود.
وی در پایان افزود: روش خلفای عباسی تا حدودی این مطلب را نشان می‌دهد که وحشت عباسیان از علویان به ویژه در دوره اول بنی‌عباس خیلی زیاد است چون قیام‌های زیادی چون  قیام نفس زکیه داشتیم و حتی بعضی از این قیام‌ها منجر شده بود که علویان، دولت تشکیل بدهند، مثلاً دولت علویان طبرستان و ادریسیان مغرب از این جمله هستند که همین دولت ادریسیان در زمان هارون الرشید است و عباسیان در این زمان به شدت از علویان ترسیده‌اند چون بزرگترین رقیب سیاسی عباسیان، علویان هستند زیرا تنها کسانی که به جز عباسیان از آل محمد(ع) برای خلافت، مشروعیت دارند فقط علویان هستند لذا عباسیان خیلی از خطر علویان می‌ترسند و به همین دلیل شهیدشان می‌کردند که از زمان منصور این رسم گذاشته شد و طبیعی است که ما فکر کنیم این سیاست ادامه داشته است.