در حاشیه همایش ملی اعجاز قرآن صورت گرفت؛
بررسی اعجاز زبانی قرآن/«کتابشناسی اعجاز قرآن» رونمایی شد
گروه دانشگاه: بررسی حذف و فزونی واج‌ها در قرآن کریم با رویکرد معناشناسی آوایی، منظر بافت و متن در تحلیل انتقادی قرآن و رونمایی از کتاب زهره اخوان مقدم از مهم‌ترین مباحث پنل تخصصی اعجاز زبانی قرآن بود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، پنل تخصصی اعجاز زبانی قرآن (مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم) امروز، 29 اردیبهشت‌ماه به ریاست منصور پهلوان، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران و سپیده عبدالکریمی برگزار شد.
فاطمه سلیمی، استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم به ارائه مقاله خود با عنوان حذف و فزونی واج‌ها در قرآن کریم با رویکرد معناشناسی آوایی پرداخت و گفت: دانش معناشناسی از تلفیق سه مقوله آوا، معنا و رابطه آوایی معنایی شکل می‌گیرد. آواها واحدهای بی‌مفهوم نیستند بلکه نشانه‌های اعتباری هستند که مفهوم‌های جدیدی را می‌سازند.
علم معناشناسی آوایی سبب شده تا زبان شناس در تحلیل یک متن ادبی با دنیایی از نشانه‌ها روبه‌رو شود، در این سیر مطالعاتی، تحلیلگر متن، با کشف کدهای آوایی و ایجاد ارتباط میان کدها و متغیرهای حاصل از آن‌ها، معانی جدیدی را در ارتباط با ساختار آوایی کلام ترسیم می‌کند.
بهره‌گیری از حروف شدید و نرم، سبب تغییر ساختار آوایی وزایش معانی نو می‌شود. حذف و فزونی واج از مهم‌ترین ساز و کارهای زبانی است که مطالعه آن از بعد معناشناسی، معانی ضمنی جدیدی را فراهم می‌آورد. پژوهش حاضر به پدیده‌های زبانی در متن قرآن کریم پرداخته و از بسیاری حکمت‌های نهفته کدگشایی کرده است. کشف چنین ساز و کارهای زبانی در دستیابی به تفسیر دقیق و کامل کلام نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
بنا بر این گزارش، مقاله بعدی با عنوان منظر بافت و متن در تحلیل انتقادی گفتمان قرآن کریم از سوی مهین ناز میر دهقان، دانشیار زبان شناسی دانشگاه شهید بهشتی ارائه شد.
وی گفت: منطق حکم می‌کند که خداوند حکیم و توانا زبانی را به کار گرفته باشد که قابل فهم برای تمام انسا‌ن‌ها باشد. تحلیل گفتمان انتقادی به تحلیل روابط ساختاری آشکار و پنهان سلطه، تبعیض نژادی، قدرت و کنترل و تجلی آن‌ها در زبان علاقه‌مند است.
میردهقان بیان کرد: کل آیات قرآن کریم به عنوان جامعه آماری مورد بررسی قرار گرفت و آیه‌هایی که نمایانگر قدرت خداوند در قرآن کریم بودند استخراج شدند، نتایج تجزیه و تحلیل آیات منتخب نشان داد که خداوند دسترسی ویژه به سبکی دارد که مخصوص خود اوست و این دسترسی را از علم و قدرت خود به دست می‌آورد.
رونمایی از کتاب
این گزارش حاکی است، در ادامه این برنامه از کتاب زهره اخوان، استاد علوم قرآن و حدیث با عنوان «کتابشناسی اعجاز قرآن» رونمایی شد.
منصور پهلوان در این برنامه اظهار کرد: اخوان در دانشکده علوم قرآنی تهران مسئول آموزشی، معاون آموزشی و مدیر گروه بوده، و مقالات ایشان در مجلات معتبر علمی و پژوهشی چاپ شده است. این کتاب نیز ارتباط کاملی با موضوع سومین همایش ملی اعجاز قرآن دارد.
زهره اخوان، استادیار دانشگاه نیز در مورد این کتاب گفت: دانشجویان خیلی از منابع رشته خودشان اطلاع ندارند، این دغدغه اصلی من در تألیف این کتاب بود، تلاشمان بر این بود که پیشینه پژوهش را برای دانشجویان تبیین کنیم، فایده این کار آن است که از موازی‌کاری جلوگیری می‌شود، موضوعات خیلی متعددی نیز داریم؛ سبک زندگی، مثل و ضرب‌المثل، کتابشناسی کودک، زن، تاریخ حدیث و ... برخی از موضوعاتمان هستند.
وی اظهار کرد: منبع‌شناسی قدم اول تحقیق است، در این کتاب 378 منبع فارسی و 1200 منبع عربی جمع‌آوری شده است. دلمان می‌خواست منابع انگلیسی را هم به آن اضافه کنیم که مجال آن ایجاد نشد، امیدواریم این کار خدمتی به محضر قرآن کریم و قدمی برای همه شما باشد که سال‌های آینده می‌خواهید در همایش اعجاز قرآن شرکت کنید.
فاطمه سلیمی، استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم به ارائه مقاله خود با عنوان حذف و فزونی واج‌ها در قرآن کریم با رویکرد معناشناسی آوایی پرداخت و گفت: دانش معناشناسی از تلفیق سه مقوله آوا، معنا و رابطه آوایی معنایی شکل می‌گیرد. آواها واحدهای بی‌مفهوم نیستند بلکه نشانه‌های اعتباری هستند که مفهوم‌های جدیدی را می‌سازند.
علم معناشناسی آوایی سبب شده تا زبان شناس در تحلیل یک متن ادبی با دنیایی از نشانه‌ها روبه‌رو شود، در این سیر مطالعاتی، تحلیلگر متن، با کشف کدهای آوایی و ایجاد ارتباط میان کدها و متغیرهای حاصل از آن‌ها، معانی جدیدی را در ارتباط با ساختار آوایی کلام ترسیم می‌کند.
بهره‌گیری از حروف شدید و نرم، سبب تغییر ساختار آوایی وزایش معانی نو می‌شود. حذف و فزونی واج از مهم‌ترین ساز و کارهای زبانی است که مطالعه آن از بعد معناشناسی، معانی ضمنی جدیدی را فراهم می‌آورد. پژوهش حاضر به پدیده‌های زبانی در متن قرآن کریم پرداخته و از بسیاری حکمت‌های نهفته کدگشایی کرده است. کشف چنین ساز و کارهای زبانی در دستیابی به تفسیر دقیق و کامل کلام نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
بنا بر این گزارش، مقاله بعدی با عنوان منظر بافت و متن در تحلیل انتقادی گفتمان قرآن کریم از سوی مهین ناز میر دهقان، دانشیار زبان شناسی دانشگاه شهید بهشتی ارائه شد.
وی گفت: منطق حکم می‌کند که خداوند حکیم و توانا زبانی را به کار گرفته باشد که قابل فهم برای تمام انسا‌ن‌ها باشد. تحلیل گفتمان انتقادی به تحلیل روابط ساختاری آشکار و پنهان سلطه، تبعیض نژادی، قدرت و کنترل و تجلی آن‌ها در زبان علاقه‌مند است.
میردهقان بیان کرد: کل آیات قرآن کریم به عنوان جامعه آماری مورد بررسی قرار گرفت و آیه‌هایی که نمایانگر قدرت خداوند در قرآن کریم بودند استخراج شدند، نتایج تجزیه و تحلیل آیات منتخب نشان داد که خداوند دسترسی ویژه به سبکی دارد که مخصوص خود اوست و این دسترسی را از علم و قدرت خود به دست می‌آورد.
رونمایی از کتاب
این گزارش حاکی است، در ادامه این برنامه از کتاب زهره اخوان، استاد علوم قرآن و حدیث با عنوان «کتابشناسی اعجاز قرآن» رونمایی شد.
منصور پهلوان در این برنامه اظهار کرد: اخوان در دانشکده علوم قرآنی تهران مسئول آموزشی، معاون آموزشی و مدیر گروه بوده، و مقالات ایشان در مجلات معتبر علمی و پژوهشی چاپ شده است. این کتاب نیز ارتباط کاملی با موضوع سومین همایش ملی اعجاز قرآن دارد.
زهره اخوان، استادیار دانشگاه نیز در مورد این کتاب گفت: دانشجویان خیلی از منابع رشته خودشان اطلاع ندارند، این دغدغه اصلی من در تألیف این کتاب بود، تلاشمان بر این بود که پیشینه پژوهش را برای دانشجویان تبیین کنیم، فایده این کار آن است که از موازی‌کاری جلوگیری می‌شود، موضوعات خیلی متعددی نیز داریم؛ سبک زندگی، مثل و ضرب‌المثل، کتابشناسی کودک، زن، تاریخ حدیث و ... برخی از موضوعاتمان هستند.
وی اظهار کرد: منبع‌شناسی قدم اول تحقیق است، در این کتاب 378 منبع فارسی و 1200 منبع عربی جمع‌آوری شده است. دلمان می‌خواست منابع انگلیسی را هم به آن اضافه کنیم که مجال آن ایجاد نشد، امیدواریم این کار خدمتی به محضر قرآن کریم و قدمی برای همه شما باشد که سال‌های آینده می‌خواهید در همایش اعجاز قرآن شرکت کنید.
