رفتار اقتصادی پیامبر(ص) در شعب‌ ابی‌طالب؛ الگویی برای موفقیت اقتصاد مقاومتی

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین علی‌اکبری، پژوهشگر سیره معصومین(ع)، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره سیره اقتصادی پیامبر اسلام(ص) پرداخت و اظهار کرد: اولین نکته‌ای که باید در این زمینه اشاره کرد این است که پیامبر اسلام(ص) در زمانی‌که از مکه به مدینه هجرت کردند، با توجه به اینکه هنوز حکومت تشکیل نشده بود و از نظر اقتصادی با مشکلات عدیده‌ای مواجه بودند اما در عین حال به نیازها و احتیاجات قشر آسیب‌پذیر جامعه توجه داشتند.

تلاش پیامبر(ص) برای رفع نیازهای اقتصادی مهاجرین

وی ادامه داد: با توجه به اینکه افراد مهاجر از مکه به مدینه، با دست خالی آمده و چیزی در اختیار نداشتند و نمی‌‌توانستند مکان یا پناهگاه و دیگر نیازهای زندگی از جمله آذوقه را تأمین کنند بنابراین پیامبر اسلام(ص) تلاش کردند تا این نیازهای اولیه برآورده شده و از جمله سرپناهی در کنار مسجد پیامبر انتخاب کردند که به نام اهل صفه مشهور است.

علی‌اکبری اظهار کرد: همچنین پیامبر(ص) انصار را تشویق کردند که از نظر مالی و اقتصادی به مهاجرین کمک کنند و با پیوند اخوتی که پیامبر بین انصار و مهاجرین منعقد کردند، مهاجرین شریک زندگی آنها شدند و حتی سهم خود از درآمدهای جنگی و غنائم و منازل خود را در اختیار مهاجرین قرار می‌دادند.


وی افزود: پیامبر اسلام(ص) با این اقدامات خود، چنین فرصت‌ها و امکاناتی را برای نیازمندان فراهم کردند و این اتحاد و وحدت مردم فرصتی برای حرکت در راستای توسعه اقتصادی فراهم کرد. از سوی دیگر کمک‌های مالی مهاجرین نسبت به مازاد بر هزینه زندگی آنها فرصت دیگری بود که پیامبر(ص) از این فرصت استفاده می‌کردند و به مرور زمان کار به جایی رسید که مهاجران همانند انصار در مدینه صاحب کار و زندگی شدند.

علی‌اکبری اظهار کرد:‌ علاوه بر این موارد، پیامبر اسلام(ص) سهمی را از بیت‌المال به فقرا و قشر آسیب‌پذیر جامعه اختصاص دادند و از سوی دیگر با فعالیت در عرصه‌های کشاورزی و حمایت از تولید یا تشویق تولیدکنندگان، کار را به جایی رساندند که رونقی در عرصه کشاورزی و تولید ایجاد شد.

این پژوهشگر سیره معصومین(ع) خاطرنشان کرد: همانطور که مشهور است همه فشارهای دشمن برای تسلیم شدن پیامبر اسلام(ص) و پیروان ایشان به نتیجه نرسید و سه سال در شعب ابی‌طالب، سختی‌ها، فشار و گرسنگی‌ها را تحمل کردند و در نهایت موفق و پیروز شدند.

علی‌اکبری افزود: این نحوه عملکرد در شعب ابی‌طالب و مخصوصا اتحاد مردم، ایجاد پیوند میان قشر آسیب‌پذیر و ثروتمند جامعه و تشویق پیامبر به تولید و حمایت از تولید‌کننده و از سوی دیگر مقاومت در برابر دشمن و تسلیم نشدن در برابر فشارها و تهدیدات اقتصادی، می‌تواند الگویی برای موفقیت اقتصاد مقاومتی در دوره حاضر باشد.

وی در پایان گفت: همین‌که پیامبر اسلام(ص) در مقابل فشارها و تهدیدات اقتصادی تسلیم نشده و دشمنان به اهداف خود نرسیدند، پیروزی و پیشرفتی برای پیامبر و یاران ایشان بود. بعد از این پیروزی، روابط با بیرون از شعب ابی‌طالب دوباره برقرار شد و با همراهی با افراد بیرون شعب و دیگر افراد جامعه، زمینه برای رشد اقتصادی و همکاری‌های مالی و اقتصادی بیشتر فراهم شد.