طرح ملی دانشجو معلم قرآن کریم؛ زمینهساز تحقق جهاد قرآنی در دانشگاهها
گروه دانشگاه: به گفته یکی از مربیان طرح ملی دانشجو معلم قرآن کریم، این طرح بسترساز نهضت قرآنی است که زمينه را برای جهادی قرآنی در محيط دانشگاه شکل میدهد.
به گزارش خبرگزاری بينالمللي قرآن (ايکنا)، يکی از برنامههای سازمان فعاليتهای قرآنی دانشگاهيان کشور، وابسته به جهاد دانشگاهی برای توسعه فرهنگ قرآنی، طرح ملی «دانشجومعلم قرآن کريم» با هدف آموزش تخصصی مهارتهای قرآنی است. طرحی که به گفته حميد صابرفرزام، رييس اين سازمان هدف از برگزاری آن، استفاده از ظرفيت دانشجويان برای ريشهکنی بیسوادی قرآنی از محيط دانشگاهی است. مرحله دوم سومين دوره آموزشی این طرح يکشنبه 24 مرداد، در پردیس دانشگاه قرآن و حديث در شهر ری، ضلع جنوبی حرم حضرت عبدالعظيم(ره) آغاز شد. مرحله نخست سومين دوره آموزشی دانشجو معلم قرآن کريم طی سه روز از 2 مرداد برگزار شده بود. برای آگاهی از چند و چون برگزاری سومين دوره طرح، راهی شهر ری شدیم تا از نزديک با تعدادی از دانشجويان و استادان حاضر در طرح به گفتوگو بنشينيم. گزارش ذیل حاصل این گفتوگوها است. رقيه عباسی، شرکتکننده در این دوره از دانشگاه علمی و کاربردی در خصوص طرح دانشجومعلم گفت: دانشجويان حاضر با چنين طرحهايی میتوانند زمينه قرآنی را برای ساير دانشجويان فراهم کنند و از طرفی، تبادل اطلاعات به شکل بهتری صورت میگيرد. عباسی ادامه داد: طرح دانشجومعلم زمينه ارتباط بين دانشجويان رشتههای مختلف را ايجاد میکند و اين امر بسيار مهمی است، زيرا در موارد بسياری زمينه فعاليت قرآنی برای دانشجويان فراهم نيست. برگزاری سطح پيشرفته دوره آموزشی دانشجومعلم برخی از شرکتکنندگان نکات و پیشنهادهای مفیدی دارند که میتواند در ارتقای سطح دورههای بعدی و اثرگذاری آن کارگشا باشد. صفری، دانشجوی رشته کلام اسلامی گفت: اين دوره، فوقالعاده است و برای من که تجربه چنين دورههايی را نداشتم بسيار مفيد است. با توجه به اينکه به شهرهای ديگر براي تبليغ مراجعت میکنم يکسری اصول و قواعد خاص در اين دوره به ما آموخته میشود که براي تبليغ به ما کمک میکند. صفری تصريح کرد: اساتيد چيزی را کم نگذاشتند و تمام نکات ريزی را که لازم بود يک مبلغ قرآنی و دانشجومعلم قرآن بداند تبيين کردند. وی عنوان کرد: وقتی که سازمان فعاليتهای قرآنی سطح مقدماتی را برگزار میکند، خوب است که سطح پيشرفته آن را نيز برگزار کند. علاوه بر اين، آزمون ورودی بهتر است بر اساس قانون و قاعده باشد. به اين صورت که وقتی دانشجو میآيد اطلاعات اوليه را داشته باشد و استاد مجبور نباشد از صفر توضيح دهد. صفری ادامه داد: بهتر میشود اگر کلاسهای دوره تفکيک شود؛ کلاس صوت و لحن، کلاس تجويد، کلاس روخوانی و روانخوانی هر کدام بهطور جداگانه برگزار شود. همچنين اساتيد مختلف حضور داشته باشند؛ اينکه يک استاد در يک دوره 4 روزه همه اين موارد را توضيح بدهد اثربخشی کمتری دارد. خروجی طرح ملی دانشجومعلم واگذار نکردن تمام امور به شرکتکنندگان بعد از پایان دوره و لزوم در نظر گرفتن منابع و امکانات لازم برای ادامه فعالیتهای شرکت کنندگان نکتهای است که صفری به آن اشاره و عنوان کرد: مسئولان سازمان فعاليتهای قرآنی برای خروجیهای اين دورهها نيز برنامه داشته باشند. خود اين سازمان خروجیها را با معرفینامه به مساجد و حسينيهها بفرستد و اينکه دانشجومعلم قرآن بهعنوان نمونه به مسجدی مراجعه کند و با ارائه مدرک بگويد برای تدريس آمده است، امر جالبی نيست. اگر سازمان فعاليتهای قرآنی اين دورهها را برگزار میکند، بايد خروجیها را مورد حمايت قرار دهد و امکانات و منابع لازم مورد توجه قرار گيرد. نگاه مربیان و اساتید حاضر به طرح دانشجومعلم بیانگر نکات در خور تأملی است که نشان میدهد این دورهها خلأها را به خوبی شناسایی کرده و در پی ایجاد نهضت قرآنی است. بهناز احمدی، از مربيان «روش تدريس» در طرح دانشجومعلم میگويد: با چنين طرحهايی بستر برای نهضت قرآنی فراهم میشود و زمينه برای يک جهاد قرآنی در محيط دانشگاه شکل میگيرد، زيرا بعضا ديده میشود که برخی از دانشجويان در محيط دانشگاه انس با قرآن ندارند. فشردگی دوره کمتر شود میتوان گفت که دانشجویان رشتههای مختلف الهیات مانند علوم و معارف قرآن، کلام اسلامی از جمله علاقهمندان دوره آموزشی دانشجومعلم هستند. البته این مهم را میتوان از جهتی نقطه قوت به حساب میآورد و البته از جهت دیگر نشانگر ناکافی بودن آموزشهای رسمی دانشگاهی است. نکته دیگری که در بیان برخی شرکتکنندگان این دوره میتوان تشخیص داد، ثمربخش بودن دورهها است. لطفی، دانشجوی علوم و معارف قرآن درباره انگيزهاش از شرکت در اين طرح عنوان میکند: اطلاعاتی که در دانشگاه فرا گرفتم با شرکت در اين دوره کاملتر میشود و اين دوره به جامعتر شدن اطلاعاتم خيلی کمک میکند و پيشرفتهای کاملا محسوسی براي شرکتکنندگان در طرح ديده میشود. وی عنوان کرد: آزمون ورودی برای انتخاب شرکتکنندگان نقایصی داشت که باید برطرف شود؛ همچنین اگر در بين کلاسها فاصله بيفتد ثمردهی بيشتری دارد و فعاليت بيشتر میشود. وی تصريح کرد: برگزاری چنين دورههايی از سوی سازمان فعاليتهای قرآنی دانشگاهيان کشور در فعاليتهای خودم تأثير بسزايی داشته است. لطفی چند پیشنهاد برای بهتر شدن دوره مطرح کرد و گفت: از اساتید برجسته دعوت، و کلاسها تفکيک شود و اگر کلاس صوت و لحن وجود داشته باشد خيلی مفيدتر به نظر میآيد و منابعی که تدريس میشود منابع کاملتری باشد. يکسانسازی عناوین درسها برخی از شرکتکنندگان سابقه فعالیت در برگزاری طرحهای آموزش قرآن دارند. نيره احمدی، يکی از شرکتکنندگان در دوره سوم طرح دانشجومعلم درباره انگيزهاش برای شرکت در اين دوره گفت: از آنجا که قبلا در جاهای ديگری در چندين دوره تربيت مربی قرآن شرکت کرده بودم برای ارتقای سطح کار و يادگيری شکلهای مختلف تدريس تمايل پيدا کردم که در اين طرح شرکت کنم. احمدی ضمن اشاره به زحمت دستاندرکاران اين دوره و سختی برگزاری چنين دورههايی گفت: اين دوره بهتر هم میتوانست برگزار شود. چند اشکال وجود دارد که لازم است مورد توجه قرار گيرد: يکي آنکه اساتيد بعضا متضاد يکديگر صحبت میکردند و چون اين طرح در قالب دو کلاس برگزار میشود بهعنوان نمونه، استاد يک کلاس يک مطلبی را میگفت که استاد ديگری در کلاس مقابل متضاد وی را بيان ميکرد. اين تضاد يا در «فن تدريس» يا در مورد «شکل نمرهدهی» بود. براي رفع اين مشکل بهتر است که قبل از برگزاری دوره يکسانسازی صورت گيرد. فشردگی دوره که بخش بیشتر سخنان مصاحبهشوندگان است با صراحت بیشتری در کلمات احمدی بیان میشود. وی میگوید: مشکل ديگر، فشردگی دوره است. اينکه چهار روز در يک هفته برگزار و سپس دو هفته فاصله و نهايتا چهار روز در يک هفته ديگر کارايی لازم را ندارد. من بهعنوان يک دانشجو نمیتوانستم از کلاسها استفاده کنم به اين صورت که درسی که امروز فراگرفتهام روی آن کار کنم و بتوانم در جلسه بعدی از آن بهره ببرم و اشکالات را با اساتيد مطرح نمايم. احمدی برای بالا رفتن کيفيت دورههای بعدی پيشنهاد کرد که همه شرکتکنندگان در يک کلاس حضور داشته باشند و يک نوع تدريس را فرا بگيرند و يکسانسازی شود. وی بيان کرد: چون اين دوره رايگان بود و از طرفی بسيار خوب است، توقع کيفيت خيلی بالاتري از آن داريم. البته در اين دوره بحثهايی مانند روانشناسی مخاطب، زبانشناسی به خوبی جا افتاده است. گذراندن دوره کارورزی قبل از دادن مدرک دانشجومعلم داشتن برنامه برای کارورزی دانشجومعلمان سخن آخر احمدی است. وی تأکيد کرد: مسئله مهم ديگر، کارورزی است. از آنجا که بسياری از شرکتکنندگان در اين دوره سابقه تدريس ندارند لازم است که در ادامه دوره و قبل از دادن مدرک دوره به داوطلبان، يک دوره کارورزی هم براي آنان در نظر گرفته شود. تغيير کتاب و جايگزينی کتابهای جامعتر یکی دیگر از حاضران در دوره آموزشی از رشتههای معارفی محرمیزاد، دانشجوی رشته علوم قرآن است. وی درباره علت حضورش در دوره دانشجومعلم گفت: با توجه به رشته تحصيلیام شرکت در اين طرح عاملی برای تکميل درسها تلقی میشد. وی درباره طرح دانشجومعلم بيان کرد: فايده چنين دورههايی آن است که تلاوت و قرائت صحيح قرآن را میتوان ترويج داد. محرمیزاد گفت: اگر اين طرح فشرده نبود کارايی بالاتری داشت و با اينکه مختصر فاصلهای وجود داشت ولی مشکلات پابرجا بود و چنانچه به صورت يک روز در ميان باشد بهتر است و فشردگي موجب سختی آزمون و تفهيم مطالب میشود. وی با اشاره به اينکه اولين بار است که در چنين دورههايی شرکت میکند عنوان کرد: از آنجا که بيشتر شرکتکنندگان دانشجو يا حوزوی هستند دارای يکسری از دانستههای پايهای هستند و کتابی که در اين دوره بهعنوان منبع تدريس میشود زبان نوشتارش سطح بالایی ندارد. کاهش زمان کلاسها و کمشدن فشردگی و تغيير کتابها و جايگزيني کتابهای جامعتر مهمترين پيشنهادات اين شرکتکننده دوره آموزشی دانشجومعلم بود.
طرح ملی دانشجومعلم قرآن کریم گام مهمی است که با بهرهگیری از ظرفیت دانشجویان مستعد و علاقهمند، در راستای ترویج فرهنگ قرآن در دانشگاهها به پیش میرود. تجمیع برترین اساتید و گزینش دانشجویان مستعد از نقاط قوت این طرح به شمار میرود که بیشک با رفع نقصانها در برگزاری دورههای بعدی، ثمراتی از جمله تسهیل در آموزش و همگرایی دانشجویان در این مسیر بخشی از آن خواهد بود. امید میرود که این اقدام درخور ستایش که با هدف ریشهکنی بیسوادی قرآنی از محیطهای دانشگاهی انجام میشود، موجب رونق یافتن فرهنگ و سبک زندگی قرآنی شود.