امام خمینی(ره)، دین در صحنه سیاسی جهان معاصر را احیا کرد

ایکنا: تأثیر اسلام سیاسی بر حرکت‌های اسلامی چه بوده است؟
مهم‌ترین تأثیر انقلاب اسلامی در احیای اسلام سیاسی این بوده است که توانست اسلام را به صحنه سیاسی بازگرداند. وقتی سکولاریسم در دهه 70 میلادی در اوج بود، زایش انقلاب اسلامی به عنوان یک گفتمان، نه تنها اسلام که دین را وارد سیاست بین‌الملل کرد. امروز احیای دین را در خاورمیانه و حتی جوامع غیراسلامی شاهد هستیم. گفتمان اسلام سیاسی مؤلفه‌های متعددی داشت. این گفتمان در هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و انسان‌شناسی، گفتمان جدیدی مطرح کرد. این هم‌زمان با به بن‌بست رسیدن گفتمان‌های سکولار در جهان اسلام بود.
مردم به این نتیجه رسیدند که ناسیونالیسم، لیبرالیسم، سوسیالیسم و همه ایسم‌های قرن،راه‌حل آن‌ها نیست. انقلاب اسلامی این پیام را می‌خواست به جهانیان بدهد که می‌توان از روزنه‌های جدیدی به جهان نگریست. امروز پیام جنبش‌های جدید در خاورمیانه این است که سایر ایسم‌ها در خاورمیانه به بن بست رسیده است. جنبش‌های اسلامی پیام‌شان این بود که «الاسلام هو الحل» که خود این رهاورد پیام امام راحل و انقلاب اسلامی است که هویت جدید دینی را نه تنها به کشور ما که به جهان اسلام ارائه کرد.
ایکنا: گفته می‌شود که این اخوان‌المسلمین بود که برای اولین بار شعار «السلام هو الحل» را مطرح کرد، آیا می‌توانیم بگوییم امام(ره) متأثر از جریان‌ اخوان بودند؟
می‌شود شعارهای جهان اسلام را به هم مرتبط دانست، اما این ویژگی گفتمانی انقلاب اسلامی و امام خمینی بود. یکی از دلایل این است که انقلاب ایران ماهیتاً با حرکت‌های قبلی تفاوت عمده داشت. این یک تفکر حکومتی است که ویژگی‌های ایرانی و شیعی را داشت. این گفتمان طالب حکومت بود و امام به عنوان طراح آن در دهه‌های 40 شمسی به عنوان ولایت فقیه بحث حکومت را مطرح کردند که در اثبات آن از آیه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ...: اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياى امر خود را [نيز] اطاعت كنيد...» استفاده شده است. این تجربه متعلق به هیچ کشور اسلامی نبوده است که ولایت فقیه را بیان کنند و به صورت قانون درآورند.
جهان سنت تجربه حکومت را بیشتر از ما داشتند و جوامع شیعه تجارب اولیه‌شان است که فقه سیاسی داشتند. ما اصطلاح چکش‌خوری را داریم به این معنا که تجربه شیعی حکومت نیاز به چکش‌خوری دارد و لازم است تجارب کنونی در جنبه‌های مختلف با توجه به مقتضیات اجتماعی درآید.
دومین ویژگی اندیشه سیاسی امام استقلال‌طلبی انقلاب اسلامی است که آن را از حرکت‌های اسلامی متمایز می‌کند. یکی از گران‌بهاترین سرمایه‌های انقلاب نیز شهدای زیادی است که تقدیم کرده و تاکنون گفتمان انقلاب اسلامی استقلال خود را حفظ کرده است. سومین ویژگی این گفتمان عدالت‌طلبی در صحنه‌های ملی و بین‌المللی است. مخاطبان این گفتمان، همه مستضعفان جهان بودند. شما پیام‌های حضرت امام و مقام معظم رهبری را ملاحظه کنید که متولی اندیشه‌های حکومتی ما هستند، متوجه می‌شوید که تأکید زیادی بر روی بحث اسضعاف است. ویژگی دیگری که باید بیفزاییم پایایی گفتمان انقلاب اسلامی است، به عنوان نمونه شاهد هستیم که علی‌رغم همه فشارها، اندیشه‌های هویتی خود را حفظ کرده‌ایم و انقلاب اسلامی به ما و جهان اسلام هویت داد. ما توانستیم پویایی تازه‌ای را در جهان اسلام ایجاد کنیم که با تجارب گذشته متفاوت باشد. البته تجارب بشری مانند یک بناست که آجرهای جدید بر روی آجرهای گذشته قرار می‌گیرد و در این میان تجربه انقلاب اسلامی منحصر به فرد و بی‌بدیل است.
ایکنا: تداوم و آینده اسلام سیاسی امام(ره) با توجه به نیروهای منطقه و قدرت‌های دول دیگر اسلامی و غربی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اسلام سیاسی ابعاد مختلف و چهره‌های گوناگونی دارد و باید آن را به صورت ویژه در مورد جمهوری اسلامی بررسی کرد. گفتمان‌های متفاوتی در این زمینه وجود دارد. اسلام سیاسی امام خمینی گفتمانی پایا و پویا است و هویت‌بخشی محور اصلی آن است. همه گفتمان‌ها به دنبال آن هستند که هویت بدهند. تمام حرکت‌های ناسیونالیست عربی به دنبال آن بودند که به حرکت‌های خود در مقابل رژیم صهیونیستی هویت دهند. انقلاب اسلامی و تلاش امام به عنوان بنیانگذار آن ، همان طور که در فرمایشات و وصایای ایشان بود، نه حرکتی گذرا که پایاست و می‌خواهد هویت‌بخشی کند تا به من ایرانی مسلمان، هویت جدیدی ارائه کند که با هویت‌های دیگر خلط نشود. خود و دیگران در اندیشه‌های امام راحل بسیار پررنگ است. ایشان به دنبال آن هستند که خود را بشناسیم. در همه اندیشه‌های امام(ره) ابعاد این هویت‌بخشی قابل ملاحظه است؛ درادبیات، معارف اسلامی، علوم انسانی، سیاسی و ‌... هویت‌بخشی را به صورت پررنگ می‌بینیم .