یادآوری کرامت به منظور هدایت انسان

کرامت انسان به تصریح تفاسیر مورد تاکید قرآن قرار گرفته است. بسیاری از اسناد بین‌المللی پذیرفته شده نیز این اصل را در مقدمه خویش دارند. کرامت انسانی مطرح در قرآن از سوئی به عنوان بنیاد حقوق بشر اسلامی قرار داده شده است. کرامت انسانی در این آیه به شهادت تفاسیر به منظور هدایت انسان یادآوری می‌شود.
یادآوری کرامت به منظور هدایت انسان
در این آیه خداوند به صراحت از اعطای کرامت به انسان سخن می‌گوید. استفاده از بنی‌آدم در این آیه، به معنای فرزندان حضرت آدم، اشاره به همه انسان‌هاست؛ از این رو کرامت انسانی نه صفتی اکتسابی که ذاتی خواهد بود. علامه طباطبائی با بیان این‌که این آیه معنای عتاب‌آمیز داشته و شامل همه انسان‌ها اعم از مومن و کافر می‌شود، می‌گوید: «مراد از آيه، بيان حال جنس بشر است، صرف‌نظر از كرامت‌هاى خاص و فضائل روحى و معنوى كه به عده‌‏اى اختصاص داده، بنا بر اين آيه مشركين و كفار و فاسقين را زير نظر دارد، چه اگر نمى‌‏داشت و مقصود از آن انسان‌‏هاى خوب و مطيع بود، معناى امتنان و عتاب درست درنمى‌‏آمد. انسان در ميان ساير موجودات عالم خصوصيتى دارد كه در ديگران نيست و آن داشتن نعمت عقل است».
تفاسیر دیگر نیز این آیه را در معنایی مشابه معنا کرده‌اند. تفسیر نمونه در صدر تفسیر خود از آیه آورده که «انسان گل سر سبد مخلوقات» است. تفسیر مجمع‌البیان چنین ذکر کرده که خداوند انسان را به خاطر نعمت‌هایی که به او داده است کرامت بخشید، چنان‌چه از علامه طباطبائی ذکر شد این نعمت عقل است.
اما چنانچه علامه طباطبائی نیز گفته است، این آیه نوعی عتاب به انسان است تا مقام و قدر خود را بشناسد و به نظر می‌رسد این اشاره به کرامت انسان به این منظور نیست که او را در سرکشی از نعمات خداوند جری‌تر کرده و به او غروری کاذب بخشد. تفسیر نور چنین مفادی را به دست می‌دهد. در تفسیر نور پیام این آیه را چنین مطرح می‌کند که «توجه انسان به مقام و کرامت خود، سبب شکر و دوری از کفران» می‌شود و همچنین اینکه زمینه‌های رشد و کمال انسان از سوی خداست. از این رو خداوند در پی آن است که از طریق یادآوری کرامت ذاتی انسان وی را به سبیل هدایت رهنمون شود.