ابوالقاسم حسینجانی، نویسنده و پژوهشگر قرآنی در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره جایگاه رفیع قلم در قرآن گفت: اینکه قلم از نظر نظریهپرازی در قرآن پدیده مقدسی است، هیچ شکی نیست؛ چرا که در آغاز نزول قرآن، آیاتی نازل شد که خداوند در آنها به قلم، خواندن و نوشتن قسم یاد کرده است و این نشان میدهد که تنها به آنچه از قلم نشئت گرفته است و مربوط به قلم و دستاوردهای آن میشود، میتوان قسم کرد.
وی افزود: از این موضوع میتوان به دو نتیجه رسید؛ یکی اینکه باید به آنچه مکتوب و نه زبانی باشد قسم یاد کرد و این مربوط به بُعد شکلی آن میشود و از سوی دیگر روح این نوشته از نظر محتوایی باید طوری باشد که بشود به آن قسم یاد کرد.
حسینجانی با اشاره به سوره «علق» گفت: با توجه به آیات این سوره مبارکه میتوان نتیجه گرفت که نمیتوان به قلم بها نداد؛ چرا که رسیدن به دانش در گرو استفاده از قلم است و یادگیری و آموزش را میتوان فلسفه آفرینش دانست که توجه به سوره «الرحمن» و آیات «عَلَّمَ الْقُرْآنَ» و «خَلَقَ الْإِنْسَانَ» این موضوع را بیش از پیش روشن میکند.
این نویسنده با اشاره به جایگاه واقعی قلم در میان آثار و مکتوبات عنوان کرد: به نظر میرسد در حال حاضر قلم جایگاه واقعی خود را ندارد؛ چرا که قلم ظرفیتهای بیشماری دارد و اگر اهل قلم، علم، دانش و تفکر جایگاه درستی پیدا میکردند، قلم و فرآوردههای آن نیز میتوانستند جایگاه درست خود را پیدا کنند؛ از این رو باید به آسیبشناسی در این باره پرداخت.
وی در ادامه گفت: مشکل و چالش اصلی مردم که به موضوع معیشتی مربوط میشود، برای اهل هنر و قلم نیز صورتی مشابه دارد و وقتی این افراد مشکل دارند، چطور میتوانند مشکلگشای جامعه امروز باشند؛ چرا که چالش اصلی فرهنگ، مسائل اقتصادی است و تا وقتی اقتصاد درستی نداشته باشیم، فرهنگ درستی نیز نخواهیم داشت.
این پژوهشگر حوزه نهجالبلاغه تصریح کرد: در قرآن و نهجالبلاغه و یا دعای ماه رمضان تاکید بسیاری بر مسائل معیشتی شده است، در صورتی که دعای «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» را بخوانید، یک دعای شخصی نیست و مجموعه بشر را در برمیگیرد و 90 درصد آن درباره مسائل اقتصادی است؛ از این رو اگر در حوزه مکتوبات و آثار قلمی مشکلاتی را شاهد هستیم، مسائل مربوطه از این موضوع ناشی میشود.
وی با بیان اینکه متأسفانه قلمهای ما ضعیف شده است، اظهار کرد: باید دید کارایی سوره «ماعون» که فلسفه دین را مطرح میکند، کجاست. دین هم استراتژی و هم تاکتیک دارد. در آیات «أَرَأَیْتَ الَّذِی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ» و «فَذَلِکَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ» به وضوح میتوان به این موضوع پی برد.
حسینجانی یادآور شد: اگر قلم اصالت نداشته باشد، نمیتواند رسالت داشته باشد؛ از این رو باید با گذشتن از فرعیات به اصل قرآن بپردازیم.