نبرد دوراهی‌ها/ هادی غنیمی‌فر عنوان کرد:
امکان تعامل با اقتصاد جهانی بر اساس مدل اقتصاد مقاومتی
گروه اقتصاد: به گفته غنیمی‌فر، همانگونه که رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، به درونزا و برن‌نگر بودن اقتصاد مقاومتی اشاره کرده‌اند، قطعا تعامل با اقتصاد جهانی باید در چارچوب اقتصاد مقاومتی انجام شود اما هنوز زمینه برای این تعاملات فراهم نشده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نحوه تعامل اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی، همواره یکی از مسائل مورد بحث در کشور بوده است و طیف‌های مختلفی در کشور در این مورد به اظهار می پردازند. عدهای معتقد به مقاومت شدید در مقابل تعاملات اقتصادی ناشی از جهانی شدن و عدهای معتقد به اغام کامل در اقتصاد جهانی هستند.
در مقابل چنین دیدگاه‌هایی، برخی افراد نیز معتقدند که به جای برخورد قهری با پدیده‌ای همانند جهانی شدن و آثار اقتصادی آن، در کنار رابطه اقتصادی عزت‌مدارانه با جامعه جهانی، باید مصالح ملی و امنیت اقتصادی کشور نیز حفظ شود.
رهبر معظم انقلاب نیز اخیرا در دیدار با برخی از نخبگان و جامعه علمی کشور ضمن اشاره به این مسئله، موضوع «جهانی شدن» و توصیه آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به ایران برای پیوستن به «خانواده جهانی» را نمونه بارزی از بازتولید فرهنگ وابستگی دانستند و خاطرنشان کردند: مخالفت با پیوستن به آنچه طرف غربی، جامعه جهانی می‌نامد، به معنای مخالفت با ارتباطات خارجی نیست بلکه به معنای مقاومت در مقابل فرهنگ تحمیلیِ قدرت‌های بزرگ بر اقتصاد، سیاست و امنیت کشور است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: با وجود آنکه انقلاب اسلامی، روحیه «ما می توانیم» را در مقابل روحیه «وابستگی» زنده کرد و خودباوری را در جامعه ترویج داد اما طرف مقابل به اقتضای طبیعت جنگ‌های عمیق، که امروز جنگ نرم نامیده می‌شود، به بازتولید آفت فرهنگ وابستگی در شکل‌های جدید و به‌ظاهر جذاب روی آورده است. ایشان، هشت سال دفاع مقدس را عرصه‌ای آشکار و غرورآفرین از «خودباوری و اعتماد به نفس» خواندند و تأکید کردند: اگرچه جنگ حادثه‌ای بسیار تلخ، خسارت‌بار و سخت بود، اما به جوان ایرانی ثابت کرد که می‌توان با توکل به خدا و تکیه بر استعدادها و توانایی‌های داخلی بر دشمنی که همه قدرت‌های بزرگ از او حمایت میکنند، غلبه کرد.
رهبر انقلاب، همواره در سخنرانی‌های خود و همچنین در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، بر برخورد براساس منافع ملی و حفظ امنیت اقتصادی کشور تأکید کرده‌اند. بنابراین لازم است به بررسی بهترین نحوه تعامل با اقتصاد جهانی با حفظ اقتدار و امنیت اقتصادی کشور و همچنین لوازم این مسئله پرداخته شود.
برای بررسی بیشتر این موضوع، با هادی غنیمی‌فر، رئیس اتحادیه سراسری تعاونی‌های تولیدی و رئیس اسبق خانه صنعت، معدن و تجارت، مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم که متن آن در ادامه می‌آید:
ابتدا بفرمائید با توجه به سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب درباره لزوم مقاومت در بر فرهنگ تحمیلی قدرت‌های بزرگ در عرصه اقتصادی، بهترین شیوه تعامل اقتصادی با جامعه جهانی را چه شیوه‌ای می‌دانید؟
ابتدا درباره شیوه‌هایی که از نظر اقتصادی در دنیا وجود دارد باید عرض کنم که این شیوه‌ها دو گونه بیشتر نیست؛ یک روش اداره اقتصادی، روش سوسیالیستی و دیگری لیبرالیستی یا کاپیتالیستی است.
در روش کاپیتالیستی، سرمایه آزاد است و همان شیوه‌ای است که اکنون در جهان مرسوم است اما در برخی موارد، برخی اقدامات اقتصادی، از جمله حمایت از کارگران و ... به سمت سوسیالیسم گرایش پیدا کرده است. در شیوه لیبرالیستی، اقتصاد آزاد وجود دارد و تا حدی که بتوانید، این امکان فراهم است که در بازار فعالیت کرده و کسب منفعت کنید.
در این مورد، مسئله‌ای وجود دارد که اگر بازار در کنترل نهادهایی همانند دولت یا برخی از نهادهای دیگر باشد که با دولت مرتبط هستند، اقتصاد کشور تا حدودی از شیوه لیبرالی و اقتصاد آزاد خارج می‌شود. در شیوه لیبرالی گفته می‌شود که به عنوان مثال باید قیمت در بازار و از طریق رقابت حاصل شود نه اینکه دولت، قیمت‌ها را تعیین کرده و برای اقتصاد کشور تعیین تکلیف کند.
مسلما نمی‌توان با اقتصادهای جهانی مراوده‌‌ای نداشت. به نظر شما چگونه می‌توان با این اقتصادها تعامل کرد؛ به گونه‌ای که عزت و امنیت اقتصادی کشور هم حفظ شود؟
من معتقدم که ما با سیستم‌های اقتصادی دنیا، جنگی نداریم بلکه برخی مشکلات سیاسی بین ما و سایر کشورها باعث ایجاد مشکل شده است و حتی در بحبوحه برقراری ارتباط و رفع مشکلات، برخی دیگر از مشکلات سیاسی پیش می‌آید و برخی رژیمها همانند اسرائیل هم در مسیر ارتباطات ما با دنیا سنگ‌اندازی میکنند.
اگر واقعا می‌خواهیم با دنیا تعامل داشته باشیم باید دست‌کم احترامات ظاهری را حفظ کنیم اما اگر سایر کشورهای دنیا که با آنها تعاملات اقتصادی برقرار می‌کنیم، قصد داشتند به منافع اقتصادی ما هجوم آورده و به امنیت اقتصادی کشور ضربه وارد کنند قطعا نباید سکوت کرده و باید از خود دفاع کنیم و اجازه دخالت در اقتصاد کشور را ندهیم اما متأسفانه کار سیاسی با همه اقدامات قاطی شده است.
گاهی اوقات، به طور مثال در کشور، برنج هندی فروخته می‌شود و تاجر هم می‌گوید این بهترین برنج است؛ چراکه این برنج با قیمت ارزان به ایران داده می‌شود اما هیچ کشوری این برنج هندی را خریداری نمی‌کند چراکه خاک آن ناحیه دارای آرسنیک است.
در اقتصاد دادوستد و کسب سود رخ می‌دهد اما همانگونه که رهبر معظم انقلاب هم فرموده‌اند نباید مصالح کشور را در مقابل کسب سود قربانی کنیم بنابراین باید امنیت اقتصادی کشور هم در کنار برقراری ارتباط با سایر اقتصادهای دنیا تأمین شود.
چگونه می‌توان چنین شرایطی را ایجاد کرده و از جمله با برخی اقدامات که امنیت اقتصادی کشور را به خطر می‌اندازد مقابله کرد؟
طبیعی است که اگر شخصی بخواهد به اقتصاد کشور ضربه بزند باید با وی برخورد شود اما باید برخی از رفتارها در داخل را هم اصلاح کنیم، به همه مسائل، جنبه سیاسی و امنیتی ندهیم و مسائل اقتصادی از سایر مسائل جدا کنیم.
البته باید این اقدامات را با هشیاری کامل انجام دهیم و رهبر معظم انقلاب هم منظورشان همین است. ایشا معتقدند که منعی برای برقرار ارتباط اقتصادی با سایر کشورها و تعاملات اقتصادی با جامعه جهانی وجود ندارد اما اگر قصد داشتند که از جایی نفوذ کرده و به اقتصاد کشور آسیب بزنند، باید از این کار ممانعت کنید.
وقتی یک دانشجو وارد رشته اقتصاد می‌شود، از سال اول در دانشکده اقتصاد به وی آموزش داده می‌شود که سرمایه برای مستقر شدن در سایر کشورها به دنبال جای امن می‌گردد و به عنوان مثال در شرایط کنونی، کسی حاضر نیست در کشوری همانند سوریه، عراق، یمن یا افغانستان سرمایهگذاری کند؛ چراکه در این کشورها امنیت وجود ندارد.
اتفاقا در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی رهبر انقلاب هم به اهمیت جذب سرمایه خارجی اشاره شده اما سؤال این است که آیا در وضعیت کنونی، چنین شرایط در اقتصاد کشور برای جذب سرمایه خارجی ایجاد شده است؟
ما در سال‌های گذشته چنین وضعیتی را ایجاد نکرده‌ایم اما کشوری همانند ترکیه یا منطقه دبی که زمانی وضعیت اقتصادی مناسبی نداشته‌اند، در سال‌های اخیر به سودهای کلان اقتصادی رسیده‌اند؛ چراکه زمینه جذب سرمایه خارجی و تعاملات اقتصادی مناسب با جامعه جهانی را فراهم کرده‌اند
اگر تاکنون هم وضعیت نامناسبی در تعاملات اقتصادی ما با جهان خارج وجود داشته است را باید کنار گذاشته و از نظر دیپلماتیک، مشکلات را برطرف کنیم تا در نهایت، زمینه برای تعامل اقتصادی هم فراهم شود.
ممکن است دیدگاه مثبتی نسبت به برخی کشورها هم نداشته باشیم اما دلیل ندارد که مدام این دشمنی را ادامه داده و از این طریق تعاملات اقتصادی را هم قطع کنیم؛ چراکه به اقتصاد ما آسیب می‌زند و مانعی بر سر راه تحقق اقتصا مقاومتی هم هست.
اقتصاد مقاومتی چه نقش و جایگاهی در تعاملات اقتصادی با جامعه جهانی دارد؟
رهبر انقلاب در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، به درونزا و برن‌نگر بودن اقتصاد مقاومتی اشاره کرده‌اند و قطعا تعامل با اقتصاد جهانی باید در چارچوب اقتصاد مقاومتی انجام شود اما هنوز زمینه برای این تعاملات فراهم نشده است.
اکنون از جانب بسیاری از سرمایه‌گذاران گفته می‌شود، کشور ایران یکی از کشورهای بسیار خوب برای سرمایهگذاری است اما اطمینان نداریم که بتوانیم با سرمایهگذاری در این کشور به سود دست پدا کنیم چراکه ریسک سرمایهگذاری بالاست.
باید چنان شرایطی ایجاد کنیم که سرمیاه‌گذاران خارجی، مشتاق به حضور در اقتصاد کشور شوند و باید این موضوع را درک کنیم که نیازمند جذب سرمایه خارجی و ارتباطات اقتصادی با دنیا هستیم.
اگر تولید کشور از وضعیت رکودی خارج شود، گاهی اوقات نیازمند فروش جنس به سایر کشورها هستیم که منجر به کسب سود برای اقتصاد کشور هم خواهد شد و همه این مسائل نیازمند این است که ارتباطات اقتصادی خود را حفظ کنیم.
اگر قرار باشد این ارتباطات منجر به تسلط بر اقتصاد کشور شود، قطعا باید به آن پایان دهیم و این ارتباطات اقتصادی باید در چارچوب اقتصاد مقاومتی باشد که عزت و امنیت اقتصادی کشور را هم حفظ کنیم؛ چراکه منظور از اقتصاد مقاومتی این است که اقتصاد کشور را به‌گونه‌ای اداره کنیم کنیم که در آینده کسی نتواند ما را به فقر و فلاکت بکشاند.
اکنون بسیاری از سرمایه‌های ما در کشورهای خارجی بلوکه شده است. این ظلم به اقتصاد کشور و اقدامی غیرقانونی است اما باید تعاملات در سطحی باشد که بتوانیم از طریق قانونی، علاوه بر اصل پول، بهره آن را هم دریافت کنیم اما متأسفانه اکنون همه امور تحت تأثیر مشکلات سیاسی قرار گرفته است و در برخی موارد حقوق ما ضایع می‌شود.
در مقابل چنین دیدگاه‌هایی، برخی افراد نیز معتقدند که به جای برخورد قهری با پدیده‌ای همانند جهانی شدن و آثار اقتصادی آن، در کنار رابطه اقتصادی عزت‌مدارانه با جامعه جهانی، باید مصالح ملی و امنیت اقتصادی کشور نیز حفظ شود.
رهبر معظم انقلاب نیز اخیرا در دیدار با برخی از نخبگان و جامعه علمی کشور ضمن اشاره به این مسئله، موضوع «جهانی شدن» و توصیه آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به ایران برای پیوستن به «خانواده جهانی» را نمونه بارزی از بازتولید فرهنگ وابستگی دانستند و خاطرنشان کردند: مخالفت با پیوستن به آنچه طرف غربی، جامعه جهانی می‌نامد، به معنای مخالفت با ارتباطات خارجی نیست بلکه به معنای مقاومت در مقابل فرهنگ تحمیلیِ قدرت‌های بزرگ بر اقتصاد، سیاست و امنیت کشور است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: با وجود آنکه انقلاب اسلامی، روحیه «ما می توانیم» را در مقابل روحیه «وابستگی» زنده کرد و خودباوری را در جامعه ترویج داد اما طرف مقابل به اقتضای طبیعت جنگ‌های عمیق، که امروز جنگ نرم نامیده می‌شود، به بازتولید آفت فرهنگ وابستگی در شکل‌های جدید و به‌ظاهر جذاب روی آورده است. ایشان، هشت سال دفاع مقدس را عرصه‌ای آشکار و غرورآفرین از «خودباوری و اعتماد به نفس» خواندند و تأکید کردند: اگرچه جنگ حادثه‌ای بسیار تلخ، خسارت‌بار و سخت بود، اما به جوان ایرانی ثابت کرد که می‌توان با توکل به خدا و تکیه بر استعدادها و توانایی‌های داخلی بر دشمنی که همه قدرت‌های بزرگ از او حمایت میکنند، غلبه کرد.
رهبر انقلاب، همواره در سخنرانی‌های خود و همچنین در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، بر برخورد براساس منافع ملی و حفظ امنیت اقتصادی کشور تأکید کرده‌اند. بنابراین لازم است به بررسی بهترین نحوه تعامل با اقتصاد جهانی با حفظ اقتدار و امنیت اقتصادی کشور و همچنین لوازم این مسئله پرداخته شود.
ابتدا بفرمائید با توجه به سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب درباره لزوم مقاومت در بر فرهنگ تحمیلی قدرت‌های بزرگ در عرصه اقتصادی، بهترین شیوه تعامل اقتصادی با جامعه جهانی را چه شیوه‌ای می‌دانید؟
ابتدا درباره شیوه‌هایی که از نظر اقتصادی در دنیا وجود دارد باید عرض کنم که این شیوه‌ها دو گونه بیشتر نیست؛ یک روش اداره اقتصادی، روش سوسیالیستی و دیگری لیبرالیستی یا کاپیتالیستی است.
در روش کاپیتالیستی، سرمایه آزاد است و همان شیوه‌ای است که اکنون در جهان مرسوم است اما در برخی موارد، برخی اقدامات اقتصادی، از جمله حمایت از کارگران و ... به سمت سوسیالیسم گرایش پیدا کرده است. در شیوه لیبرالیستی، اقتصاد آزاد وجود دارد و تا حدی که بتوانید، این امکان فراهم است که در بازار فعالیت کرده و کسب منفعت کنید.
در این مورد، مسئله‌ای وجود دارد که اگر بازار در کنترل نهادهایی همانند دولت یا برخی از نهادهای دیگر باشد که با دولت مرتبط هستند، اقتصاد کشور تا حدودی از شیوه لیبرالی و اقتصاد آزاد خارج می‌شود. در شیوه لیبرالی گفته می‌شود که به عنوان مثال باید قیمت در بازار و از طریق رقابت حاصل شود نه اینکه دولت، قیمت‌ها را تعیین کرده و برای اقتصاد کشور تعیین تکلیف کند.
مسلما نمی‌توان با اقتصادهای جهانی مراوده‌‌ای نداشت. به نظر شما چگونه می‌توان با این اقتصادها تعامل کرد؛ به گونه‌ای که عزت و امنیت اقتصادی کشور هم حفظ شود؟
من معتقدم که ما با سیستم‌های اقتصادی دنیا، جنگی نداریم بلکه برخی مشکلات سیاسی بین ما و سایر کشورها باعث ایجاد مشکل شده است و حتی در بحبوحه برقراری ارتباط و رفع مشکلات، برخی دیگر از مشکلات سیاسی پیش می‌آید و برخی رژیمها همانند اسرائیل هم در مسیر ارتباطات ما با دنیا سنگ‌اندازی میکنند.
اگر واقعا می‌خواهیم با دنیا تعامل داشته باشیم باید دست‌کم احترامات ظاهری را حفظ کنیم اما اگر سایر کشورهای دنیا که با آنها تعاملات اقتصادی برقرار می‌کنیم، قصد داشتند به منافع اقتصادی ما هجوم آورده و به امنیت اقتصادی کشور ضربه وارد کنند قطعا نباید سکوت کرده و باید از خود دفاع کنیم و اجازه دخالت در اقتصاد کشور را ندهیم اما متأسفانه کار سیاسی با همه اقدامات قاطی شده است.
گاهی اوقات، به طور مثال در کشور، برنج هندی فروخته می‌شود و تاجر هم می‌گوید این بهترین برنج است؛ چراکه این برنج با قیمت ارزان به ایران داده می‌شود اما هیچ کشوری این برنج هندی را خریداری نمی‌کند چراکه خاک آن ناحیه دارای آرسنیک است.
در اقتصاد دادوستد و کسب سود رخ می‌دهد اما همانگونه که رهبر معظم انقلاب هم فرموده‌اند نباید مصالح کشور را در مقابل کسب سود قربانی کنیم بنابراین باید امنیت اقتصادی کشور هم در کنار برقراری ارتباط با سایر اقتصادهای دنیا تأمین شود.
چگونه می‌توان چنین شرایطی را ایجاد کرده و از جمله با برخی اقدامات که امنیت اقتصادی کشور را به خطر می‌اندازد مقابله کرد؟
طبیعی است که اگر شخصی بخواهد به اقتصاد کشور ضربه بزند باید با وی برخورد شود اما باید برخی از رفتارها در داخل را هم اصلاح کنیم، به همه مسائل، جنبه سیاسی و امنیتی ندهیم و مسائل اقتصادی از سایر مسائل جدا کنیم.
البته باید این اقدامات را با هشیاری کامل انجام دهیم و رهبر معظم انقلاب هم منظورشان همین است. ایشا معتقدند که منعی برای برقرار ارتباط اقتصادی با سایر کشورها و تعاملات اقتصادی با جامعه جهانی وجود ندارد اما اگر قصد داشتند که از جایی نفوذ کرده و به اقتصاد کشور آسیب بزنند، باید از این کار ممانعت کنید.
وقتی یک دانشجو وارد رشته اقتصاد می‌شود، از سال اول در دانشکده اقتصاد به وی آموزش داده می‌شود که سرمایه برای مستقر شدن در سایر کشورها به دنبال جای امن می‌گردد و به عنوان مثال در شرایط کنونی، کسی حاضر نیست در کشوری همانند سوریه، عراق، یمن یا افغانستان سرمایهگذاری کند؛ چراکه در این کشورها امنیت وجود ندارد.
ما در سال‌های گذشته چنین وضعیتی را ایجاد نکرده‌ایم اما کشوری همانند ترکیه یا منطقه دبی که زمانی وضعیت اقتصادی مناسبی نداشته‌اند، در سال‌های اخیر به سودهای کلان اقتصادی رسیده‌اند؛ چراکه زمینه جذب سرمایه خارجی و تعاملات اقتصادی مناسب با جامعه جهانی را فراهم کرده‌اند
اگر تاکنون هم وضعیت نامناسبی در تعاملات اقتصادی ما با جهان خارج وجود داشته است را باید کنار گذاشته و از نظر دیپلماتیک، مشکلات را برطرف کنیم تا در نهایت، زمینه برای تعامل اقتصادی هم فراهم شود.
ممکن است دیدگاه مثبتی نسبت به برخی کشورها هم نداشته باشیم اما دلیل ندارد که مدام این دشمنی را ادامه داده و از این طریق تعاملات اقتصادی را هم قطع کنیم؛ چراکه به اقتصاد ما آسیب می‌زند و مانعی بر سر راه تحقق اقتصا مقاومتی هم هست.
اقتصاد مقاومتی چه نقش و جایگاهی در تعاملات اقتصادی با جامعه جهانی دارد؟
رهبر انقلاب در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، به درونزا و برن‌نگر بودن اقتصاد مقاومتی اشاره کرده‌اند و قطعا تعامل با اقتصاد جهانی باید در چارچوب اقتصاد مقاومتی انجام شود اما هنوز زمینه برای این تعاملات فراهم نشده است.
اکنون از جانب بسیاری از سرمایه‌گذاران گفته می‌شود، کشور ایران یکی از کشورهای بسیار خوب برای سرمایهگذاری است اما اطمینان نداریم که بتوانیم با سرمایهگذاری در این کشور به سود دست پدا کنیم چراکه ریسک سرمایهگذاری بالاست.
باید چنان شرایطی ایجاد کنیم که سرمیاه‌گذاران خارجی، مشتاق به حضور در اقتصاد کشور شوند و باید این موضوع را درک کنیم که نیازمند جذب سرمایه خارجی و ارتباطات اقتصادی با دنیا هستیم.
اگر تولید کشور از وضعیت رکودی خارج شود، گاهی اوقات نیازمند فروش جنس به سایر کشورها هستیم که منجر به کسب سود برای اقتصاد کشور هم خواهد شد و همه این مسائل نیازمند این است که ارتباطات اقتصادی خود را حفظ کنیم.
اگر قرار باشد این ارتباطات منجر به تسلط بر اقتصاد کشور شود، قطعا باید به آن پایان دهیم و این ارتباطات اقتصادی باید در چارچوب اقتصاد مقاومتی باشد که عزت و امنیت اقتصادی کشور را هم حفظ کنیم؛ چراکه منظور از اقتصاد مقاومتی این است که اقتصاد کشور را به‌گونه‌ای اداره کنیم کنیم که در آینده کسی نتواند ما را به فقر و فلاکت بکشاند.
اکنون بسیاری از سرمایه‌های ما در کشورهای خارجی بلوکه شده است. این ظلم به اقتصاد کشور و اقدامی غیرقانونی است اما باید تعاملات در سطحی باشد که بتوانیم از طریق قانونی، علاوه بر اصل پول، بهره آن را هم دریافت کنیم اما متأسفانه اکنون همه امور تحت تأثیر مشکلات سیاسی قرار گرفته است و در برخی موارد حقوق ما ضایع می‌شود.
