معرفی رشته‌های معارفی دانشگاه‌ها/9
جای خالی دانشآموختگان علوم و معارف نهج‌البلاغه در دیپلماسی بین‌الملل
گروه دانشگاه: عضو هیئت علمی دانشگاه تهران پردیس فارابی با تأکید بر ورود به عرصه‌های میان‌رشته‌ای نهج‌البلاغه، بر ضرورت استفاده از آموزه‌های امیرالمؤمنین(ع) در عرصه دیپلماسی بین‌الملل و فرهنگ تعامل تأکید کرد.
حامد پوررستمی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران پردیس فارابی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در معرفی رشته علوم و معارف نهج‌البلاغه با اشاره به سابقه تأسیس این رشته اظهار کرد: دانشگاه پیام نور اولین دانشگاهی بود که این رشته را در سال 1382 تأسیس کرد و در مقطع ارشد دانشجویانی را پذیرش کرد.
وی ادامه داد: البته با توجه به گفتمانی که نهج‌البلاغه در جامعه داشت و معارف آن در حوزه‌های سیاست، فرهنگ، اخلاق، تربیت و ... ضروری است، این کار باید پیش از اینها صورت می‌گرفت اما در اوایل دهه 80 کار شروع شد و پذیرش دانشجو نیز در سال 82 آغاز شد.
پوررستمی بیان کرد: بعد از دانشگاه پیام نور، دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه اصفهان، دانشگاه یزد، دانشگاه بیرجند، دانشگاه کاشان و دانشگاه غیرانتفاعی مثل دانشگاه قرآن و حدیث نیز این رشته را راه‌اندازی کردند که البته امروز در سه گرایش دانشجو جذب میکنند.
وی با اشاره به گرایش‌هایی که در حال حاضر برای رشته علوم و معارف نهج‌البلاغه وجود دارد، گفت: گرایش‌هایی که در وزارتخانه تصویب شده و دانشگاه‌ها در حال حاضر در آن‌ها پذیرش دانشجو دارند شامل گرایش اخلاق و تربیت، گرایش اصول دین معارف علوی و گرایش سوم هم بحث با رویکرد سیاسی و اجتماعی است؛ در حال حاضر سه گرایش برای این رشته در مقطع کارشناسی ارشد است ولی در حوزه کارشناسی نیز غالباً بیشتر در حوزه آشنایی با منابع اسلامی و تفسیر موضوعی نهج‌البلاغه ارائه میشود که آن هم برای همه رشته‌ها است.
پوررستمی عنوان کرد: این رشته در مقطع کارشناسی ارائه نمی‌شود. از هر رشته‌ای نیز میتوانند به مقطع فوق لیسانس وارد شوند و محدودیت ندارد، از هر رشته‌ای اگر بتوانند در آزمون ورودی نمره مورد نیاز را کسب کنند میتوانند در این رشته ادامه تحصیل بدهند. این رشته مقطع دکتری نیز دارد که امیدواریم توسعه نیز پیدا کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت بازار کار این رشته، بیان کرد: قطعاً در همه رشته‌ها همانند این رشته، این طور نیست که بازار کار آماده‌ای وجود داشته باشد، بخش قابل توجهی از بازار کار را خود محقق و دانشجو برای خود رقم می‌زند و البته معنای این حرف آن نیست که مسئولیت از روی دوش دولت برداشته میشود که زمینه‌سازی نکند. در مؤسسات فرهنگی، مؤسسات آموزشی، مؤسساتی که رسالت فرهنگی دارند حضور دانشآموختگان این رشته بسیار میتوانند اثرگذار باشد، آموزش و پرورش و حتی صدا و سیما و بسیاری از جاهای دیگر اگر از کارشناسان خوب معارف و نهج‌البلاغه بهره ببرند می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
ورود به عرصه‌های میان‌رشته‌ای نهج‌البلاغه
وی افزود: در حوزه نهج‌البلاغه نیز باید مثل زبان انگلیسی، مقدماتی، میانی و پیشرفته داشته باشیم، این طور نباشد که به دانشجویان این حوزه یک دست نگریسته شود و آموزش آن در یک سطح باشد. سطح عمومی، میانی و تخصصی این رشته تعریف شود، بخصوص اگر دانشجویان تخصصی کار کنند بسیار مؤثر خواهد بود. تأکید میکنم که در مقطع دکتری باید نخبگان نهج‌البلاغه که در مقطع کارشناسی ارشد بودند انتخاب شوند، آن‌هایی که در مقطع دکتری پذیرش می‌‌شوند و چهار سال کار میکنند میتوانند واقعاً در عرصه‌های میان‌رشته‌ای نهج‌البلاغه که یک سوی آن نهج‌البلاغه و سوی دیگر بحث سیاست، حقوق، فرهنگ و ... باشد به‌طور جدی وارد شوند.
جای خالی دانشآموختگان رشته علوم و معارف نهج‌البلاغه در عرصه دیپلماسی
پوررستمی اظهار کرد: معتقد هستم اگر بحث میان رشته‌ای توسعه پیدا کند به طور مثال در بحث آموزه‌های نهج‌البلاغه و علوم سیاسی حتی وزارتخانه‌هایی مثل وزارت خارجه نیز لازم است از این دانشآموختگان استفاده کند. لازم است بدانند دیپلماسی، فرهنگ تعامل و برخورد داخلی و خارجی که برگرفته از آموزه‌های امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه هست به چه شکلی است.
وی گفت: اگر دانشجو از ابتدای دوره دانشجویی خود در حوزه آموزش و پژوهش و کنفرانس‌ها خوب بدرخشد و نقش‌آفرینی چشمگیری داشته باشد معمولاً برای این عزیزان در پژوهشگاه‌ها و مؤسسات کار فراهم است و میتوانند برای خود کارآفرینی ایجاد کنند و در حوزه‌های مختلف کار کنند.
این استاد دانشگاه در توصیه به علاقه‌مندان این رشته، عنوان کرد: یک دانشجوی نهج‌البلاغه نیاز است دروس اولیه‌ای که در حوزه علمیه خوانده میشود مثل دروس ادبیات عرب، فلسفه، اصول و درس‌هایی از این دست را فرا بگیرد. توانایی و استعدادهایی که شخص دارد و علاقه به کار در این زمینه نیز مهم است، دانشجویانی که میخواهند وارد این عرصه شوند بخصوص آن‌هایی که رشته‌شان اسلامی و الهیات نبوده اگر میخواهند در مرحله مقدماتی نمانند و در مراحل میانی و پیشرفته نقش‌آفرینی کنند باید تلاش بیشتری انجام بدهند. فکر میکنم دو درسی که خیلی باید کار کنند یکی بحث اصول است که می‌تواند تأثیرگذار باشد یکی هم بحث ادبیات و زبان عربی است که درس پایه همه دروس اسلامی است.
وی در پایان تأکید کرد: رسانه‌ها گفتمان بهتر و بیشتری را از نهج‌البلاغه در جامعه ایجاد کنند؛ چون بسیاری از جوانان کشورمان نسبت به بعضی از رشته‌های مصوب وزارت علوم اطلاع ندارند. رسانه‌ها نقش‌آفرینی نهج‌البلاغه را در زندگی‌مان نشان دهند، کارکردهای آن را نشان بدهند، در این صورت فکر میکنم جامعه بیش از پیش نسبت به آموزه‌های نهج البلاغه و معارف اسلامی روی خوش نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: البته با توجه به گفتمانی که نهج‌البلاغه در جامعه داشت و معارف آن در حوزه‌های سیاست، فرهنگ، اخلاق، تربیت و ... ضروری است، این کار باید پیش از اینها صورت می‌گرفت اما در اوایل دهه 80 کار شروع شد و پذیرش دانشجو نیز در سال 82 آغاز شد.
پوررستمی بیان کرد: بعد از دانشگاه پیام نور، دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه اصفهان، دانشگاه یزد، دانشگاه بیرجند، دانشگاه کاشان و دانشگاه غیرانتفاعی مثل دانشگاه قرآن و حدیث نیز این رشته را راه‌اندازی کردند که البته امروز در سه گرایش دانشجو جذب میکنند.
وی با اشاره به گرایش‌هایی که در حال حاضر برای رشته علوم و معارف نهج‌البلاغه وجود دارد، گفت: گرایش‌هایی که در وزارتخانه تصویب شده و دانشگاه‌ها در حال حاضر در آن‌ها پذیرش دانشجو دارند شامل گرایش اخلاق و تربیت، گرایش اصول دین معارف علوی و گرایش سوم هم بحث با رویکرد سیاسی و اجتماعی است؛ در حال حاضر سه گرایش برای این رشته در مقطع کارشناسی ارشد است ولی در حوزه کارشناسی نیز غالباً بیشتر در حوزه آشنایی با منابع اسلامی و تفسیر موضوعی نهج‌البلاغه ارائه میشود که آن هم برای همه رشته‌ها است.
پوررستمی عنوان کرد: این رشته در مقطع کارشناسی ارائه نمی‌شود. از هر رشته‌ای نیز میتوانند به مقطع فوق لیسانس وارد شوند و محدودیت ندارد، از هر رشته‌ای اگر بتوانند در آزمون ورودی نمره مورد نیاز را کسب کنند میتوانند در این رشته ادامه تحصیل بدهند. این رشته مقطع دکتری نیز دارد که امیدواریم توسعه نیز پیدا کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت بازار کار این رشته، بیان کرد: قطعاً در همه رشته‌ها همانند این رشته، این طور نیست که بازار کار آماده‌ای وجود داشته باشد، بخش قابل توجهی از بازار کار را خود محقق و دانشجو برای خود رقم می‌زند و البته معنای این حرف آن نیست که مسئولیت از روی دوش دولت برداشته میشود که زمینه‌سازی نکند. در مؤسسات فرهنگی، مؤسسات آموزشی، مؤسساتی که رسالت فرهنگی دارند حضور دانشآموختگان این رشته بسیار میتوانند اثرگذار باشد، آموزش و پرورش و حتی صدا و سیما و بسیاری از جاهای دیگر اگر از کارشناسان خوب معارف و نهج‌البلاغه بهره ببرند می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
ورود به عرصه‌های میان‌رشته‌ای نهج‌البلاغه
وی افزود: در حوزه نهج‌البلاغه نیز باید مثل زبان انگلیسی، مقدماتی، میانی و پیشرفته داشته باشیم، این طور نباشد که به دانشجویان این حوزه یک دست نگریسته شود و آموزش آن در یک سطح باشد. سطح عمومی، میانی و تخصصی این رشته تعریف شود، بخصوص اگر دانشجویان تخصصی کار کنند بسیار مؤثر خواهد بود. تأکید میکنم که در مقطع دکتری باید نخبگان نهج‌البلاغه که در مقطع کارشناسی ارشد بودند انتخاب شوند، آن‌هایی که در مقطع دکتری پذیرش می‌‌شوند و چهار سال کار میکنند میتوانند واقعاً در عرصه‌های میان‌رشته‌ای نهج‌البلاغه که یک سوی آن نهج‌البلاغه و سوی دیگر بحث سیاست، حقوق، فرهنگ و ... باشد به‌طور جدی وارد شوند.
جای خالی دانشآموختگان رشته علوم و معارف نهج‌البلاغه در عرصه دیپلماسی
پوررستمی اظهار کرد: معتقد هستم اگر بحث میان رشته‌ای توسعه پیدا کند به طور مثال در بحث آموزه‌های نهج‌البلاغه و علوم سیاسی حتی وزارتخانه‌هایی مثل وزارت خارجه نیز لازم است از این دانشآموختگان استفاده کند. لازم است بدانند دیپلماسی، فرهنگ تعامل و برخورد داخلی و خارجی که برگرفته از آموزه‌های امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه هست به چه شکلی است.
وی گفت: اگر دانشجو از ابتدای دوره دانشجویی خود در حوزه آموزش و پژوهش و کنفرانس‌ها خوب بدرخشد و نقش‌آفرینی چشمگیری داشته باشد معمولاً برای این عزیزان در پژوهشگاه‌ها و مؤسسات کار فراهم است و میتوانند برای خود کارآفرینی ایجاد کنند و در حوزه‌های مختلف کار کنند.
این استاد دانشگاه در توصیه به علاقه‌مندان این رشته، عنوان کرد: یک دانشجوی نهج‌البلاغه نیاز است دروس اولیه‌ای که در حوزه علمیه خوانده میشود مثل دروس ادبیات عرب، فلسفه، اصول و درس‌هایی از این دست را فرا بگیرد. توانایی و استعدادهایی که شخص دارد و علاقه به کار در این زمینه نیز مهم است، دانشجویانی که میخواهند وارد این عرصه شوند بخصوص آن‌هایی که رشته‌شان اسلامی و الهیات نبوده اگر میخواهند در مرحله مقدماتی نمانند و در مراحل میانی و پیشرفته نقش‌آفرینی کنند باید تلاش بیشتری انجام بدهند. فکر میکنم دو درسی که خیلی باید کار کنند یکی بحث اصول است که می‌تواند تأثیرگذار باشد یکی هم بحث ادبیات و زبان عربی است که درس پایه همه دروس اسلامی است.
وی در پایان تأکید کرد: رسانه‌ها گفتمان بهتر و بیشتری را از نهج‌البلاغه در جامعه ایجاد کنند؛ چون بسیاری از جوانان کشورمان نسبت به بعضی از رشته‌های مصوب وزارت علوم اطلاع ندارند. رسانه‌ها نقش‌آفرینی نهج‌البلاغه را در زندگی‌مان نشان دهند، کارکردهای آن را نشان بدهند، در این صورت فکر میکنم جامعه بیش از پیش نسبت به آموزه‌های نهج البلاغه و معارف اسلامی روی خوش نشان می‌دهد.
مطالب مرتبط
