«معراج»؛ مستندی در مدح آیین‌های دینی
گروه هنر: «معراج» عنوان مستندی است که با پرداختن به آیین گل غلتانی در شهر امیریه، مدحی زیبا از رسول اکرم (ص) ارائه می‌کند.
«معراج» ساخته حمید اسحاقیان‌پور، جزء آثار خوبی است که در هفتمین جشنواره مردمی فیلم عمار به نمایش در آمد. این مستند 14 دقیقه‌ای درباره رسم گل غلتان نوزدان در شهر امیریه است. شهر امیریه یکی از شهرهای شهرستان دامغان است. جمعیت این شهر بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱٫۷۷۳ نفر بوده است که اخیراً به شدت تعداد آن زیاد‌تر شده است. امیریه قبلاً روستایی با عنوان «امیرآباد» بود. بافت شهر از خانه‌هایی قدیمی و کهن تشکیل شده است. در بخشی از امیریه شهرکی نوساز نیز ساخته شده است.
«آیین گل غلتان» برای نوزادانی که اولین بهار زندگی را می‌گذرانند توسط مادر، خاله، عمه و مادربزرگ انجام میشود. اگر تولد نوزاد با فصل بهار و زمان رویش گل‌های محمدی مصادف شود، چند نفر از زنان فامیل برای چیدن گل، اول صبح به باغ و مزارع رفته و با ذکر صلوات و خواندن ابیاتی چون «همه کوه و کمر بوی تو داره یا محمد (ص) / کدوم گل قامت روی تو داره یا محمد/ همون ماه‌ای که از کوه می‌زنه سر/ نشان طاق ابروی تو داره یا محمد (ص)» به جمع آوری گل‌های محمدی برای اجرای مراسم می‌‌پردازند.
مراسم گل غلتان نوزاد از نسل‌های پیش به یادگار مانده و در زمره میراث معنوی شهرستان دامغان قلمداد میشود. جالب توجه است که این مراسم در سال گذشته در فهرست آمار معنوی کشور به نام شهر امیریه ثبت شد و مقدمات ثبت جهانی آن هم فراهم شده است.
در این مستند همچنین با مادر شهید محمد علی مشهد سخن گفته شده است. این مادر هر ساله به همراه چند نفر از ساکنان شهر امیریه بر سر مزار پسرش حاضر شده و قاب عکس وی را در داخل پارچه‌ای قرار داده که پر از گلبرگ‌های محمدی است. مراسم غلتاندن این قاب عکس از جمله اقداماتی است که ساکنان شهر آن را بسیار دوست دارند و به نوعی سعی می‌کنند همگی در آن حاضر باشند. این عمل الگویی شده تا دیگر ماداران شهید شهر نیز، این مراسم را انجام دهند.
مستند «معراج» کاری بسیار زیباست که در میان تولیداتی که در جشنواره عمار به نمایش در آمده، کاری مثال زدنی محسوب میشود که باید به آن با دیده تحسین آن را نگریست، زیرا بر خلاف بسیاری از کارهای مشابه نه سعی دارد به موضوعات مطرح شده نگاهی کلیشه‌ای داشته باشد نه اینکه می‌خواهد درباره شخصیت‌ها غلو کند، همین مسئله باعث شده کار واقع‌نگر باشد.
درباره کارگردانی این مستند هم می‌توان گفت، حرکت دوربین و زاویه‌هایی که برای ثبت تصویر انتخاب میشود کاملا حرفه‌ای است و تمام نیاز‌های کارگردان در قاب مورد نظر دیده میشود. همین عمل باعث شده تا حرکت دوربین زیاد نباشد، اتفاقی که باعث میشود بیننده راحت‌تر کار را تماشا کند. درباره کیفیت صدا و نور هم نمی‌توان نکته منفی را در فیلم مشاهده کرد، اما نکته‌ای که نباید در این بحث آن را فراموش کرد به بحث موسیقی در این فیلم بر می‌گردد که به نظر به شدت با کار همراه است، حتی در مواقع باعث برانگیختن احساسات تماشاگران هم میشود.
سینمای مستند نیازمند کارهایی نظیر «معراج» است که به دور از شعار دادن تنها آنچه را وجود دارد روایت می‌کند. این اتفاق در سینمای داستانی نیز می‌تواند رخ دهد، اما متاسفانه منفعت‌طلبی باعث شده که عده‌ای فراموش کنند، سینما تا حد در تبلیغ آموزه‌های دینی و قرآنی ابزاری کارآمد است.
کلام آخر نیز به جشنواره عمار مربوط میشود، آنهم اینکه این رویداد اگر به جای نشان دادن برخی از کارهای بی‌ربط تنها به آثاری چون «معراج» یا «کوثر» توجه کند، مطمئناً دستاورد بسیار خوبی به دست خواهد آورد.
«آیین گل غلتان» برای نوزادانی که اولین بهار زندگی را می‌گذرانند توسط مادر، خاله، عمه و مادربزرگ انجام میشود. اگر تولد نوزاد با فصل بهار و زمان رویش گل‌های محمدی مصادف شود، چند نفر از زنان فامیل برای چیدن گل، اول صبح به باغ و مزارع رفته و با ذکر صلوات و خواندن ابیاتی چون «همه کوه و کمر بوی تو داره یا محمد (ص) / کدوم گل قامت روی تو داره یا محمد/ همون ماه‌ای که از کوه می‌زنه سر/ نشان طاق ابروی تو داره یا محمد (ص)» به جمع آوری گل‌های محمدی برای اجرای مراسم می‌‌پردازند.
مراسم گل غلتان نوزاد از نسل‌های پیش به یادگار مانده و در زمره میراث معنوی شهرستان دامغان قلمداد میشود. جالب توجه است که این مراسم در سال گذشته در فهرست آمار معنوی کشور به نام شهر امیریه ثبت شد و مقدمات ثبت جهانی آن هم فراهم شده است.
در این مستند همچنین با مادر شهید محمد علی مشهد سخن گفته شده است. این مادر هر ساله به همراه چند نفر از ساکنان شهر امیریه بر سر مزار پسرش حاضر شده و قاب عکس وی را در داخل پارچه‌ای قرار داده که پر از گلبرگ‌های محمدی است. مراسم غلتاندن این قاب عکس از جمله اقداماتی است که ساکنان شهر آن را بسیار دوست دارند و به نوعی سعی می‌کنند همگی در آن حاضر باشند. این عمل الگویی شده تا دیگر ماداران شهید شهر نیز، این مراسم را انجام دهند.
مستند «معراج» کاری بسیار زیباست که در میان تولیداتی که در جشنواره عمار به نمایش در آمده، کاری مثال زدنی محسوب میشود که باید به آن با دیده تحسین آن را نگریست، زیرا بر خلاف بسیاری از کارهای مشابه نه سعی دارد به موضوعات مطرح شده نگاهی کلیشه‌ای داشته باشد نه اینکه می‌خواهد درباره شخصیت‌ها غلو کند، همین مسئله باعث شده کار واقع‌نگر باشد.
درباره کارگردانی این مستند هم می‌توان گفت، حرکت دوربین و زاویه‌هایی که برای ثبت تصویر انتخاب میشود کاملا حرفه‌ای است و تمام نیاز‌های کارگردان در قاب مورد نظر دیده میشود. همین عمل باعث شده تا حرکت دوربین زیاد نباشد، اتفاقی که باعث میشود بیننده راحت‌تر کار را تماشا کند. درباره کیفیت صدا و نور هم نمی‌توان نکته منفی را در فیلم مشاهده کرد، اما نکته‌ای که نباید در این بحث آن را فراموش کرد به بحث موسیقی در این فیلم بر می‌گردد که به نظر به شدت با کار همراه است، حتی در مواقع باعث برانگیختن احساسات تماشاگران هم میشود.
سینمای مستند نیازمند کارهایی نظیر «معراج» است که به دور از شعار دادن تنها آنچه را وجود دارد روایت می‌کند. این اتفاق در سینمای داستانی نیز می‌تواند رخ دهد، اما متاسفانه منفعت‌طلبی باعث شده که عده‌ای فراموش کنند، سینما تا حد در تبلیغ آموزه‌های دینی و قرآنی ابزاری کارآمد است.
کلام آخر نیز به جشنواره عمار مربوط میشود، آنهم اینکه این رویداد اگر به جای نشان دادن برخی از کارهای بی‌ربط تنها به آثاری چون «معراج» یا «کوثر» توجه کند، مطمئناً دستاورد بسیار خوبی به دست خواهد آورد.
