نماز عیدفطر نماد تبدیل هویت معنوی فردی به جمعی است

حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، مدیر گروه علوم قرآنی مرکز فرهنگ و معارف قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: در کلامی به نقل از امام علی(ع) آمده است که «کل یوم لا یعصی الله فیه فهو عید» که امام یک کبرای کلی را مطرح فرموده است که ملاک عید بودن دوری و فاصله گرفتن از معاصی است.
وی افزود: عید فطر عید برای کسانی است که خداوند روزه آنان را قبول کرده و برای تقدیر از بندگانش که قیام بالیل داشته‌اند، روز پایانی روزه را عید برای آنان قرار داده و مژده بخشش و غفران به آنان در این روز داده است.
بهمنی بیان کرد: خداوند ما را بر فطرتی پاک آفریده و در عین حال هوای نفس و وساوس شیطانی نیز در عالم تکوین وجود دارد تا انسان در پرتو مبارزه با هوای نفس و شیطان بتواند به درجات کمال دست یابد از این رو اگر در مقابل آزمایشات و ابتلاها صبر کنیم و به فطرت و ایمان و بندگی بازگردیم که در معنای واژه «عید» وجود دارد بازگشت به خود الهی ما رخ داده است.
وی افزود: فلسفه عید این است که ما به فطرت خود که خدا بعد از آفرینش آن به خود تبریک گفت و فرمود فتبارک الله احسن الخالقین باز گردیم. امام علی(ع) در سخنی که در امالی شیخ صدوق آمده است فرمودند بدانید ای بندگان خدا کمترین چیزی که برای روزه داران در روز عید قرار داده شده است ملک و فرشته‌ای است ‌که در آخرین روز رمضان و روز عید فطر ندا می‌دهد و مژده می‌دهد که ای روزه‌داران به تحقیق که خداوند شما را آمرزیده است از هر نوع گناهانی که تاکنون مرتکب شده‌اید و پس دقت کنید که بعد از این چگونه آغاز خواهید کرد.
غفران؛ بهترین عیدی به مومن
استاد حوزه علمیه عنوان کرد: در تعابیر امام واژه غفران بیان شده یعنی خداوند غفران را هدیه و پاداش روزه قرار داده است؛ ما در ادبیات عرب چندین واژه مانند عفو، غفران و رحمت داریم که در فارسی از روی تسامح همه را به معنای بخشش می گیریم در حالی که این درست نیست. به عنوان مثال در تعبیر قرآن وجود دارد که «واعف عنا و اغفرلنا و وارحمنا» که اگر همه را به معنای بخشش بگیریم درست نیست.
وی ادامه داد: از این رو غفران معنای دقیق‌تری دارد و آن اینکه غفران، محو اثر گناه است لذا هیچ چیزی از گناه نمی‌ماند و این بسیار گرانقدر و بالاتر از عفو است زیرا عفو، محو گناه نیست.
بهمنی بیان کرد: در روایت است که غفران، فلسفه بعثت انبیاء است و این چیز کمی نیست زیرا کسی جز خداوند نمی‌تواند آثار گناه را محو کند و محو گناه باعث می‌شود که حتی یاد گناه نیز در ذهن و قلب مومن در دنیا و آخرت حذف شود زیرا یاد گناه نیز باعث آزار مومن می‌شود.
استاد و پژوهشگر قرآنی حوزه تصریح کرد: غفران حاصل تلاش فردی و جمعی است و هر کسی می‌داند درجه خلوصش در چه سطحی بوده است از این رو هویت فردی مصفایی که در پرتو غفران ناشی از روزه‌داری برای افرد حاصل می‌شود در روز عید به هویت جمعی می‌پیوندد و همه با عبودیت و خاکساری جمعی در برابر معبود خود به یک رود جاری تبدیل می شوندکه کل جامعه را تطهیر می‌کند.
وی تاکید کرد: یکی از کارهایی که در آخرین روز ماه روزه واجب است پرداخت زکات فطره در کنار نماز است، زیرا نماز باعث پر کشیدن انسان به سمت خداوند می‌شود و برای پرکشیدن ما پابندهایی داریم که اضافی بر بدن ماست و با پرداخت بدهی‌های شرعی مالی این قیود از پای ما رها می‌شود.
بهمنی اظهار کرد: این امکانات اضافی چیزهای اضافی از ماست که دیگران به آن محتاج هستند لذا زکات زمینه اتصال هویت فردی به هویت جمعی را فراهم می‌کند و درجه تقوای جمعی را بالا می‌برد.