رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع):
تولی آل سعود بر کعبه براساس آیات قرآن حرام آشکار است
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با تاکید بر اینکه تشخیص تعطیلی حج بر عهده حاکم اسلامی است گفت: قرآن کریم به صراحت بیان فرموده است که تنها متولیان و اداره کنندگان مسجدالحرام افراد متقی هستند که اگر این آیه در کنار آیات دیگر به میدان فقهی و تفسیری بیاید قطعا دخالت آل سعود در اداره بیت، قطع نظر از صد عن سبیل الله حرام بین و آشکار است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(آیکنا) آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی امروز 18 شهریورماه در همایش تعطیلی حج در بستر فقه و تاریخ که در حج و زیارت قم برگزار شد گفت: حج مسئله‌ای است که هنوز جای کار زیادی برای بررسی بیشتر ابعاد فقهی و تاریخی دارد زیرا برخی تصور می‌کنند که با وقوع انقلاب اسلامی مسئله تعطیلی حج ایجاد شده در حالی که در تاریخ در موارد بسیار زیادی این موضوع رخ داده است.
وی افزود: درباره مسئله تعطیلی حج به لحاظ فقهی موضوعات زیادی قابل طرح و بررسی است از جمله اینکه تعطیلی احکام دین و فروعات چه حکمی دارد و آیا جایز است، وظایف حاکم اسلامی در زمینه وجوب اعزام به حج در مواردی که احتمال خالی ماندن بیت از زائر وجود دارد چیست؟ حرمت خالی بودن بیت، چه کسانی حق دارند تولیت خانه خدا را بر عهده داشته باشند.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بیان کرد: همچنین موضوعات دیگری در این قضیه می‌تواند مورد بررسی محققانه قرار گیرد از جمله اینکه وظایف متولیان کنونی حج چیست؟ حکم اینکه اگر حج از طرف حاکم اسلامی تعطیل شد ولی با این وجود فردی به حج برود حکم حجش چیست؟ حکم صد سبیل و اینکه حکم آن کفر است و یا گناه کبیره و ...؟ وظیفه مسلمین در برابر صد سبیل حج و حکم مانعین از مساجد چیست؟.
وی اظهار کرد: تمامی این موضوعات فقهی قابل بررسی محققان و عالمانه است و می‌تواند براساس آیات و روایات مورد بحث و بررسی باشد.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه یک قاعده عقلی و نقلی فقهی این است که تعطیلی حکمی از احکام الهی حرام است، گفت: البته این حکم اگرچه توسط فقها بیان شده اما به صورت قاعده ذکر نشده و می‌توانیم این قاعده را تاسیس کنیم که تعطیلی احکام الهی، حرمت دارد و بر هر متصدی بیان دین لازم است که دین را اقامه کند.
وی تاکید کرد: فخر المحققین مسئله تعطیلی حکم را برای اولین بار مطرح کرده و معاصرین نیز به آن پرداخته‌اند لذا حج به عنوان حکمی از احکام الهی در دایره این مسئله می‌گنجد و جزء قاعده اقامه دین است و از این منظر تمامی احکام مانند زکات و حجاب نیز در این شمول قرار می‌گیرد بنابراین اینکه برخی می‌گویند حجاب امری شخصی است و ربطی به حکومت ندارد حرف درستی نیست زیرا حاکم اسلامی و هر متولی بیان دین باید دین را اقامه کند و تمامی این احکام نیز در دایره اقامه دین می‌گنجد.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: در مورد حج روایتی وجود دارد که امام فرمود بیت(کعبه) از وجود شما خالی نباشد که این مسئله قابل بررسی است زیرا ممکن است مراد امام این باشد که در ایام حج، کعبه نباید از وجود پیروان اهل بیت(ع) خالی باشد که بنده این برداشت را بعید نمی‌دانم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: سید در عروه آورده است که حج در صورتی که فرد مجبور به ارتکاب حرامی شود و یا تعطیلی واجبی لازم آید به صورت مطلق قابل تعطیل کردن است ولی فقهای معاصر معتقدند که این واجب و یا حرام باید امری مهمتر از حج باشد که با توجه به اینکه حرمت مومن از کعبه بالاتر است در صورتی که حج باعث بی حرمتی مومن شود حاکم می‌تواند آن را به طور موقت تعطیل کند.
تشخیص تعطیلی حج بر عهده حاکم اسلامی است
وی با اشاره به تفاوت میان فقه فردی و حکومتی اظهار کرد: حج تقویت دین است ولی اگر عاملی برای تضعیف دین و یا نظامی شد که در دوره کنونی علم و پرچم دین را با وجود همه انتقادات بر دوش کشیده است حاکم می‌تواند حج را به صورت موقت تعطیل کند و تشخیص این مسئله نیز فقط با حاکم اسلامی است در حالی که در فقه فردی تشخیص بر عهده خود فرد بود و اگر فردی با وجود حکم حاکم اسلامی به حج برود حجش مجزی از حجة الاسلام نیست.
آیت الله فاضل لنکرانی با اشاره به آیه 34 سوره مبارکه انفال «وَمَا لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا كَانُوا أَوْلِيَاءَهُ إِنْ أَوْلِيَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ» بیان کرد: قرآن کریم در این آیه به صراحت بیان فرموده است که تنها متولیان و اداره کنندگان مسجدالحرام افراد متقی هستند؛ حال ما از علمای وهابی عربستان می‌پرسیم آیا کسانی که این همه کودک و زن بی گناه را به خاک و خون کشیده‌اند متقی هستند؟ اگر اینها افراد متقی هستند پس اسرائیل و سران استکبار نیز همه باید متقی باشند و اصولا افراد غیر متقی در عالم نداریم.
وی همچنین با اشاره به تعبیر «سواء العاکف» در آیه «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ وَمَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ» تاکید کرد: همچنین در این تعبیر عاکفین و افراد بادیه در امر حج یکسان هستند و این مسئله از دو زاویه قایل بررسی است؛ برخی بر این اساس نظر دارند که اساسا مکه و مسجد الحرام متولی خاصی ندارد و اگر قرار است داشته باشد باید افرادی متقی این تولی را برعهده داشته باشند و یا مجموعه‌ای افراد متقی در امر اداره آن مشارکت کنند.
وی افزود: برخی نیز معتقدند که اهل بادیه و عاکفین در عبادت حج یکسان هستند که در هر دو صورت اگر این آیه به میدان فقهی و تفسیری بیاید قطعا دخالت آل سعود در اداره بیت، قطع نظر از صد عن سبیل الله حرام بین و آشکار است.
وی تاکید کرد: فقهای شیعه و سنی به خوبی می‌توانند بر اساس این آیه نظر بدهند که تولی آل سعود بر بیت الله الحرام، حرام است و آنان اهلیتی برای این کار ندارند.
وی افزود: درباره مسئله تعطیلی حج به لحاظ فقهی موضوعات زیادی قابل طرح و بررسی است از جمله اینکه تعطیلی احکام دین و فروعات چه حکمی دارد و آیا جایز است، وظایف حاکم اسلامی در زمینه وجوب اعزام به حج در مواردی که احتمال خالی ماندن بیت از زائر وجود دارد چیست؟ حرمت خالی بودن بیت، چه کسانی حق دارند تولیت خانه خدا را بر عهده داشته باشند.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بیان کرد: همچنین موضوعات دیگری در این قضیه می‌تواند مورد بررسی محققانه قرار گیرد از جمله اینکه وظایف متولیان کنونی حج چیست؟ حکم اینکه اگر حج از طرف حاکم اسلامی تعطیل شد ولی با این وجود فردی به حج برود حکم حجش چیست؟ حکم صد سبیل و اینکه حکم آن کفر است و یا گناه کبیره و ...؟ وظیفه مسلمین در برابر صد سبیل حج و حکم مانعین از مساجد چیست؟.
وی اظهار کرد: تمامی این موضوعات فقهی قابل بررسی محققان و عالمانه است و می‌تواند براساس آیات و روایات مورد بحث و بررسی باشد.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه یک قاعده عقلی و نقلی فقهی این است که تعطیلی حکمی از احکام الهی حرام است، گفت: البته این حکم اگرچه توسط فقها بیان شده اما به صورت قاعده ذکر نشده و می‌توانیم این قاعده را تاسیس کنیم که تعطیلی احکام الهی، حرمت دارد و بر هر متصدی بیان دین لازم است که دین را اقامه کند.
وی تاکید کرد: فخر المحققین مسئله تعطیلی حکم را برای اولین بار مطرح کرده و معاصرین نیز به آن پرداخته‌اند لذا حج به عنوان حکمی از احکام الهی در دایره این مسئله می‌گنجد و جزء قاعده اقامه دین است و از این منظر تمامی احکام مانند زکات و حجاب نیز در این شمول قرار می‌گیرد بنابراین اینکه برخی می‌گویند حجاب امری شخصی است و ربطی به حکومت ندارد حرف درستی نیست زیرا حاکم اسلامی و هر متولی بیان دین باید دین را اقامه کند و تمامی این احکام نیز در دایره اقامه دین می‌گنجد.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: در مورد حج روایتی وجود دارد که امام فرمود بیت(کعبه) از وجود شما خالی نباشد که این مسئله قابل بررسی است زیرا ممکن است مراد امام این باشد که در ایام حج، کعبه نباید از وجود پیروان اهل بیت(ع) خالی باشد که بنده این برداشت را بعید نمی‌دانم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: سید در عروه آورده است که حج در صورتی که فرد مجبور به ارتکاب حرامی شود و یا تعطیلی واجبی لازم آید به صورت مطلق قابل تعطیل کردن است ولی فقهای معاصر معتقدند که این واجب و یا حرام باید امری مهمتر از حج باشد که با توجه به اینکه حرمت مومن از کعبه بالاتر است در صورتی که حج باعث بی حرمتی مومن شود حاکم می‌تواند آن را به طور موقت تعطیل کند.
تشخیص تعطیلی حج بر عهده حاکم اسلامی است
وی با اشاره به تفاوت میان فقه فردی و حکومتی اظهار کرد: حج تقویت دین است ولی اگر عاملی برای تضعیف دین و یا نظامی شد که در دوره کنونی علم و پرچم دین را با وجود همه انتقادات بر دوش کشیده است حاکم می‌تواند حج را به صورت موقت تعطیل کند و تشخیص این مسئله نیز فقط با حاکم اسلامی است در حالی که در فقه فردی تشخیص بر عهده خود فرد بود و اگر فردی با وجود حکم حاکم اسلامی به حج برود حجش مجزی از حجة الاسلام نیست.
آیت الله فاضل لنکرانی با اشاره به آیه 34 سوره مبارکه انفال «وَمَا لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا كَانُوا أَوْلِيَاءَهُ إِنْ أَوْلِيَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ» بیان کرد: قرآن کریم در این آیه به صراحت بیان فرموده است که تنها متولیان و اداره کنندگان مسجدالحرام افراد متقی هستند؛ حال ما از علمای وهابی عربستان می‌پرسیم آیا کسانی که این همه کودک و زن بی گناه را به خاک و خون کشیده‌اند متقی هستند؟ اگر اینها افراد متقی هستند پس اسرائیل و سران استکبار نیز همه باید متقی باشند و اصولا افراد غیر متقی در عالم نداریم.
وی همچنین با اشاره به تعبیر «سواء العاکف» در آیه «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ وَمَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ» تاکید کرد: همچنین در این تعبیر عاکفین و افراد بادیه در امر حج یکسان هستند و این مسئله از دو زاویه قایل بررسی است؛ برخی بر این اساس نظر دارند که اساسا مکه و مسجد الحرام متولی خاصی ندارد و اگر قرار است داشته باشد باید افرادی متقی این تولی را برعهده داشته باشند و یا مجموعه‌ای افراد متقی در امر اداره آن مشارکت کنند.
وی افزود: برخی نیز معتقدند که اهل بادیه و عاکفین در عبادت حج یکسان هستند که در هر دو صورت اگر این آیه به میدان فقهی و تفسیری بیاید قطعا دخالت آل سعود در اداره بیت، قطع نظر از صد عن سبیل الله حرام بین و آشکار است.
وی تاکید کرد: فقهای شیعه و سنی به خوبی می‌توانند بر اساس این آیه نظر بدهند که تولی آل سعود بر بیت الله الحرام، حرام است و آنان اهلیتی برای این کار ندارند.
