تصویرسازی اشخاص مقدس دینی باید واقع‌بینانه و به دور از وهن باشد
گروه هنر: هنر تصویرسازی که به شخصیت‌های مقدس غیرمعصوم(ع) به‌ویژه آنهایی که در رکاب امام حسین(ع) در واقعه کربلا جنگیدند می‌پردازد، باید به گونه‌ای باشد که در عین حالی که غلوآمیز نیست موجب وهن نشود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) دهمین سوگواره هنرهای عاشورایی، همزمان با ایام سوگواری محرم و صفر از سوی مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری در بخش‌های نقاشی، پوستر، پرچم و تصویرسازی برگزار می‌شود و نمایشگاه عرضه آثار این سوگواره از 11 آبان افتتاح خواهد شد.
موضوعی که در بخش تصویرسازی دهمین دوره این سوگواره برای خلق آثار تعیین شده است، «قاسم‌بن‌الحسن(ع)» است و گویا این سوگواره پرداختن به شخصیت اشخاص حاضر در واقعه عاشورا را به عنوان یک موضوع هدفمند ملاک نظر قرار داده است، همچنانکه موضوع بخش تصویرسازی نهمین سوگواره هنرهای عاشورایی در سال گذشته نیز پرداختن به شخصیت «قیس بن مسهر صیداوی» بود.
با سعید رزاقی، هنرمند تصویرگر که در کارنامه حرفه‌ای وی اغلب شاهد خلق آثار تصویرسازی دینی و مذهبی به‌ویژه برای کتاب‌های کودک و نوجوان بودیم درباره اهمیت این موضوع و پرداختن بخش تصویرسازی این سوگواره به شخصیت‌های تأثیرگذار واقعه کربلا گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
ـ همانطور که می‌دانید امسال در بخش تصویرسازی سوگواره هنرهای عاشورایی، موضوع «قاسم بن‌الحسن(ع)» معین شده است، چنین شخصیت‌محوری را در انتخاب یک سوژه هنری چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با این نگاه که این افراد هر کدام الگو بوده و مظهری از سجایا و خصایل ناب انسانی هستند باید گفت که انتخاب اشخاص برای خلق آثار هنری بسیار می‌تواند در فرهنگ‌سازی جامعه مؤثر باشد. شاید از نگاه بسیاری پرداختن به اشخاصی که هر کدام با انگیزه‌هایی که البته همگی آنها مقدس است در عاشورا حضور داشتند چندان افاقه‌ای برای اوضاع و احوال جامعه امروز و انسان معاصر نداشته باشد چرا که به اعتقاد ایشان اقتضائات و مناسبات موجود در زندگی کنونی با دوران پیشین تفاوت‌های زیادی دارد اما من می‌خواهم به این نکته تأکید کنم که بسیاری از سجایا و مناقب انسانی ازلی و ابدی هستند و گذر زمان هیچ‌گاه نخواهد توانست از اهمیت آنها بکاهد.
با نگاهی اجمالی به شرح حال بسیاری از افرادی که هم‌پای امام‌حسین(ع) به رویارویی با سپاه یزید پرداختند می‌توان به نکته‌ای مشترک در شخصیت همگی آنها پی برد و آن وفاداری، ولایت‌مداری و جانبازی برای امام و ولی زمان خود است که مصادیق آن در روزگار کنونی نیز وجود دارد اما توجه برای تحقق آن بسیار کم‌رنگ شده است.
قطعاً تجسم‌بخشی هر یک از این افراد در قالب‌های گوناگون هنری از جمله نقاشی و تصویرسازی در تداعی وجوه والای انسانی و ارزشی ایشان در کنار نقل و اقوالی که در مواجهه با متون و مکتوبات تاریخی برخورد داریم قادر خواهد بود ما را بیش از پیش به ارزش وجودی هر یک در نهضت حسینی واقف نماید و این معنا و مصداق هنر متعالی در تبیین و معرفی درست دین و شخصیت‌های دینی است.
ـ در بازنمایی شخصیت اشخاصی که در سپاه امام حسین(ع) جوانمردانه به ستیز با کفر پرداختند درقالب تصویرسازی چه نکاتی باید مورد توجه قرار گیرد؟
چنین بازنمایی و تجسمی نیاز به درک عمیق هنرمند از وقایع تاریخی دارد و اینکه هر یک از آنهایی که در روز عاشورا امام‌حسین(ع) را یاری رساندند، چه خاستگاهی داشته و دارای چه ویژگی و خصوصیاتی هستند؛ به طور قطع با چنین پیش‌زمینه‌ای است که می‌توان چهره‌ای واقع‌بینانه، عاری از غلو و از آن سو به دور از خدای نکرده وهن را ارائه کرد. قطعاً در قالب این سوگواره نیز مسئولان برگزاری و هیئت بررسی و انتخاب نیز هوشمندانه در پی برگزیدن آثاری هستند که براساس اقوال معقول تاریخی، نما و چهره‌ای نزدیک به واقع را ارائه نمایند.
ـ موضوعی که در زمینه چهره‌نگاری دینی بسیار مطرح می‌شود، مسئله محدودیتی است که معمولاً وجود دارد و به دلیل شأنیتی که بسیاری از شخصیت‌های دینی دارند قوانینی دست و پاگیر وضع می‌شود تا احتمالاً شائبه‌ای در این زمینه پیش نیاید، نظر شما چیست؟
این محدودیت‌ها بیشتر در زمینه چهره‌نگاری معصوم(ع) وجود دارد اما در مورد اشخاص دیگری همچون حضرت قاسم(ع) و حضرت عباس(ع) که معصوم نیستند به نظر من نباید قائل به چنین محدودیت‌هایی که خلاقیت را از هنرمندان سلب کند، باشیم.
با این وجود، ذکر یک نکته حائز اهمیت است و آن اینکه به هر حال در مورد این اشخاص مورد نظر نیز علی‌رغم آنکه معصوم نیستند اما آنها از قداستی برخوردار بوده که نباید با پرداختی سطحی، شأنیت آنها مورد هجمه قرار گیرد؛ به نظرم با رعایت تمام این اصول که شأن و جایگاه و قداست اشخاص تأثیرگذار در تاریخ اسلام رعایت شود می‌توان بدون هیچ محدودیتی آنها را حتی با جزئیات چهره، تصویر کرد مگر آنکه یقین حاصل شود که مراد از چنین تصویرگری، وهن و هتک حرمت بوده است.
امیرسجاد دبیریان
با تصویر سازی اشخاص مقدس دینی باعث شناخت می‌شود 
